سال‌آوری یا تناوب تولید، از جمله مشکلاتی هست که، در برخی از گونه‌ها و رقم‌های درختان پسته احتمال رخ دادن آن زیاد است. درختان پسته با توجه به اینکه تا زمان رسیدن به باردهی و محصول چندین سال را باید سپری کنند. پس به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد که در سال‌های باردهی دچار سال آوری شوند. و در صورت بروز آن باغداران عزیز دچار ضررهای اقتصادی فراوانی میشوند. در درجه‌ی اول باغداران باید هرچه سریعتر این مشکل را تشخیص دهند، و در رابطه با بهبود و رفع این مشکل اقدامات لازم را انجام دهند. ما در این مقاله به طور مفصل به تمام راه‌های شناخت، جلوگیری و درمان سال اوری پسته پرداخته‌ایم.
سال آوری درختان پسته
سال آوری پسته هنگامی اتفاق می‌افتد که، جوانه‌های زایشی و یا همان جوانه‌های گل در سال پر محصول (on-year) همزمان با رشد میوه‌ها در سال جاری که در تیرماه شروع میشود. شروع به ریزش می‌کنند. در حقیقت جوانه‌هایی که دچار ریزش میشوند، محصول سال آینده درختان هستند که، دچار نابودی میشوند. پدیده‌ی سال آوری یا همان تناوب تولید، در اثر عوامل مختلف درونی و فیزیولوژیک و یا عوامل خارجی به وجود می‌آید. در درجه‌ی اول شناسایی مشکل و در قدم بعد درمان آن میتواند، هر چه سریعتر این بیماری زیان ده را درمان کند.
عوامل بوجود آمدن سال آوری پسته
همانطور که ذکر شد، وقوع پدیده‌ی سال‌آوری حاصل و نتیجه‌ی تنها یک عامل نیست. و عوامل مختلف میتوانند، در کنار هم منجر به بوجود آمدن سال آوری شوند. در ادامه عوامل مختلف درونی و بیرنی که در نهایت سال‌آوری را پدید می‌آورند، را با هم به صورت مفصل بررسی میکنیم:
هرس کردن پسته
بسیاری از پسته کاران عزیز این تصور را دارند که، تنها با بریدن و حذف کردن شاخه‌های خشک و ضعیف شده، شاخه‌های مزاحم و شاخه‌های آفت زده، عمل هرس کردن را به درستی انجام داده‌اند. اما در حقیقت هرس کردن کار بسیار دقیق و علمی است که تنها به موارد بالا محدود نمی‌شود. و هرس کردن هم موجب بهتر باردهی درخت میشود و نیز یکی از عواملی است که در جلوگیری از وقوع پدیده‌ی سال‌آوری نقش دارد.
اگر عمل هرس کردن درختان که هر چند سال یک بار باید صورت بگیرد به درستی انجام نشود، منجر به این میشود که، جوانه‌های گل و به عبارتی باردهی درخت پسته فقط در سرشاخه‌های جدید درخت بوجود آیند. و رفته رفته این اتفاق باعث میشود، قسمت‌های پایینی شاخه‌ها بی بار و بی محصول شوند. در نهایت وجود درختی با شاخه‌های بسیار بلند که محصول فقط در سرشاخه‌ها وجود دارد به هیچ عنوان نمیتواند مزیت قابل توجهی باشد. پس میتوان با هرس شاخه‌ها در اواخر زمستان، تعداد شاخه‌های فرعی درخت را افزایش داد. که با این کار هم شاهد توزیع مناسب خوشه‌ها در درخت خواهیم بود و هم قدرت باردهی درختان پسته در سال‌های مختلف به تعادل کشیده خواهند شد.
نقش تغذیه درخت در سال آوری پسته
هر عاملی که در نهایت باعث کاهش فعالیت ریشه‌های درختان شود، موجب آسیب رسیدن به درخت میشود. که این آسیب‌ها شامل:
- ریزش برگ‌های درختان
- عدم تغذیه مناسب تمام قسمت‌های درخت
- وقوع سال‌آوری
- کاهش مواد غذایی ذخیره‌ای در درخت
- کاهش مقاومت در برابر انواع بیماری‌ها و آفات
نقش تغذیه‌ی درست درختان، در حقیقت همان تامین نیاز‌های ضروری درختان در قالب مکمل‌ها و کودهایی است که، باعث عدم بهم خوردن چرخه‌ی طبیعی مصرف مواد غذایی توسط درختان در سال‌های پر محصول یا همان (on-year) است.
