تناژ کلزا در هکتار چقدر است؟ تکنیک‌های افزایش تناژ کلزا چیست؟

کلزا یکی از مهم‌ترین محصولات زراعی در جهان است که به دلیل تولید روغن، پروتئین و سایر محصولات جانبی، از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است. تناژ کلزا در هکتار یکی از عوامل مهم در تعیین میزان درآمد کشاورزان است. کاشت این محصول باید صرفه اقتصادی خوبی داشته باشد تا کشاورزان زمین خود را به آن اختصاص دهند.

در این مقاله به بررسی تناژ کلزا در هکتار، عوامل موثر در میزان آن و راهکارهای افزایش تناژ کلزا می‌پردازیم. دعوت می‌کنیم تا پایان مقاله همراه نیاز گیاهان باشید.

کلزا چیست و چرا به عنوان محصول زراعی مهم شناخته می‌شود؟

کلزا یک گیاه روغنی و متعلق به خانواده کلم است. این گیاه با داشتن گل‌های زرد رنگ و دانه‌های کوچک سیاه یا قهوه‌ای رنگ شناخته می‌شود. دانه‌های کلزا حاوی حدود چهل درصد روغن هستند که برای تولید روغن کلزا استخراج می‌شوند. 

کشت کلزا با دیگر محصولات زراعی می‌تواند به بهبود ساختار خاک و کاهش آفات و بیماری‌ها کمک کند. همچنین، کلزا یکی از محصولات روغنی با بازده بالا است و می‌تواند منبع درآمد خوبی برای کشاورزان باشد.

روغن استخراج شده از دانه‌های کلزا یکی از روغن‌های پرمصرف در جهان است و به دلیل داشتن چربی‌های غیر اشباع چندگانه برای سلامت قلب و عروق مفید است. پسماندهای باقی‌مانده از فرآیند استخراج روغن از دانه‌های کلزا به عنوان خوراک دام استفاده می‌شود. 

حالا که با اهمیت کشت کلزا در مزارع کشاورزی آشنا شدید، در ادامه به ارزیابی میزان برداشت کلزا در هر هکتار و روش‌های افزایش میزان برداشت این محصول می‌پردازیم.

تناژ کلزا در هکتار؛ یک هکتار چقدر کلزا می‌دهد؟

هکتار یک واحد اندازه‌گیری مساحت است و هر یک هکتار معادل با ده هزار متر مربع محاسبه می‌شود. میزان تولید کلزا در هر هکتار بستگی به شرایط منطقه‌ای دارد. در مناطقی با شرایط خاک عالی و آب و هوایی مناسب، می‌توان تا چندین تن کلزا در هر هکتار برداشت کرد. اما در مناطق با شرایط نامناسب یا با مشکلات خاص، این میزان ممکن است کمتر باشد.

اگر بخواهیم به این سوال پاسخ بدهیم که هر یک هکتار چقدر کلزا می‌دهد، باید گفت به طور مثال میانگین تناژ کلزا در ایران حدود ۱.۸ تن در هکتار است. این رقم نسبت به میانگین جهانی با رکورد حدود ۲.۵ تن در هکتار، کمی پایین‌تر است و یکی از دلایل این امر را می توان عدم توجه کافی به کشت اصولی کلزا در ایران دانست.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید در ایران، رکورد میزان برداشت کلزا در هکتار متعلق به آقای علی زرینی از شهرستان سلسله استان لرستان است که در سال ۱۳۹۶ موفق به برداشت بیش از ۶ تن کلزا در هکتار شده است. 

در جهان، رکورد میزان برداشت کلزا متعلق به کشور کانادا است که در سال ۲۰۱۹ به میزان ۴.۳ تن در هکتار بوده است.

عوامل موثر بر افزایش تناژ کلزا در هکتار

همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم میزان برداشت کلزا در هر هکتار به مجموعه‌ای از فاکتورها بستگی دارد که هر کدام به نوبه خود تاثیر چشمگیری بر میزان محصول‌دهی می‌گذارند. برخی از این عوامل عبارتند از:

• آب و هوا

کلزا به آب و هوای سرد و معتدل نیاز دارد. در شرایط آب و هوایی گرم و خشک، عملکرد کلزا کاهش پیدا می‌کند.

• خاک

نوع و ساختار خاک، میزان حاوی مواد معدنی و آلی و pH خاک از جمله فاکتورهای مهمی هستند که بر تولید کلزا تأثیر می‌گذارند و کلزا محصولی است که به خاک حاصلخیز و غنی از مواد آلی نیاز دارد.

• کود و کوددهی

استفاده از کودهای مناسب به افزایش عملکرد کلزا کمک می‌کند.

• آب

دسترسی به آب کافی و مناسب، کیفیت آب و تنظیمات آبیاری نقش مهمی در میزان محصول‌دهی دارند.

• آفات و بیماری‌ها

مدیریت و کنترل آفات و بیماری‌ها نیز می‌تواند در حفظ و افزایش محصول‌دهی تاثیرگذار باشد. به همین دلیل کنترل آفات و بیماری‌های کلزا از کاهش عملکرد آن جلوگیری می‌کند. 

