زعفران از گیاهان زراعی ارزشمندی است که یکی از مشکلات تولید آن وجود آفات و بیماری‌ها می‌باشد. بعضی از آفات و بیماری‌ها فعالیت گسترده و خسارت‌زایی در مزارع زعفران دارند و خسارت قابل توجهی به عملکرد اقتصادی آن وارد می‌کنند. در این مقاله قصد داریم شما را با مهمترین آفات و بیماری های زعفران آشنا کنیم و به طور مختصر به روش‌های پیشگیری و کنترل آنها اشاره کنیم. پس از شما دعوت می‌کنیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
| خلاصه‌ای از این مقاله زعفران بخش زیادی از طول فصل رشد خود را در زمستان سپری می‌کند و همین موضوع باعث شده است که حشرات خسارت کمتری به این محصول وارد کنند. با اینحال آفات جونده همچون موش‌ها از معضلات سخت در کشت این محصول می‌باشند. کنه زعفران نیز از آفاتی است که در درجه بعدی می‌تواند در مزارع زعفران خسارت‌زا باشد. تریپس نیز از دسته آفات مکنده است که در فصل بهار به اندام‌های هوایی زعفران خسارت وارد می‌کند. همچنین بیماری های قارچی و باکتریایی زعفران نیز از جمله عوامل خسارت‌زا در مزارع زعفران هستند که با تهیه پیازهای سالم و عاری از بیماری از ورود این بیماری به مزرعه می‌توان جلوگیری کرد. |
آفات زعفران
در این بخش به آن دسته از جوندگان و حشراتی که به بوته زعفران حمله می‌کنند آفات زعفران گفته می‌شود. از جمله آنها می‌توان به موش‌ها، کنه و تریپس اشاره کرد که در ادامه به نحوه خسارت و روش‌های کنترل آنها خواهیم پرداخت.
موش‌ها
بزرگترین و مهمترین آفت مزارع زعفران موش است که با ایجاد دالان‌هایی در عمق خاک پیازهای زعفران را می‌خورد و باعث خشک شدن مزرعه می‌شود. موش‌ها علاوه بر خوردن پیازهای زعفران با سوراخ‌هایی که در مزرعه ایجاد می‌کنند باعث انحراف آب و تداخل در آبیاری مزرعه می‌شوند.
برای کنترل موش‌ها در مزارع زعفران راهکارهای متنوعی وجود دارد که با توجه به امکانات موجود می‌توان از آنها استفاده کرد که در ادامه این مقاله شرح خواهیم داد:
- استعمال دود اگزوز موتورسیکلت به وسیله شلنگ در دالان‌های ایجاد شده توسط موش‌ها و بستن خروجی لانه‌ها جهت جلوگیری از خروج دود و خفگی موش‌ها.
- تهیه طعمه‌های مسموم به فسفر دوزنگ مانند برنج یا پفک و طعمه‌گذاری آنها در ابتدای لانه‌ها.
- انداختن قرص‌های فوستوکسين (قرص برنج) درون لانه‌ها و بستن آنها به طوری که گاز سمی حاصل از آن خارج نشود. (در صورت لزوم، در تهیه این قرص، نکات ایمنی را رعایت کنید و از مراکز معتبر و مجاز آن را تهیه کنید. وبسایت ما هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال استفاده از قرص برنج برای کنترل موش و عواقب احتمالی آن بر عهده ندارد.)
- برخی موش‌های کوچک نسبت به بوی گوگرد حساس هستند و می‌توان با کاربرد گوگرد در مزرعه آنها را از مزرعه دفع کرد اما این روش کارایی بسیار کمی روی موش‌های بزرگ مانند موش کلاهو دارد.
کنه زعفران
از بین کنه‌های مشاهده شده در زراعت زعفران، مهمترین گونه خسارت‌زا آن ریزُگلیفوس روبینی (Rhizoglyphus robini) است. فعالیت این کنه روی پیازهای زعفران باعث پوسیدگی و از بین رفتن آنها می‌شود. این کنه در تمام مدت سال فعال بوده و قادر است چندین نسل در سال تولید کند. بیشترین جمعیت آن در فصل بهار و پاییز دیده می‌شود زیرا در تابستان هوا گرم و خاک خشک بوده و در زمستان سرمای هوا اجازه فعالیت را به این آفت نمی‌دهد.
