از جمله گیاهان علوفه‌ای بسیار ارزشمند در کشورمان یونجه است که منبع اصلی تامین انرژی و پروتئین برای دام‌های موجود در کشور است. اما یونجه فقط به عنوان غذای دامی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، بلکه برای استفاده‌های دیگر از جمله در تغذیه انسانها نیز بسیار مناسب و مفید می‌باشد. کاشت این گیاه ارزشمند به طور کلی مورد استقبال اکثر مردم نواحی مختلف کشورمان گرفته است. و با توجه به اینکه کشورمان دارای چهار اقلیم است اکثرا در تمامی روز‌های سال کشت این گیاه در نواحی مختلف کشورمان صورت می‌گیرد. اما کاشت یونجه مانند هر کشت دیگری با چالش‌های خاص خودش روبه رو است که در صورت رعایت کردن اصول مهم در چگونگی کاشت، نوع آبیاری، برنامه کوددهی، و… میتوان به نتایج فوق العاده‌ای رسید و از بیماری‌های احتمالی یونجه نیز جلوگیری کرد. در این مقاله قصد داریم دغدغه‌های مربوط به یونجه را برای شما عزیزان برطرف کنیم پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
معرفی جامع گیاه یونجه
یونجه در دسته گیاهان علوفه‌ای قرار می‌گیرد و ارتفاع این گیاه بعضا به حدود یک متر نیز در بعضی از نقاط رسیده است. این گیاه از بوی معطر و لذت بخشی برخوردار است و عموما، در مناطق شرقی، مرکزی و جنوبی کشور ایران کشت می‌شود و پس از خشک شدن به عنوان غذای دام مورد استفاده قرار می گیرد. یونجه دارای سه برگچه نوک تیز، سبز رنگ و بیضی شکل می‌باشد و معمولا گل‌های این گیاه، بصورت آبی روشن، بنفش تیره یا سبز نیز مشاهده شده است. برعکس ارتفاع گیاه که حداکثر ممکن است تا یک متر برسد، ریشه‌ی آن معمولا تا سه متر زیر زمین رشد می‌کنند و همین سبب شده است که یونجه دارای انواع مواد معدنی و ویتامین‌هایی باشد که درون خاک قرار دارند.
این گیاه علاوه بر “یونجه” با نام های “سپست” و “سبیس” هم شناخته می‌شود و از علف‌های خوب در مراتع محسوب می‌شود. بهترین نوع یونجه با نام “املس” در بین مردم شناخته شده است. مزاج این گیاه در ابتدا تر و گرم می‌باشد و بعد از خشک شدن تبدیل به خشک و گرم می‌شود. این گیاه در همه جای دنیا امکان رشد دارد اما عموما در ناحیه های شمالی قاره آفریقا و نواحی معتدل آسیا رشد بهتری دارد.
تاریخچه یونجه
ابتدا، یونجه در جنوب کشور ایران به وجود آمد و ایرانیان باستان اولین تولید کنندگان این گیاه بوده‌اند. در تاریخ، ایران از اولین صادر‌کنندگان این گیاه به اروپا بوده است. به طوریکه آمده است در قرن پنجم پیش از میلاد، این گیاه از طریق ایران به یونان راه یافته است و سپس در قرن هفتم میلادی کشت یونجه در اروپا نیز رواج یافته است.
از 200 سال پیش نیز، تولید و کشت یونجه به ایالات متحده نیز راه یافت و از سال‌های 1800 کشت یونجه در نواحی جنوب‌غربی ایالات متحده رواج یافت. بومیان آمریکایی نیز از ابتدا از یونجه جهت از بین بردن زردی و توقف لخته‌های خونی بهره می‌بردند. در طب سنتی چین نیز، یونجه گیاهی پر مصرفی بود که طبیبان چینی از آن، به عنوان مرهمی برای زخم‌ها و رفع کم اشتهایی استفاده می‌کردند. همچنین در بسیاری از طب‌ها، یونجه در تولید سلول‌های خونی نقش موثری ایفا می‌کند.
مواد معدنی و مغذی یونجه
در ابتدا تنها دلیل کشت این گیاه برای مصرف دام‌ها بوده است اما امروزه به دلیل شناخت مواد مغذی و معدنی آن، به مصرف غذایی انسانها نیز رسیده است. ویتامین‌های موجود در یونجه، شمال موارد زیر است:
- ویتامین A
- ویتامین C
- ویتامینK
- ویتامینE
به علاوه اینکه یونجه دارای آمیلاز می باشد که وظیفه آن هضم مواد غذایی نشاسته دار است. امولسین، ینورتاز و پکتیاز از مهم‌ترین آنزیم‌های درون یونجه محسوب می‌شوند. همچنین یونجه دارای 20 درصد پروتئین می‌باشد که اسامی برخی از آن ها آرژین، آدنین، سیستین و … می‌باشـد.
خواص یونجه
رفته رفته، دانشمندان و پزشکان در طول تاریخ به شناخت بیشتری از یونجه رسیدند و خواص شگفت‌انگیزی از یونجه را کشف کردند. یکی از خواص عجیب یونجه، کاهش کلسترول خون می‌باشد. دانشمندان دریافتند که مصرف یونجه باعث جلوگیری و جذب کلسترول در روده می‌شود. همچنین مصرف آن باعث می‌شود سطح لیپوپروتئین در بدن افزایش یابد و انباشتگی کلسترول را به طور چشم‌گیری کاهش می‌دهد. همچنین تحقیقات نشان داد مصرف یونجه باعث می‌شود میزان چربی‌ها در شریان‌های خونی بدن کاهش یابد. و همین امر منجر به کاهش جدی مشکلات قلبی و عروقی که در اثر کلسترول بالا رخ می‌دهد، می‌شود.