• زمان کاشت

کاشت کلزا در زمان مناسب، باعث افزایش عملکرد آن می‌شود. با این حساب تناژ کلزا در هر هکتار تحت تأثیر ترکیبی از فاکتورهای محیطی، فنی و مدیریتی قرار دارد و برای بهینه‌سازی آن، باید به تمام این عوامل توجه کرد.

اگر می‌خواهید با صفر تا صد کاشت کلزا آشنا شوید حتما مقالۀ نام‌برده را مطالعه کنید.

روش‌های برداشت کلزا و تاثیر آن بر تناژ محصول

برداشت کلزا یکی از مراحل حیاتی در چرخه تولید این محصول است. میزان و کیفیت برداشت می‌تواند تحت تأثیر مجموعه‌ای از فاکتورها قرار گیرد که هر کدام به نوبه خود تاثیر چشمگیری بر تناژ و کیفیت محصول دارند.

به طور کلی برداشت کلزا به دو صورت دستی و مکانیزه انجام می‌شود:

• برداشت دستی کلزا

این روش در مناطقی که ماشین‌آلات کشاورزی در دسترس نیستند یا مساحت زمین کم است، استفاده می‌شود. اما این روش کند است و به احتمال زیاد به کاهش تناژ منجر شود.

• برداشت مکانیزه کلزا

با استفاده از دستگاه‌های برداشت مخصوص کلزا، می‌توان به صورت مکانیزه و سریع محصول را برداشت کرد. این روش به افزایش تناژ و کاهش ضایعات محصول کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: کاشت کلزا دیم و تمام مواردی که باید بدانید.

روش‌های افزایش تناژ کلزا در هر هکتار

با توجه به عوامل موثر بر افزایش تناژ کلزا، می‌توان از روش‌های زیر برای افزایش برداشت این محصول در هر هکتار استفاده کرد:

• زمین‌های حاصلخیز و دارای بافت لومی، برای کشت کلزا مناسب هستند.
• استفاده از بذرهای بهینه و مقاوم تاثیر زیادی در افزایش عملکرد کلزا دارد. بذرهای بهینه، عملکرد بالاتری نسبت به بذرهای معمولی دارند و همچنین در برابر آفات و بیماری‌ها مقاوم تر هستند.
• برداشت در زمان مناسب، زمانی که دانه‌ها کامل رسیده‌اند، می‌تواند به افزایش تناژ کمک کند.
• کاشت کلزا در شرایط مناسب آب و هوایی، می‌تواند عملکرد آن را افزایش دهد.
• دستگاه‌های برداشت با کیفیت و مناسب می‌توانند برای کاهش ضایعات و افزایش تناژ مفید باشند.
• استفاده از خاک حاصلخیز و غنی از مواد آلی، عملکرد کلزا را افزایش می‌دهد. خاک‌های رسی و شنی، برای کشت کلزا مناسب نیستند.
• مصرف بهینه کود و سم، می‌تواند نیاز غذایی گیاه را تامین کند و از بروز بیماری‌ها و آفات جلوگیری کند.
• کلزا به کودهای ازته، فسفر و پتاسیم نیاز دارد. کود ازته در ابتدای رشد، کود فسفر در زمان کاشت و کود پتاسیم در طول دوره رشد، باید به گیاه کلزا داده شود
• کنترل آفات و بیماری‌های کلزا باعث افزایش عملکرد آن می‌شود.
• کاشت به موقع کلزا، یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در افزایش عملکرد این محصول است. کاشت کلزا باید در اواخر پاییز یا اوایل زمستان انجام شود. فاصله کاشت مناسب برای کلزا، ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر است.
• کلزا به آبیاری متوسط نیاز دارد. آبیاری منظم در طول دوره رشد، می‌تواند عملکرد کلزا را افزایش دهد.
• برداشت کلزا باید در اوایل بهار انجام شود. برداشت به موقع کلزا، می‌تواند از ریزش دانه‌ها و کاهش عملکرد جلوگیری کند.
• آموزش روش‌های صحیح برداشت به کشاورزان می‌تواند در افزایش بهره‌وری و تناژ برداشت نقش داشته باشد.

در نهایت، با توجه به فاکتورهای مذکور و اجرای استراتژی‌های مناسب، می‌توان بهره‌وری و تناژ برداشت کلزا در هکتار را افزایش داد.

کلام نهایی

تناژ کلزا در هکتار یکی از عوامل مهم در تعیین میزان درآمد کشاورزان است. با رعایت توصیه‌های فنی و استفاده از ارقام اصلاح‌شده، می‌توان عملکرد کلزا را در ایران به میزان قابل توجهی افزایش داد. این امر، می‌تواند نقش مهمی در تامین امنیت غذایی کشور و کاهش وابستگی به واردات روغن داشته باشد.

شما از کاشت کلزا، در هر هکتار چقدر محصول برداشت کرده‌اید؟ راهکار دیگری برای افزایش تناژ دارید؟ در بخش دیدگاه‌ها نظرات خود را با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت پاسخگوی شما همراهان عزیز نیاز گیاهان باشیم.