برداشت خرما یک فرآیند حیاتی برای باغداران است که تأثیر زیادی بر درآمد و سودآوری آن‌ها دارد. خرما به عنوان یک محصول مهم و اقتصادی در کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه ایران شناخته شده است. برداشت خرما نیازمند دقت و حوصله زیادی بوده زیرا زمان مناسب و روش صحیح برداشت تأثیر زیادی بر کیفیت و میزان محصول نهایی دارد.
علاوه بر این، برداشت خرما نقش مهمی در ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی مناطق روستایی ایفا می‌کند. با توجه به اینکه خرما یک محصول اصلی در تجارت بین‌المللی است، برداشت به موقع و کیفیت بالای آن می‌تواند به ارتقای وضعیت اقتصادی کشاورزی و کشور کمک کند. در ادامه این محتوا با ما همراه باشید تا هرآنچه درباره برداشت خرما و فصول آن نیاز است بدانید.
| خلاصه مقاله دو روش اصلی برای برداشت خرما وجود دارد که شامل روش سنتی (دستی) و روش مکانیزه است. خرما را می‌توان در مراحلی مانند رطب، تمر و یا خارک برداشت کرد که نیازمند رعایت اصول نگهداری خاصی است. یکی از عوامل مهم در زمان برداشت خرما، نوع آن است. هر نوع خرما زمان متفاوتی برای رسیدن دارد. عوامل دیگری مانند شرایط آب و هوایی نیز تاثیر بسزایی در زمان برداشت دارند. |
انواع روش‌های برداشت خرما
خرما یکی از محصولات مهم باغداری در کشورهای گرمسیری مانند ایران است که در فصل‌های گرم سال به مصرف می‌رسد. برداشت خرما یکی از مراحل مهم در فرآیند تولید این محصول بوده که نیاز به دقت و توجه دارد. دو روش اصلی برای برداشت خرما وجود دارد که شامل روش سنتی (دستی) و روش مکانیزه است.
در روش سنتی، برداشت به صورت دستچین یا خوشه‌ای (یکباره) صورت می‌گیرد. در روش مکانیزه از دستگاه‌های خاص برای برداشت استفاده می‌شود که کارایی و کیفیت برداشت را افزایش می‌دهد.
یکی از مزایای روش برداشت خرما به صورت خوشه‌ای این است که خرماها کمتر آسیب می‌بینند و کیفیت محصول حفظ می‌شود. همچنین، با این روش در زمان و نیروی کار صرفه‌جویی شده و باعث کاهش هزینه‌های برداشت می‌شود.
از طرف دیگر، در روش برداشت دست چین، نیاز به کارگران بیشتر است و هزینه برداشت نیز بالاتر می‌رود. بنابراین، با توجه به این موارد، استفاده از روش برداشت خرما به صورت خوشه‌ای می‌تواند برای نخلستان‌های بزرگ بهبود کارایی و کیفیت محصول را به همراه داشته باشد و هزینه‌های تولید را کاهش دهد.
در کدام مرحله از رشد خرما اقدام به برداشت کنیم؟
برداشت خرما یکی از مراحل حیاتی در فعالیت‌های باغداری است که تاثیر زیادی بر کیفیت و ماندگاری محصول دارد. انتخاب زمان صحیح برداشت، می‌تواند تاثیر مهمی روی سوددهی باغدار داشته باشد. در ادامه، به بررسی مراحل رشد میوه و زمان مناسب برای برداشت آن خواهیم پرداخت:
- خلال یا خارک
در مرحله خارک محصول به رنگ قرمز یا زرد است. این میوه نارس بوده و بافتی سفت و طعمی گس دارد. اغلب به صورت نرسیده مصرف می‌شود و می‌توان آن را در اواخر بهار و اوایل تابستان برداشت کرد. - رطب
خارک در این مرحله کم کم در قسمت نوک شروع به نرم شدن کرده و پس از مدتی تمام آن نرم می‌شود و در این زمان تبدیل به رطب خواهد شد. رطب بافت بسیار نرم، آبدار و شیرینی دارد و اغلب به صورت تازه خوری مصرف می‌شود.