در صورت عدم تامین مواد مورد نیاز در درختان در سال پر محصول، درخت مجبور به مصرف موارد غذایی از ذخایر جوانه‌های سال بعد است، که این خود عاملی است که، باعث تشدید و افزایش پدیده‌ی سال‌اوری میشود.
استفاده از ارقام مناسب درخت پسته
به طور قطع به وقوع پیوستن سال آوری در درختان پسته در ارقام مختلف و متفاوت به شکل یکسان نیست، بعض از رقم‌ها به طور فیزیولوژیکی احتمال وقوع پدیده‌ی سال آوری را افزایش میدهند و برای باغدارانی که بعد از گذشت چندین سال زحمت و تلاش شبانه روزی منتظر دیدن نتایج تلاش‌های خود هستند، سال‌آوری پدیده‌ی بسیار ناگوار است.
تا حد امکان باید از رقم‌هایی از درختان که احتمال وقوع سال اوری در آنها کم است، همچون: جندقی، شاه پسند و ایتالیایی استفاده کرد که از لحاظ علمی هم ثابت شده است که احتمال سال آوری در آنها کم است. و ارقامی همچون:
- احمدآقایی
- سفید پسته نوق
- فندقی زودرس
از جمله ارقامی هستندکه، احتمال به وقوع پیوستن سال آوری در آنها بسیار زیاد است. که این نتایج از طریق آزمایش‌های فراوان در باغات مختلف کشور ثبت شده است.
نقش عوامل محیطی
بدون شک کسی نمیتواند نقش عوامل محیطی را در بروز و ظهور سال آوری انکار کند. به دلیل اینکه عوامل محیطی قادر هستند، روند طبیعی و خودکار در درختان پسته را دچار اختلال و مشکل کنند. و همین خارج شدن از روند طبیعی یکی از عوامل مهم در بروز سال‌آوری در درختان پسته است. با این حال، عوامل محیطی تاثیر گذار در سال اوری پسته عبارتند از:
- نوسان شدید رطوبت هوا
- تنش‌های آب و هوایی
- سرمای بسیار شدید در نواحی خشک
- پایین بودن رطوبت هوا
- و…
همه‌ی عوامل بالا به همراه هر عامل دیگری که منجر به تنش در بین درختان شود، منجر به اثر مستقیم و غیر مستقیم بر روی تشکیل میوه، سریعتر شدن روند پیری برگ و ریش برگ‌ها در درختان پسته میشود.
آفات و بیماری ها
یکی از دیگر عواملی که منجر به وجود تنش در بین درختان پسته و همچنین به هم خوردن روند طبیعی رشد و نمو در درختان میشود، بدون شک وجود آفات و بیماری‌ها است. بوجود آمدن انواع آفت‌ها و بیماری‌ها در اثر عوامل مختلفی امکان‌پذیر است. از جمله‌ی آنها:
- عدم تغذیه‌ی مناسب درخت
- آبیاری نادرست
- وجود تنش‌های شدید در بین درختان
وجود عوامل بالا زمینه‌ی بسیار خوبی را برای ورود انواع آفت‌ها پدید می‌آورد. پس با این حال شناسایی مشکلات در درجه ی اول و حل سریع آن هم باعث عدم افزایش بیماری در باغات میشود و هم احتمال پدید آمدن سال آوری را کاهش میدهد.
در رابطه با موارد گفته در موضوع چگونگی جلوگیری و درمان سال‌آوری بهتر است که، حدالامکان تمام موارد ذکر شده را رعایت بفرمایید. به دلیل اینکه هر یک از آنها گامی موثر و مفید در جهت جلوگیری و درمان سال آوری است. و در انتها همین عمل کردن به موارد کوچک و بزرگ که در نهایت منجر به موفقیت و حاصل آمدن نتیجه‌ی عالی میشود.
راه های جلوگیری و درمان سال آوری پسته
راهکار‍‌های مربوط به بحث جلوگیری و درمان سال‌آوری پسته، تنها مربوط به یک یا چند مورد نیست. عوامل متعددی هستند که باعث میشوند، این اتفاق ناگوار رخ بدهد. در ادامه‌ی این مقاله به مواردی خواهیم پرداخت که نقش مهمتری نسبت به دیگر عوامل، در جهت پیشگیری و یا درمان سال آوری پسته را دارند.
