علت خیار ندادن بوته خیار و راه‌حل آن 

برای هر کشاورز حداقل یکبار اتفاق افتاده که زحماتش نتیجه‌ی نامطلوبی داشته باشد. بسیاری از افرادی که تاکنون خیار کاشته‌اند نیز پس از هفته‌ها با ناامیدی از خودشان می‌پرسند علت خیار ندادن بوته خیار چیست. بوته‌ی خیار نیازمند شرایط خاصی است که تنها در صورت وجود این شرایط نتیجه مطلوب حاصل می‌شود. 

کشور ما ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خیار در جهان و خاورمیانه است و مردم ایران به طور متداول این میوه را استفاده می‌کنند. این نشان می‌دهد که آب، هوا و خاک کشورمان بستر مناسبی برای کاشت این نوع صیفی است. اما بار ندادن و کمبود میوه‌ی بوته‌ی خیار به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که می‌توانید با کسب آگاهی از آنها ریسک کاشت خیار را پایین بیاورید.

علت خیار ندادن بوته خیار

برای درک علت خیار ندادن بوته خیار باید به بررسی عوامل محیطی و موقعیت بوته‌ها بپردازیم. در خیلی از موارد یک رسیدگی ساده  مشکل را حل می‌‌‌‌‌کند و باعث تشکیل میوه در بوته می‌شود. در ادامه به بررسی رایج‌ترین دلایل این که چرا بوته خیار میوه نمی‌دهد، می پردازیم. عوامل زیر در عدم باردهی خیار موثر هستند:

• گرده افشانی ضیف
• تشکیل نشدن شکوفه ماده 
• دمای محیط
• آبیاری بیش از حد 
• عدم تعادل مواد غذایی 
• ریزش گل خیار

گرده‌افشانی ضعیف

گاهی علت بار ندادن خیار کامل‌نشدن روند گرده‌افشان است. برخی از بذرهای خیار گرده‌افشان نیستند یا ممکن است حشرات مناسب برای گرده‌افشانی در محیط شما وجود نداشته باشند. 

به‌طورکلی عدم گرده‌افشانی باعث می‌شود بوته‌های خیار تعداد زیادی گل داشته باشند که به میوه تبدیل نمی‌شوند. برای حل این مشکل می‌توانید با یک برس نرم و کوچک و با ظرافت بسیار زیاد گرده‌های گل‌های نر را به گل‌های ماده منتقل کنید.

همچنین کاشتن گیاهانی مثل بومادران، گشنیز، نعناع و شبدر باعث جمع‌شدن حشرات و زنبورهای عسل می‌شود. این حشرات نه‌تنها به گرده‌افشانی گل‌های خیار کمک می‌کنند؛ بلکه باعث محافظت از این گیاه در برابر آفات و بیماری‌ها نیز می‌شوند.

تشکیل نشدن شکوفه ماده

در بوته‌ی خیار دو نوع شکوفه‌ی ماده و نر تشکیل می‌شود. شکوفه‌های نر روی ساقه‌های کوتاه و زودتر از شکوفه‌های ماده تشکیل می‌شوند. سپس شکوفه‌های ماده روی ساقه‌های بلند رشد می‌کنند. وقتی این شکوفه‌ها به هر دلیلی ایجاد نشوند و یا هر نارسایی در ایجاد شکوفه‌های ماده به وجود بیاید رشد خیار کاملاً مختل می‌شود. 

این مشکل راه‌ حل دارد؛ اما متأسفانه باعث کاهش شکوفه‌های نر و دوباره عدم تعادل در بوته‌ی خیار خواهد شد. به همین دلیل باید از همان اول در انتخاب بذر برای کاشت خیار دقت کنید. بذرهایی بخرید که گل‌های ماده‌ی بیشتری نسبت به گل‌های نر می‌دهد.

 اما به‌هرحال اگر پس از کاشت خیار با عدم به‌وجودآمدن شکوفه‌های ماده مواجه شدید می‌توانید دمای محیط را کمی پایین‌تر بیاورید یا در ساعاتی که آفتاب شدید در محلی که خیار کاشته‌اید می‌تابد برای بوته‌ها سایه ایجاد کنید. این کار باعث تشکیل بهتر شکوفه‌های ماده می‌شود ولی ممکن است باعث کمتر شدن شکوفه‌های نر نیز بشود.

آبیاری بیش از حد

رطوبت بیش از اندازه‌ی خاک که در اثر آبیاری بی‌رویه ایجاد می‌شود باعث کاهش تعداد میوه‌ها و زرد شدن خیارها می‌شود؛ بنابراین باید مراقب باشید که به خیارها بیش از حد نیاز آب ندهید و ترجیحاً از روش‌های غرقابی برای آبیاری آنها استفاده نکنید. استفاده از روش آبیاری اصولی خیار یکی از دلایل موفقیت در کشت این محصول است. 