برداشت خرما در این مرحله نیمه رسیده از اواخر تیر ماه تا اوایل شهریور است. در صورتی که خرما در این مرحله برداشت شود بیشترین سود را خواهد داشت اما نگهداری آن سخت‌تر خواهد بود. - تمر
در این مرحله خرما کاملا رسیده و زمان برداشت آن از اوایل شهریور تا اواخر مهر ماه است. برداشت در مرحله تمر به دلیل این که رطوبت محصول پایین‌تر است ماندگاری بالاتر می‌رود.
یکی از عوامل موثر در افزایش میزان برداشت، جلوگیری از ریزش خرما است. گاهی به دلایل مختلف قبل از فرا رسیدن زمان برداشت، خرما می‌ریزد و تمام زحمات باغدار هدر می‌رود. برای آشنایی با راه‌های جلوگیری از آن مقاله «کود جلوگیری از ریزش خرما» را مطالعه کنید. در ادامه به بررسی عوامل تاثیرگذار در تعیین زمان مناسب برای برداشت خرما می‌پردازیم.
چه عواملی بر زمان برداشت خرما تاثیر می‌گذارند؟
موضوع زمان برداشت خرما یک موضوع مهم است که تحت تاثیر عوامل مختلف زیر قرار می‌گیرد:
یکی از عوامل مهم در زمان برداشت خرما، نوع آن است. هر نوع خرما زمان متفاوتی برای رسیدن دارد. عوامل دیگری مانند شرایط آب و هوایی نیز تاثیر بسزایی در زمان برداشت دارند. به عنوان مثال، گرمای هوا و میزان بارندگی می‌تواند سرعت رسیدن خرما را تغییر دهد.
همچنین، منطقه کشت نیز تاثیرگذار است. خرماهایی که در مناطق گرم‌تر کشت می‌شوند، معمولا زودتر رسیده و برداشت می‌شوند. این عوامل با هم ترکیب شده، زمان برداشت را مشخص می‌کنند.
فصل برداشت خرما در مناطق مختلف
برداشت خرما در شهرهای مختلف، زمان‌های گوناگونی دارد. در ادامه به ۳ منطقه مهم در این زمینه اشاره می‌کنیم:
برداشت خرما در خوزستان
برداشت این محصول در استان خوزستان هر ساله یکی از مهمترین رویدادهای کشاورزی است که اهالی این منطقه به آن افتخار می‌کنند. با وجود اینکه خوزستان دومین تولید کننده خرما در ایران است، اما تولیدات این استان به کشورهای دیگر نیز صادر می‌شود.
در اواخر شهریور، میزان برداشت خرما در هکتار از نخلستان‌های خوزستان بیش از 33 هکتار بوده و امسال نیز پیش بینی می‌شود که بیش از ۱۸۷ هزار تن خرما از ۱۷ شهر خوزستان برداشت شود. خرمای تازه و خرمای خشک تولیدی در این نخلستان‌ها به عنوان یک محصول با کیفیت و باارزش به بازارهای آسیا و اروپا صادر می‌شود و نام خوزستان را در این زمینه بر جای می‌گذارد.
برداشت خرما در بم
فصل برداشت خرما در بم معمولا از اواخر مرداد ماه آغاز و تا اواخر شهریور ادامه دارد. برای برداشت نوع مضافتی، درخت‌ها به صورت چند نوبت تکانده می‌شوند تا تمام خرمای خوشه‌ها به مرحله رسیده نرسند.
این مراحل شامل چین اول، چین دوم و چین سوم است که در هر مرحله خرماهای آماده برداشت جمع‌آوری می‌شوند. با فرا رسیدن فصل برداشت، تقریبا تمام مردم شهر بم مشغول به جمع‌آوری خرماها می‌شوند و این فعالیت به یک روال سنتی و مهم در زندگی مردمان این منطقه تبدیل شده است.
فصل برداشت خرما در بوشهر
با شروع فصل برداشت خرما در استان بوشهر، باغداران این منطقه با فراهم شدن شرایط اقلیمی مناسب، به برداشت محصول خود مشغول می‌شوند. خرمای بوشهر به دلیل کیفیت بالا و تنوع، مورد توجه بسیاری از بازارهای خارجی قرار گرفته و پتانسیل صادرات آن به میزان ۳۰ هزار تن اعلام شده است.