تغذیه مناسب و اصولی
یکی از مهمترین مواردی که میشود با رعایت آن، از بروز پدیده‌ی سال‌آوری جلوگیری کرد. تغذیه‌ی اصولی و با برنامه منظم است. که تاثیر فوق العاده مثبتی را میتوان با اجرای آن مشاهده کرد.
بدون شک در سال پرمحصول درخت برای تامین مودغذایی تمامی میوه‌هایش مجبور به استفاده از مواد ذخیره شده‌ی جوانه‌های سال آینده (محصول سال آینده) است. که در این صورت، درخت با کمبود موادغذایی مواجه میشود. که همین امر باعث ایجاد سال‌آوری میشود. فروت ست پسته از جمله کودها و مکمل‌هایی است که میتواند کمبود مواد موردنیاز درخت را به صورت کامل برطرف کند. و با برطرف کردن نیاز‌های غذایی درخت در سال پر محصول، از ریزش جوانه‌های سال آینده درخت جلوگیری میکنیم و این اتفاق ارزشمندی است که از بروز سال‌آوری جلوگیری میکند. برای دریافت اطلاعات و توضیحات کامل در رابطه با فروت ست حتماً مقالۀ مهمترین نکات استفاده از کود فروت ست را مطالعه کنید.
تعیین جایگاه مناسب برای کاشت درختان پسته
طبیعتا هر درختی در شرایط خاص خودش که متناسب با آن باشد، بهترین نرخ بهره‌وری را دارد. درختان پسته هم از این قائله مستثنا نیستند، درختان پسته در نواحی که دارای آب و هوای گرم و خشک در تابستان و زمستان‌های معتدل باشند. عملکرد فوق العاده‌ای رادارند. باز هم این نکته لازم به تکرار است که، وجود هر نوع تنش احتمال شکل‌گیری سال‌آوری را به همراه دارد. بخصوص این تنش‌ها اگر در زمان گرده‌افشانی‌ها رخ بدهد. عواقب ناگواری را به همراه دارد.تنش‌هایی از قبیل باد‌های گرم و سوزان، سرمازدگی‌‍‌های خارج از فصل و بخصوص در فصل بهار، بارندگی و رطوبت‌های زیاد و خارج از حد طبیعی، از جمله تنش‌هایی هستند که احتمال وقع پدیده‌ی سال‌اوری را افزایش میدهند.
آبیاری مناسب درختان پسته
یکی از عواملی که بطور مستقیم در ایجاد سال‌آوری تاثیر گذار است، آبیاری منظم و متناسب با درختان پسته است.
به تجربه و در طی انجام آزمایشات مختلف ثابت شده است که، باغ‌های پسته‌ای که به طور صحیح آبیاری شده‌اند. شاهد تشکیل شدن و رشد شاخه‌های درختان هم در سال‌های پربار و هم در سال‌های کم بار میشوند. و این رشد متناسب و به اندازه خود عاملی بر کاهش و پدید آمدن سال اوری است.
راه های دیگر جلوگیری و درمان سال اوری پسته
- استفاده و کشت رقم‌های مناسب پسته
- هرس کردن مناسب و به موقع
- مبارزه با آفات
- مبارزه با بیماری‌ها
عوامل بالا نیز از جمله دیگر مواردی هستند که با کنترل و مدیریت به موقع آنها، میتوان از بروز سال اوری جلوگیری کرد.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم تمام عواملی را که منجر به شکل گیری پدیده‌ی سال‌آوری میشود را به همراه موارد و راه‌حل‌های آن را بیان بازگو کنیم.چنانچه اگر نکته‌ای از نظر شما عزیزان و بزرگواران از قلم افتاده است، خوشحال می‌شویم که آن را در بخش نظرات با ما در جریان بگذارید. تا در ویرایش‌های بعدی این مقاله، آنها را اضافه کنیم. همچین این امکان وجود دارد که، میتوانید نظرات و تجربیات ارزشمند خود را با ما و سایر علاقمندان به اشتراک بگذارید. چنانچه در زمینه‌ی سال‌آوری پسته سوالی دارید، آن را مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط متخصصان وبسایت نیاز گیاهان پاسخ داده شود.