کنه زعفران از پیازها تغذیه کرده و با ایجاد تونلی در پیاز به زاد و ولد در آن می‌پردازد. عوامل بیماری‌زا مانند قارچ‌ها از طریق زخم‌ها وارد پیاز زعفران شده و باعث پوسیدگی آن می‌شوند. مزارع زعفرانی که در تابستان آبیاری می‌شوند شرایط رشد و نمو آفت را فراهم کرده و جمعیت کنه‌ها در این شرایط بالا می‌رود.
علائم خسارت کنه زعفران
علائم خسارت در پیازهای زعفران به صورت لکه‌های سیاه یا لهیدگی می‌باشد و برگ‌های پیازهای درگیر با کنه، کوچک‌تر و ظریف‌تر، گل‌ها فاقد کلاله و یا دارای کلاله‌های ضعیفی می‌باشند.
روش‌های پیشگیری و کنترل کنه زعفران
- عدم آبیاری مزارع زعفران در فصل تابستان.
- جلوگیری از سطحی شدن پیازهای زعفران با افزودن کودهای دامی و ترجیحا مخلوط با خاک‌های زراعی سبک در فصل تابستان به طوری‌که عمق کاشت کمتر از 15 سانتی‌متر نشود.
- استفاده از کنه‌کش‌ها در زمان کاشت پیازها (آغشته کردن پیازها به کنه‌کش) و همچنین استفاده از کنه‌کش‌ها در زمان آبیاری مزرعه.
- خرید پیازهای سالم و عاری از هرگونه علائم آفت یا بیماری در زمان احداث مزرعه
- استفاده از کودهای گوگردی.
به همین منظور باید از یک کود گوگرد با خلوص و سرعت جذب بالا استفاده کنید. پیشنهاد ما به شما کود گوگرد 80 درصد شوک است که می‌تواند با ایجاد بوی بد بر سیستم تنفسی آفات زعفران تاثیر بگذارد و به لایه‌های محافظتی بدن آنها آسیب وارد کرده و آنها را از مزرعه دور کند.
-
کود گوگرد مایع 80 درصد شوک342.000 تومان – 3.040.000 تومان
برای اطلاع از دیگر خواص این کود و خرید آن، می‌توانید بر روی تصویر محصول که در بالا مشاهده می‌کنید کلیک فرمایید.
چنانچه نیاز دارید با «بهترین سم کنه کش زعفران» آشنا شوید که قوی باشد و به مزرعه آسیب نرساند به مقالۀ ذکر شده مراجعه و آن را مطالعه فرمایید.
تریپس زعفران
تریپس زعفران حشره‌ای است به علف‌های زعفران خسارت وارد می‌کند و از آبان‌ماه تا انتهای اردیبهشت‌ماه می‌تواند فعالیت کند. فعالیت این آفت با افزایش دما در اسفند ماه شروع شده و به مرور افزایش پیدا می‌کند. تغذیه تریپس از علف‌های زعفران باعث کاهش عملکرد زعفران در سال آینده می‌شود. از طرفی تریپس می‌تواند ناقل بیماری‌های ویروسی نیز باشد.
با توجه به اینکه اوج تراکم و فعالیت این آفت در اواخر فصل رویشی زعفران می‌باشد به نظر می‌رسد که نیاز به مبارزه شیمیایی نباشد و در صورتی که تریپس در مزارع شما طغیان کرد نیاز به سم‌پاشی سمومی مانند دیکلرووس می‌باشد.
انواع بیماری های زعفران
بیماری‌های زعفران غالبا مربوط به عوامل قارچی هستند و بیماری‌های باکتریایی یا ویروسی در این محصول بسیار کمیاب هستند. در این بخش به بررسی مهمترین بیماری های زعفران خواهیم پرداخت و کاربردی‌ترین روش‌های پیشگیری و درمان این بیماری‌ها را مطرح خواهیم کرد.
بیماری‌های قارچی زعفران
بیماری‌های قارچی عموما باعث پوسیدگی پیازهای زعفران می‌شوند و علائم آنها معمولا مشابه یکدیگر است. در این بخش به بررسی بیماری های زعفران پرداخته خواهد شد.