وجود ویتامین k در یونجه نیز می‌تواند باعث تسکین درد قائدگی بانوان شود. وجود این ویتامین باعث می‌شود، در دوران قائدگی خونریزی بیش از حد انجام نشود و کنترل شده باشد. همچنین وجود همین ویتامین هم باعث سلامت استخوان‌ها در بدن می شود. در بسیاری از مقالات از یونجه به عنوان دارویی برای پوکی استخوان یاد می‌شود. علاوه بر خاصیت‌هایی که خود یونجه در اختیار دارد، وجود آن باعث رواج تولید عسل در مناطق همجوا آن می‌شود. همچنین گل یونجه از گل‌های مورد علاقه زنبور عسل می‌باشد که، شهد موجود در آن را به عسل تبدیل می‌کند.
آموزش صفر تا صد کاشت یونجه
خب تا به اینجا در این مقاله به طور کامل و جامع به معرفی گیاه یونجه و ذکر خواص آن پرداختیم. در ادامه این بخش قصد داریم به آموزش صفر تا صد کاشت یونجه نیز بپردازیم. کاشت یونجه به مانند کاشت بسیاری از گیاهان دیگر بسیار ساده و راحت است، اما با رعایت نکات گفته شده در این مقاله می‌توانید، به بالاترین میزان بازدهی خود در کشت آن برسید. لازم به ذکر است که بدانید یونجه در زبان عربی به معنای پدر همه غذاهاست.
قبل از شروع به کشت و کاشت یونجه باید به نکاتی توجه کنید که عدم توجه به آن ها می‌تواند باعث خسران شما شود. این نکات عبارت اند از :
- بذر مناسب
- محل مناسب
- عمق خاک
- نوع خاک
- شیب مناسب خاک
- کمیت و کیفیت آب
نکات نام برده در بالا از عواملی حساب می‌شود که منجر به موفقیت و یا عدم موفقیت ما در کاشت یونجه می‌شود. به دلیل اهمیت بالای این موارد لازم است کمی بیشتر به آن ها بپردازیم.
بذر مناسب
اولین مرحله در کشت یونجه انتخاب بذر مناسب آن برای کاشت و پرورش می‌باشد. یونجه دارای بذر‌های مختلفی با نام‌های “بغدادی” “بمی” و … دارا می‌باشد.
اگر در انتخاب بذر مناسب دچار سردرگمی هستید می‌توانید با مشاوران ما تماس حاصل فرمایید.
محل مناسب
مهم ترین مرحله در کشاورزی و کاشت هر گیاهی، انتخاب محل مناسب برای کشاوزی می‌باشد. در تولید و کشت گیاه یونجه از این رو که وجود محل مناسب می‌تواند تاثیر بهتری بر رشد گیاه قرار دهد، بسیار قابل توجه است.
عمق خاک
عمق خاک در هنگام کشت یونجه، باید به اندازه‌ای عمیق باشد تا ظرفیت نگهداری آب را داشته باشد. همچنین عمق خاک از آنجایی که ممکن است ریشه گیاه یونجه تا سه متر و گاها تا شش متر در زیر خاک فرو رود از اهمیت بالایی برخوردار است.
نوع خاک
از دیگر موارد بسیار مهم در مورد کاشت یونجه، وجود نوع مناسبی از خاک می‌باشد. بسیاری از خاک‌ها در هنگام باران حالت غرقابی پیدا می‌کنند و در کشت یونجه تداخل ایجاد می‌کنند، که همین امرباعث بوجود آمدن بیماری‌های مختلفی درون گیاه می‌شوند.
شیب خاک
درصد و اندازه شیب خاک در کاشت یونجه می‌تواند بسیار حاز اهمیت باشد. معمولا خاک‌هایی با شیب 1 یا 2 درصد بهترین محل برای کاشت یونجه می‌باشند و در شیب بیش از 12 درصد عملکرد خوب را از خود بر جای نمی‌گذارد.
کمیت و کیفیت آب
یونجه برای رشد و به ثمر رسیدن نیازمند به آب زیادی می‌باشد. مقدار مناسب اندازه آب برای آبیاری هر هکتار یونجه بین 80 الی 100 لیتر برآورده شده است. همچنین آبی که برای آبیاری یونجه مورد استفاده قرار می‌گیرد، نباید دارای نمک یا سدیم باشد زیرا در رشد گیاه اختلال ایجاد می‌کند.
برداشت یونجه
تا به الان نکات و موارد مهی را برای کاشت و پروش یونجه اختیار شما عزیزان قرار داده‌ایم. اما حالا نوبت به مرحله آخر یعنی مرحله برداشت یونجه رسیده است.
زمانی که گیاه یونجه از لحاظ کیفیتی به اندازه کافی رشد کرد، لازم است یک هفته الی ده روز آبیاری گیاهان کاملا قطع شود. پس از این مدت، برداشت یونجه را با استفاده از ادوات و وسایل لازم انجام می‌دهیم. لازم به ذکر است که بدانید یونجه‌های برداشت شده، دارای 80 الی 85 درصد رطوبت می‌باشند اما رطوبت یونجه برای استفاده و مصرف بایستی حداکثر 25 درصد باشد. استفاده از آفتاب یا انبار و سیلو، از جمله روش‌های معمول خشک کردن در یونجه می‌باشد.
نکات تکمیلی
ما در این مقاله در وب سایت نیاز گیاهان سعی کردیم به معرفی جامع گیاه یونجه و نکات لازم و آموزش کاشت این گیاه پر خواص و ارزشمند بپردازیم. امیدواریم که از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده باشید.