عدم تعادل مواد غذایی

مشکلاتی مثل بالابودن سطح PH خاک یا کمبود نیتروژن نیز علت خیار ندادن بوته خیار است. اگر چندین بار خیار کاشته‌اید و دستورالعمل‌ها را رعایت کردید؛ اما باز هم نتیجه‌ی مطلوب نگرفتید احتمال دارد مشکل از خاک شما باشد.

برای فهمیدن این موضوع کافی است از خاک خود نمونه‌برداری کنید و به آزمایشگاه ببرید تا آنالیز خاک و راه‌حل‌های مناسب برای حل این مشکل به شما ارائه شود.

ریزش گل خیار

گاهی ممکن است بوته‌های خیار تعداد زیادی گل بدهند؛ اما قبل از تبدیل به میوه، بیش از نیمی از گل‌ها بریزد. این مشکل در اثر عوامل مختلفی مثل پوسیدگی ریشه، شوری خاک، هجوم آفات و غیره به وجود می‌آید.

همچنین نوعی حشره به نام تریپس از آفات مهم خیار به‌حساب می‌آید که با آلوده‌کردن خیار باعث ریزش شکوفه‌ها و یا بدفرمی خیارها می‌شود. گفتنی است که استفاده از برخی کودها باعث تقویت خاک و سیستم ایمنی گیاه برای مقابله با این مشکل می‌شود.

این مشکل به دلیل نارسایی گونه‌ی خیار نیز که قبلاً به آن اشاره شد نیز به وجود می‌آید. زمانی که پس از مدت معین گرده‌افشانی انجام نشود شکوفه‌ها شروع به ریختن می‌کنند؛ بنابراین باید در خرید بذر خیار دقت کافی به خرج دهید.

بهترین کودها برای خیار ندادن بوته خیار

در مواردی که علت خیار ندادن بوته خیار چیزی به‌جز نارسایی گونه‌ی خیار باشد؛ کوددهی یک روش عالی برای رفع این مشکل است. کودها به افزایش جذب مواد مغذی از خاک و افزایش عملکرد بوته‌ها کمک می‌کنند.در ادامه به بررسی مفیدترین کودها برای حل مشکل بار ندادن خیار می‌پردازیم. 

کود 36-12-12 شوک (کود مخصوص گلدهی شوک)

این کود مناسب‌ترین کود برای کمبود گلدهی و عدم تشکیل شکوفه در بوته‌ی خیار است. کود ۱۲-۱۲-۳۶ شوک مایع با فعال‌سازی  آنزیم‌های مرتبط با فرایند گلدهی باعث افزایش گل‌های گیاه می شود و از ریزش گل‌ها جلوگیری می‌کند.

همچنین این کود امکان تبدیل شکوفه‌ها به میوه را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. برخی از فواید این کود عبارت‌اند از:

• بهبود کیفیت و طعم محصول 
• افزایش جذب مواد مغذی 
• افزایش میزان گلدهی 
• کاهش ریزش گل‌ها
• تحریک رشد رویشی گیاه
• تسریع روند گلدهی

کود فروت ست شوک

کود فروت ست یک کود عالی برای بهبود گرده‌افشانی و لقاح در گیاهان است. این کود با تنظیم هورمون‌های میوه دهی از جمله اکسین باعث رفع مشکل عدم باردهی خیار می‌شود.

همچنین این کود به افزایش تعداد شکوفه‌ها و جلوگیری از ریزش آنها و تبدیل حداکثری شکوفه به میوه نیز کمک می‌کند. سایر فواید این کود برای بوته خیار به شرح زیر است:

• افزایش تناژ محصول
• افزایش گلدهی 
• کاهش ریزش گل‌ها
• افزایش جذب مواد مغذی 
• تقویت مقاومت گیاه در برابر تنش‌ها
• بهبود کیفیت خیار
• تحریک رشد برگ‌ها و افزایش فتوسنتز گیاه

کود مولتی کمپلکس شوک

کود مولتی کمپلکس شامل عناصر مغذی مانند فسفر، نیتروژن، پتاسیم، ویتامین‌ها و غیره است. این کود نیز سبب افزایش گلدهی می‌شود و درصد تبدیل گل به میوه را بالا می‌برد. به‌علاوه استفاده از کود مولتی کمپلکس حفظ حداکثری میوه‌ را به همراه دارد و از ریزش آن جلوگیری می‌کند.

همچنین ازآنجایی‌که کمبود نیتروژن از عوامل میوه ندادن خیار به‌حساب می‌آید با استفاده از این کود می‌توانید سطح نیتروژن خاک را بالا ببرید و نتیجه‌ی مطلوبی بگیرید.

