راهنمای قدم به قدم باغداری ارگانیک
خیلی از کشاورزان درک روشنی از باغداری ارگانیک ندارند. این اصطلاح در سال‌های اخیر در میان فعالان محیط‌زیست و کسانی که دغدغه سلامت انسان و دیگر موجودات زنده را دارند، رواج پیدا کرده‌است.
باغداری ارگانیک در واقع نوعی از فعالیت کشاورزی است، که هیچ‌گونه فرآیند یا ماده غیرطبیعی در آن به کار گرفته نمی‌شود. این رویکرد، از منابع ارگانیک برای تولید محصولات ارگانیک استفاده کرده و به نوعی موجب احیای مجدد منابع طبیعی می‌شود. در واقع هماهنگی سازنده‌ای میان باغداری ارگانیک با محیط زیست وجود دارد. به اندازه‌ای که فرآیندهای آن نه تنها به هیچ موجود زنده و غیرزنده‌ای آسیب نمی‌زند، بلکه زنده‌کننده حیات طبیعی نیز به حساب می‌آیند.
از آنجاییه باغدارانی در سرتاسر کشور وجود دارند، که با تمام وجود مشتاقند در مورد باغداری ارگانیک بدانند، بهتر است این مفهوم را بیشتر شرح دهیم.
اصول باغداری ارگانیک کدام‌اند؟
پایه باغداری ارگانیک، ایجاد یک اکوسیستم است. اکوسیستمی که درآن از میکروب‌های موجود در خاک گرفته تا خود گیاه، همگی تغذیه شده و حتی حشرات نیز از آن نفع می‌برند. درست برخلاف باغداری غیرارگانیک، که دانه در خاک کاشته شده و به حال خود رها می‌شود. اصول باغداری ارگانیک در واقع همان استراتژی‌هایی هستن، که باید به باغداران ارگانیک آموزش داده شود.
بر این اساس سه اصل برای باغداری ارگانیک تعریف می‌شود:
- مدیریت خاک از طریق به کارگیری کودهای طبیعی؛
- مدیریت علف‌های هرز، با استفاده از نیروی انسانی و پوشش طبیعی زمین؛
- کنترل آفت‌ها با پرورش حشرات مفید و کاشت جمعی دسته‌جمعی؛
در باغداری ارگانیک، شما زمین یا باغ خود را به عنوان بخش کوچکی از سیستم طبیعی بزرگتر در نظر می‌گیرید. محیط زیستی که شامل خاک و منابع آب بوده و حیات وحش، انسان و حشرات را نیز در برمی‌گیرد.
بنابراین از غذایی که ما و خانواده‌مان می‌خوریم، تا محیط زیستی که در آن زندگی می‌کنیم، امن و سلامت است. یک باغدار ارگانیک تمام تلاشش را می‌کند که اقدامات و فعالیت‌هایش در هماهنگی کامل با اکوسیستم طبیعی بوده، کمترین بهره‌برداری را از طبیعت داشته‌باشد و منابع طبیعی را از طریق باغ یا زمین کشاورزی خود بازآفرینی کند. همانطور که ویراستار مجله ارگانیک گاردنینگ می‌گوید: «باغداری ارگانیک یعنی تغذیه خاک، نه گیاه».
آموزش گام به گام باغداری ارگانیک
باغداری ارگانیک پرورش سبزیجات، درختان میوه و انواع گیاهان بدون استفاده از آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی است. اما برای اینکه رویکرد باغداری ارگانیک در تمام فرآیندهای این صنعت جریان داشته‌باشد، انجام اقداماتی ضرورت دارد.
ما در اینجا روش شروع و به انجام رساندن باغداری ارگانیک را به صورت قدم به قدم به شما آموزش می‌دهیم:
-
خاک را آماده کنید؛
خاک مهم‌ترین بخش یا منبع باغداری ارگانیک است. آماده کردن خاک از طریق اضافه کردن مواد طبیعی به آن، با استفاده از منابع در دسترس ممکن می‌شود. اگر می‌خواهید گیاهان سالمی داشته‌باشید، به خاکی غنی نیاز دارید. چرا که گیاهان نیز مانند ما آدم‌ها، به غذا نیاز دارند و این غذا را از خاک به دست می‌آورند. بنابراین شما باید اطمینان حاصل کنید، که مواد غذایی مورد نیاز گیاه از طریق خاک به آن می‌رسد.
اما موضوعی که بسیار اهمیت دارد این است که، استفاده از مواد شیمیایی برای تغذیه گیاه نه تنها خاک را نابود می‌کند، بلکه به میکروارگانیسم‌ها، کرم‌ها و باکتری‌ها نیز آسیب می‌زند.
پس برای شروع فرآیند باغداری ارگانیک، بهتر است ابتدا پی‌اچ خاک را آزمایش کنید. برای این کار می‌توانید از یک کیت تست خانگی ارزان قیمت استفاده کنید. البته راه دیگری برای این کار وجود دارد، و آن جمع کردن مقداری نمونه خاک و فرستادن آن به یکی از ادارات کشاورزی منطقه زندگی‌تان است.