بیماری زوال زعفران
در این بیماری قارچ‌ها به سطح پیاز حمله کرده و باعث ایجاد لکه‌های قرمز ارزنی شکل روی پیازها می‌شوند. این لکه‌ها به مرور دچار برآمدگی شده و در نهایت پیازها پوسیده شده و از بین می‌روند.
روش کنترل زوال زعفران
- جمع آوری و سوزاندن پیازهای آلوده و سم‌پاشی محل آلوده با قارچ‌کش.
- ضدعفونی زمین آلوده با قارچ‌کش به صورت سم‌آبیاری یا آبیاری پس از سم‌پاشی.
- ضدعفونی و آغشته کردن پیازهای زعفران با قارچ کش قبل از کاشت جهت پیشگیری.
قارچ کش باکیفیت باید بتواند سیستم ایمنی گیاه را تقویت کند. همچنین باید بتواند بازه پی اچ مناسب برای رشد قارچ‌ها را تغییر دهد تا قارچ‌ها نتواند به فعالیت خود ادامه دهند. کود فسفیت پتاسیم شوک که حاوی 52 درصد فسفیت، 34 درصد پتاسیم و 14 درصد آمینو اسید می‌باشد بهترین گزینه برای کنترل بیماری‌های قارچی زعفران است.
-
کود فسفیت پتاسیم مایع شوک380.000 تومان – 3.515.000 تومان
جهت تهیه این کود کاربردی می‌توانید بر روی تصویر بالا کلیک کرده و سفارش خود را ثبت فرمایید.
بیماری سیاهک زعفران (تاکُن)
در این بیماری ابتدا برگ‌ها دچار علائم لکه‌های سیاه می‌شوند که نشان دهنده فعالیت قارچ‌ها در اندام‌های هوایی زعفران است. سپس با ادامه فعالیت قارچ بیماری‌زا این بیماری به پیازها رسوخ کرده و آنها را دچار فساد و لهیدگی می‌کند.
روش کنترل سیاهک زعفران:
- جمع آوری و سوزاندن پیازهای آلوده و سم‌پاشی محل آلوده با قارچ‌کش.
- ضدعفونی و آغشته کردن پیازهای زعفران قبل از کاشت.
بیماری رایزوکتونیا
این قارچ به غلاف‌های خارجی روی پیازها حمله می‌کند و باعث ایجاد زردی برگ‌ها و ایجاد لکه‌های سفید رنگ روی پیازها می‌شود. به مرور با پیشرفت بیماری لکه‌ها به رنگ بنفش در‌آمده و در نهایت پیازها می‌پوسند.
روش‌های کنترل رایزوکتونیا زعفران:
- تهیه پیازهای سالم، بدون لکه و عاری از بیماری
- ضدعفونی پیازها با قارچ‌کش یا ترکیبات مسی مانند سولفات مس قبل از کاشت در مزرعه
- کاشت پیازها در زمین‌هایی که سابقه کاشت زعفران و بیماری‌های آن را نداشته باشند.
بیماری‌های باکتریایی زعفران
در حال حاضر تنها یک باکتری بیماری‌زا در زعفران شناسایی شده است که علائم آن روی اندام‌های هوایی و پیازها ظاهر می‌شود و می‌تواند خسارت قابل توجهی به عملکرد زعفران وارد کند. در ادامه به معرفی این بیماری و راه‌های درمان آن خواهیم پرداخت.
بیماری پوسیدگی باکتریایی بورخولدریا
نام علمی این باکتری Burkholderia gladioli است. علاوه بر زعفران، روی پیاز خوراکی، گلایل، زنبق، ذرت و برنج ایجاد بیماری می‌کند. علائم خسارت آن در نیمه فصل زمستان ظاهر می‌شود. در صورت ابتلا به این بیماری، برگ‌های زعفران دچار زردی و خزان برگ‌ها قبل از موعد می‌شود و باعث پوسیدگی جوانه‌ها و برگ‌های تازه زعفران می‌شود.
علائم این بیماری در پیازها به صورت لکه‌های قهوه‌ای و سیاه رنگ ظاهر می‌شوند. در ادامه و با پیشرفت بیماری پیازها پوسیده شده و حالت لهیدگی به خود می‌گیرند. در نهایت این بیماری باعث کچلی و از بین رفتن بوته‌ها و پیازها می‌شود.