• تحریک تولید مثل 
• افزایش گلدهی 
• بهبود جوانه‌زنی 
• پیشگیری از ریزش میوه‌ها
• افزایش کیفیت میوه خیار
• افزایش تناژ محصول
• جذب بالای مواد مغذی 

بهترین زمان مصرف برای کودهای افزایش باروری خیار

زمان مصرف خیار باتوجه‌به موارد خاصی تعیین می‌شود. منطقه و شرایط اقلیمی آن یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده است.

شرایط آب‌وهوایی و زمان کشت محصول به‌علاوه نوع بذر خیار از دیگر عوامل تعیین‌کننده زمان استفاده از کود است. اما به‌طورکلی هر کدام از کودهایی که برای درمان عدم باردهی خیار معرفی کردیم در زمان‌های زیر باید استفاده شوند:

• بهترین زمان مصرف کود ۱۲-۱۲-۳۶ برای خیار

بهتر است کود ۱۲-۱۲-۳۶ شوک مایع را پیش از شروع فاز فعال رشد خیار و گلدهی آن استفاده کنید. در این زمان گیاه نیاز به تأمین مواد مغذی و انرژی لازم برای رشد و فرایند گلدهی دارد که اگر این نیاز به‌خوبی تأمین شود قطعاً باردهی بیشتر و کیفیت محصول بالاتر خواهد رفت. 

• بهترین زمان مصرف کود فروت ست برای خیار

این کود را ۲ بار در سال استفاده کنید. بهترین زمان یک‌بار در ابتدای فاز فعال رشد بوته خیار برای تأمین انرژی لازم برای گلدهی است.

• بهترین زمان مصرف کود مولتی کمپلکس شوک

این کود یک کود کامل و مملو از عناصر مورد نیاز بوته خیار است. به همین علت استفاده از آن در تمام مراحل رشد بوته بلامانع است. در زمان ابتدای جوانه‌زنی، پیش از گلدهی و بعد از برداشت  محصول می‌توانید از این کود استفاده کنید.  

نحوه مصرف بهترین کودها برای افزایش باردهی خیار

به‌طورکلی دو روش برای استفاده از کودهای مایع وجود دارد که در ادامه هر کدام را توضیح می‌دهیم. هر سه نوع کودی که معرفی کردیم قابلیت استفاده به هر دو روش را دارند. 

• آبیاری 

روش آبیاری یکی از روش‌های متداول برای رساندن کودها به مزارع و بوته های خیار است. در این روش مقدار مشخصی از کود را در آب حل می کنیم و در زمان آبیاری به بوته ها می‌رسانیم. انواع کودها مانند کود اوره برای خیار هم به همین روش استفاده می شود. 

• محلول‌پاشی 

در این روش مقدار مشخصی از آب و کود مایع را با هم مخلوط می‌کنیم و با دستگاه‌های سم‌پاش به برگ‌ها و ساقه‌های بوته می‌پاشیم. برای کودهایی مانند فروت ست این روش بسیار مناسب است. 

مقدار مصرف کود برای افزایش باردهی بوته خیار

به‌طورکلی استفاده از این کودها در مقدارهای زیر برای بوته خیار مناسب است. 

تعیین مقدار مصرف کود برای افزایش باردهی امری حساس و نیازمند توجه و تخصص کافی است. به همین منظور بهتر است پیش از مصرف کودها با متخصصین کشاورزی نیاز گیاهان مشورت کنید و بر اساس نوع خاک، آب‌وهوا، شرایط اقلیمی و نوع رقم خیار این میزان را تعیین کنید.

خرید کود برای بار ندادن خیار 

شما برای خرید هر کدام از این کودها با مراجعه به سایت نیاز گیاهان به‌راحتی می‌توانید سفارش خود را ثبت کنید. در فروشگاه اینترنتی نیاز گیاهان علاوه بر خرید آنلاین می‌توانید از مشاوره رایگان متخصصان کشاورزی بهره‌مند شوید. 

سخن پایانی

خیار نوعی صیفی پرطرف‌دار در ایران و دیگر کشورها است. در این مقاله به بررسی علت خیار ندادن بوته خیار و کشت ناموفق آن پرداختیم و سعی کردیم بهترین راه‌حل‌ها را به شما ارائه دهیم.

با انتخاب بذر مناسب و رسیدگی خوب به گیاه باتوجه‌به مطالب بالا ریسک بار ندادن خیار تا حدود زیادی پایین می‌آید؛ بنابراین اگر می‌خواهید تناژ و کیفیت محصول داشته باشید حتماً مطالبی که ذکر کردیم را جدی بگیرید.

مطالب مرتبط

سؤالات متداول