-
مقداری کمپوست مناسب تهیه کنید؛
همانطوری که منتظر دریافت نتیجه آزمایش و تحلیل خاک برای ارزیابی میزان پی‌اچ آن هستید، می‌توانید کمپوست مورد نیاز خاکتان را تهیه کنید. کمپوست کمک می‌کند که گیاه، مواد مغذی موردنیازش را به دست آورد، آب و رطوبت را در خود نگه دارد، علف‌های هرز را از بین ببرد و مواد سمی را از محیط زندگی گیاه حذف کند.
کمپوست از منابع طبیعی مانند برگ گیاهان، قیچی زدن چمن‌ها، زباله‌های آشپزخانه‌ای و دورریختنی‌های باغ و زمین کشاورزی حاصل می‌شود. خوشبختانه امکان خریداری کردن کمپوست از فروشگاه‌های محلی وجود دارد.
به علاوه شما می‌توانید با طی کردن مراحل زیر کمپوست خود را تهیه کنید:
- توده‌ای از برگ‌های افتاده بر روی زمین جمع کنید؛
- مقداری چمن قیچی شده و نیتروژن به آن اضافه کنید؛
- روی هر لایه از این مواد یک لایه خاک بریزید؛
- مقداری آب به کمپوست اضافه کنید، تا این ترکیب میکروارگانیسم‌ها را زنده کند؛
- کمپوستی که تهیه کرده‌اید، نباید بو بدهد. اما چنانچه این ترکیب بو داد، باید برگ بیشتری به آن اضافه کنید.
- مراحل بالا را تا چهار هفته تکرا کنید؛
- بعد از یک ماه، کمپوست آماده می‌شود؛
-
باغتان را آماده کنید؛
در حالیکه منتظر عمل آمدن کمپوست هستید، به آماده کردن باغ خود مشغول شوید. تا این زمان نتیجه بررسی‌های خاکتان نیز مشخص شده‌است. در این مرحله می‌توانید از ابزار مناسبی جهت شخم زدن و آماده کردن خاکتان استفاده کنید.
-
گیاه مناسب را برای کشت انتخاب کنید؛
قدم بعدی در باغداری ارگانیک، انتخاب گیاه درست برای خاک شما است. این مرحله بر اساس نتیجه نمونه‌گیری خاک انجام می‌شود. انتخاب گیاهی که با میکروارگانیسم‌های خاص خاک شما سازگار است، اهمیت زیادی دارد. در این ارزیابی رطوبت، نور، منابع آبرسانی و کیفیت فاکتورهایی هستند که باید در نظر گرفته‌شود.
-
گیاه را در بستر خاک بکارید؛
در این مرحله باید دقت بالایی به خرج داده و گیاه و نهال میوه را به شیوه درست در خاک بکارید. مطمئن شوید که فاصله مناسبی بین گیاهان وجود دارد. این موضوع به برقراری جریان هوای کافی میان گیاهان کمک می‌کند.
-
به گیاه و نهال‌های کاشته‌شده آب دهید؛
این مرحله آبیاری نام دارد. آب دادن به گیاهان درست بعد از کاشتشان ضروری است. پس از آن باید هر صبح به نهال‌ها آب دهید.
-
علف‌های هرز را وجین کنید؛
علف‌های هرز با جذب آب و مواد غذایی درون خاک، فرصت رشد را از گیاهان می‌گیرند. این موجودات زنده با در اختیار گرفتن فضا، نور و محتویات مفید خاک برای خودشان، گیاه را به نابودی می‌کشانند. بنابراین کیفیت محصول در خاک حاوی علف‌های هرز به شدت پایین می‌آید. به علاوه علف‌های هرز عامل بیماری گیاهان محسوب می‌شوند.
-
به گیاهانتان غذا دهید؛
وقتی باغداری ارگانیک را پیشه خود کرده‌اید، باید به دنبال راه‌های دوستدار طبیعت و اکوسیستم برای محافظت از گیاه باشید. راهی به جز آفت‌کش یا کود شیمیایی. بنابراین شما باید مطمئن شوید که نور، مواد غذایی و رطوبت کافی به گیاهانتان می‌رسد.
-
به خاکتان کود ارگانیک اضافه کنید؛
علاوه بر کمپوست، به کارگیری تغذیه‌کننده‌های طبیعی در باغداری ارگانیک یک امر ضروری است. کودهای طبیعی از منابعی مانند گیاهان، کود حیوانات و عناصرمعدنی تهیه می‌شوند.
-
از گیاهان خود مراقبت کنید؛
روش های مختلفی برای مراقبت از گیاهان وجود دارد، که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- استفاده از خاک‌پوش
- آبیاری صبحگاهی گیاه
- استفاده از کمپوست مناسب
- استفاده از از کودهای حیوانی، به خصوص آنانی که گوشت نمی‌خورند؛
- وجین در زمان مناسب؛
- اطمینان از دریافت نور و هوای کافی توسط گیاه؛
مشاوره باغداری و کشاورزی ارگانیک
خوشحالیم که به عنوان مجموعه نیاز گیاهان ، قدمی هر چند کوچک در جهت گسترش باغداری و کشاورزی ارگانیک و تأمین منابع و ملزومات آن برداشته‌ایم. شما می‌توانید جهت دریافت مشاوره و برنامه غذایی ارگانیک برای باغ خود، با ما تماس گرفته و از خدمات گسترده ما در بخش‌های مختلف بهره ببرید.