روش‌های پیشگیری و درمان بیماری بورخولدریا زعفران
درمان بیماری‌های باکتریایی معمولا کار سختی است و بهترین روش پیشگیری از ابتلای مزرعه به این بیماری است در زیر به روش‌های پیشگیری و درمان این بیماری اشاره شده است:
- در هنگام خرید از پیازهای عاری از لکه، حفره و پوسیدگی خریداری کنید.
- تا حد امکان از خرید پیازهای انبار شده خودداری کنید زیرا شرایط انبارمانی برای رشد و توسعه بیماری روی پیازها ایده آل است.
- در صورت ابتلا به بیماری از آبیاری مزرعه خودداری شود زیرا باعث انتقال بیماری به سایر نواحی مزرعه می‌شود و قبل از آبیاری پیاز آلوده را از خاک خشک خارج کنید و محل را با سموم مسی یا آب آهک ضدعفونی کنید.
- از مصرف کودهای دامی نپوسیده خودداری شود.
- از آبیاری تابستانه مزارع اجتناب شود.
- از مصرف کودهای ازته به مقدار زیاد پرهیز شود.
بیماری‌های فیزیولوژیک زعفران
بیماری‌های فیزیولوژیک به آن دسته از بیماری‌هایی گفته می‌شود که به دلیل عوامل درونی پیاز مانند افزایش سن یا تغذیه نادرست ایجاد می‌شود. با اینحال در برخی موارد عوامل خارجی مانند ویروس‌ها و قارچ‌های بیماری‌زا امکان ایجاد این بیماری را دارند.
پیچیدگی و فنری شدن کلاله‌ها
در این بیماری عواملی مانند افزایش سن پیازها، وضعیت تغذیه گیاه و عوامل ویروسی و مایکوپلاسمایی خاک در ایجاد این بیماری موثرند. در این بیماری کلاله‌ها شبیه فنر می‌شوند و در برخی موارد از محل پیچیدگی‌ها قطع شده و ریزش می‌کنند. بهترین روش مقابله با این بیماری تهیه پیازهای سالم در زمان احداث مزرعه می‌باشد.
سخن پایانی
آفات و بیماری‌های زعفران به چند دستۀ آفات، بیماری‌های قارچی، بیماری‌های باکتریایی و بیماری‌های فیزیولوژیکی تقسیم می‌شوند که در این مقاله آنها را شناخته و بهترین راهکارهای پیشگیری و کنترل آنها را فرا گرفتیم.
شما چه تجربیاتی از آفات و بیماری های زعفران دارید و چه روش‌هایی برای مقابله با آنها اجرا کردید؟ لطفا نظرات خود را در قسمت دیدگاه‌های این مقاله با ما به اشتراک بگذارید.
مطالب مرتبط
| علاوه بر بیماری‌ها و آفات، علف‌های هرز زعفران نیز می‌توانند برای رشد این گیاه مشکل‌ساز شوند. بنابراین بهتر است «انواع سم علف کش زعفران» را بشناسید و در زمان مناسب از آنها استفاده کنید. پیشنهاد می‌کنیم مقاله ذکر شده را مطالعه کنید. یکی از راه‌هایی که باعث تقویت شدن پیاز زعفران می‌شود و از بروز بیماری‌ها و آفات زعفران پیشگیری می‌کند، تغذیه اصولی زعفران است. پیشنهاد می‌کنیم مقاله «جدول کود دهی زعفران» را حتماً مطالعه کنید. |
سوالات متداول
آبیاری در این مرحله معمولا باعث تشدید بیماری‌های قارچی و باکتریایی می‌شود و باید از آبیاری مزارع در این مرحله اجتناب کرد.
در اولین قدم تهیه پیازهای سالم و عاری از علائم بیماری مهمترین روش مقابله با بیماری‌هاست و در درجه بعد رعایت عمق کاشت و حفظ پیازها در عمق 15 الی 20 سانتی‌متر از جمله مهمترین روش‌های پیشگیری است.
استفاده از دود موتورسیکلت و قرص‌های فسفید آلومینیوم (قرص برنج) سریع‌ترین و بهترین راه مبارزه هستند. البته باید توجه داشت که استفاده از قرص برنج بسیار سمی و خطرناک است و باید با رعایت نکات ایمنی اقدام به مصرف آن در لانه موش‌ها کرد.
