از جمله آفات مهم کلزا که هرساله خسارت قابل توجهی به مزارع این محصول وارد می‌کند سنک بذرخوار کلزا است. این آفت علاوه بر مزارع کلزا می‌تواند به سایر مزارع و همچنین باغات نیز خسارت وارد کند. در این مقاله قصد داریم به بررسی جنبه‌های مختلف این آفت پرداخته و روش‌های کنترل آن را شرح دهیم. پس از شما دعوت می‌کنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
| خلاصه‌ای از این مقاله سنک بذرخوار کلزا (Nysius cymoides) یکی از آفات مهم کلزا است که علاوه بر آسیب به مزارع کلزا، به محصولات دیگر مانند شبدر، یونجه، سویا و باغات مرکبات نیز حمله می‌کند. این حشره در زمان برداشت کلزا به مزارع هجوم آورده و با تغذیه از دانه‌ها خسارت زیادی وارد می‌کند. برای کنترل این آفت، ترکیب روش‌های زراعی مثل شخم عمیق پس از برداشت و مبارزه شیمیایی با استفاده از سموم توصیه‌شده ضروری است. |
شکل و چرخه زندگی سنک بذرخوار کلزا
نام علمی سنک بذرخوار کلزا (Nysius cymoides) است و طول بدن حشره کامل این آفت حدود سه تا پنج میلی‌متر بوده و دارای رنگ خاکستری و بال‌های شفاف است. همچنین پوره‌ها بسیار شبیه به حشرات کامل هستند. بهترین مناطق برای زندگی این آفت شمال کشور است و بیشترین پراکندگی این آفت در ایران در استان‌های شمالی کشور دیده میشود.
حشرات بالغ سنک قبل از برداشت کلزا و در زمان ریزش دانه‌ها به مزارع هجوم می‌آورند. پس از برداشت کلزا به زیر بقایا رفته و شروع به جفت‌گیری و تخم‌گذاری می‌کنند. پوره‌ها پس از خارج شدن از تخم‌ها شروع به تغذیه از بذرهای کلزا می‌کنند. سپس حشرات بالغ و پوره‌ها به صورت دسته‌ای به مزارع مجاور هجوم می‌برند. کاهش رطوبت و دماهای بالای 30 درجه سانتی‌گراد باعث توقف رشد و کاهش فعالیت حشره میشود.
نحوه خسارت سنک بذرخوار کلزا
این آفت غالبا از دانه‌های کلزا تغذیه می‌کند اما بافت‌های آوندی نیز برای این حشره جذاب است و از آن‌ها نیز تغذیه می‌کند. پوره‌ها و حشرات کامل این آفت پس از برداشت کلزا به سمت مزارع و باغات مجاور هجوم برده و به آن‌ها نیز خسارت می‌زند.
به طور کلی عمده خسارت این آفت در مرحله گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیکی بذر کلزا اتفاق می‌افتد. اوج تراکم جمعیت این آفت در زمان رسیدگی دانه‌های کلزا و شروع ریزش آن‌ها اتفاق می‌افتد. در شرایط شدید، این آفت می‌تواند تا ۳۰٪ یا بیشتر از محصول کلزا را تحت تأثیر قرار دهد.
علاوه بر سنک بذرخوار کلزا که با تغذیه از دانه‌های کلزا به این محصول آسیب می‌زند، برخی انگل‌های گیاهی نظیر «گل جالیز کلزا» نیز می‌توانند باعث کاهش رشد و افت محصول شوند. پیشنهاد می‌کنیم با این بیماری نیز آشنا شوید.
سنک بذرخوار کلزا به چه محصولاتی حمله می‌کند؟
این آفت یک حشره تقریبا همه‌چیز خوار است و علاوه بر کلزا به محصولات سایر مزارع از جمله شبدر، یونجه، سویا، پنبه، شالیزارها و باغات مرکبات، هسته‌دار و دانه‌دار حمله کرده و ایجاد خسارت می‌کند.
روش‌های کنترل سنک بذرخوار کلزا
به منظور کنترل این آفت روش‌های شیمیایی و زراعی به صورت تلفیقی توصیه میشود که در ادامه این مقاله به تشریح این روش‌ها خواهیم پرداخت.
روش زراعی
از آنجایی که این آفت تخم‌های خود را در لابه‌لای بقایا و شکاف‌های سطح خاک می‌گذارد، انجام یک شخم عمیق پس از برداشت کلزا توصیه میشود.
با انجام شخم عمیق تخم‌ها و حشرات کامل به اعماق خاک رفته و از بین می‌روند. این روش در کاهش جمعیت این آفت بسیار موثر است.
روش شیمیایی
آستانه مبارزه شیمیایی این آفت بسته به تراکم آفت از مرحله گلدهی تا رسیدن غلاف‌ها شروع میشود. در صورتی که تراکم آفت به مرحله طغیانی برسد انجام سم‌پاشی ضرورت پیدا می‌کند.
| سم شیمیایی | مقدار مصرف | ملاحظات |
| کلرپریفوس | دو در هزار | در مزارع گوجه‌فرنگی مصرف نشود |
| مالاتیون | دو در هزار | در مزارع کدو مصرف نشود |
| دیازینون | یک در هزار | در مزارع کدو مصرف نشود |
به کارگیری سموم شیمیایی در زمان مناسب و با دقت به ملاحظات یاد شده می‌تواند به کاهش جمعیت آفت و حفظ سلامت محصول کمک کند، اما توصیه میشود همواره از روش‌های مدیریت تلفیقی استفاده شود تا نیاز به سم‌پاشی به حداقل برسد.
سخن پایانی
سنک بذرخوار کلزا یکی از آفات مهم مزارع در استان‌های شمالی ایران است و علاوه بر کلزا به سایر محصولات زراعی و باغی می‌تواند خسارت وارد کند. یکی از مهمترین روش‌های مبارزه با این آفت شخم عمیق پس برداشت کلزا می‌باشد. اگر تجربه مشاهده یا مبارزه با این آفت را در مزرعه خود داشتید لطفا تجربیات خود را در قسمت کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.
| مطالب مرتبط علاوه بر سنک بذرخوار کلزا، آفت‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به مزارع کلزا آسیب‌های جدی وارد کنند. یکی از این آفات «شته مومی کلزا» است که با تغذیه از شیره گیاه، موجب تضعیف بوته‌ها و کاهش کیفیت محصول میشود. اگر به دنبال افزایش تناژ کلزا هستید، پیشنهاد می‌کنیم از «کود مایع مخصوص کلزا» استفاده کنید. این کود دارای 10 عنصر مغذی است که به تناژ بیشتر کمک خواهد کرد. |
سوالات پرتکرار
کلرپیریفوس سم قوی‌تری نسبت به سایر سموم توصیه شده در این مقاله است.
به شرایط زراعی منطقه بستگی دارد و معمولا با مشاهده اولین جمعیت انبوه که به مزرعه حمله کرده‌اند باید سم‌پاشی را شروع کرد؛ به‌طور میانگین مرحله رسیدگی غلاف‌ها اوج فعالیت و تراکم این آفت می‌باشد.
این آفت پلی‌فاژ (همه‌چیز خوار) بوده و علاوه بر کلزا می‌تواند به سایر محصولات زراعی و باغی از جمله سویا، پنبه و باغات مرکبات، سیب و غیره حمله کند.