این محصول ارزشمند از اوایل شهریور شروع به برداشت شده و تا اواخر مهر ادامه خواهد داشت که باعث رونق اقتصادی و اشتغال در منطقه می‌شود.
اهمیت شناخت فصل برداشت خرما
خرما، یکی از محصولات کشاورزی ایران است که از دیرباز تاکنون جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی مردم این سرزمین دارد. اما برای بهره‌برداری بهینه از این محصول ارزشمند، شناخت دقیق از فصل برداشت آن امری بسیار حیاتی است. در ادامه، به بررسی اهمیت شناخت فصل برداشت خرما در ایران می‌پردازیم:
- تعیین کیفیت
یکی از عوامل مهم در تعیین کیفیت خرما، زمان برداشت آن است. خرماها، همانند سایر محصولات کشاورزی، در زمان مناسب خود باید برداشت شوند تا از طعم، بافت و ماندگاری مطلوبی برخوردار باشند. برای مثال، خرماهایی که در فصل پاییز برداشت شده و به دلیل نگهداری نامناسب، در تابستان به بازار عرضه شوند، از کیفیت پایینی برخوردار خواهند بود و ممکن است حتی برای مصارف غذایی مناسب نباشند. - برنامه‌ریزی
شناخت دقیق از فصل برداشت خرما، به فعالان حوزه صادرات این محصول کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی دقیقی برای خرید، انبارداری، حمل و نقل و صادرات خرما داشته باشند. با دانستن زمان برداشت خرما، می‌توان به بهترین نحو از این محصول ارزشمند بهره برد و در بازارهای داخلی و خارجی، حضوری قدرتمند و موفق داشت. - قیمت‌گذاری
فصل برداشت خرما، تاثیر زیادی بر قیمت نهایی این محصول دارد. در زمان‌هایی که خرماها به فراوانی برداشت می‌شوند، قیمت‌های آن‌ها به طور طبیعی پایین‌تر خواهد بود. از این رو، نخلداران باید با دقت و شناخت کامل از فصل برداشت، قیمت‌گذاری مناسبی را برای خرماهای خود انجام دهند تا از سودآوری بیشتری برخوردار شوند.
نکات مهم در چیدن خرما
خرما، این میوه خوشمزه و پر از انرژی، انواع مختلفی دارد که هر کدام خواص و مزایای خاص خود را دارند. اما برای حفظ کیفیت و طول عمر آن بعد از برداشت، نیاز به رعایت نکات خاصی است. در ادامه به بررسی و ارائه راهکارهای مهم برای چیدن خرما و حمل و نقل بهینه می‌پردازیم:
- بلافاصله بعد از برداشت از کود فروت ست استفاده کنید
کود فروت ست برای خرما یکی از مهمترین کودهای تقویتی است که به بازیابی انرژی از دست رفته درخت کمک می‌کند و مانع از سال آوری می‌شود.
- رطوبت خرما حفظ شود
برای حفظ رطوبت در خرما بعد از برداشت، می‌توان از پلاستیک مشبک استفاده کرد. ابتدا خرما را درون این پلاستیک قرار داده و سپس درون کارتن می‌گذارند. این کار مانع از اتلاف رطوبت از سطح خرما در طول حمل و نقل و بازاررسانی می‌شود.
- حمل و نقل خرماها با تجهیزات مناسب انجام شود
برای حفظ کیفیت خرما حین حمل و نقل، بهتر است از وسایل نقلیه مجهز به تجهیزات سردکننده استفاده شود. دمای مناسب برای حمل و نقل خرما ۲-۰ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۹۵-۹۰% است.
- خوشه‌ها را پرتاب نکنید
بیان این نکته لازم است که در روش خوشه‌ای برداشت نباید خوشه‌ها از بالا پرتاب کرد.
جمع بندی
خرما میوه‌ای خوشمزه و دارای خواص درمانی متعددی است. برای برداشت خرما نیاز به دقت و دانش داریم و زمان برداشت بستگی به نوع خرما خواهد داشت. در استان‌های مختلف مانند خوزستان، بم و بوشهر فصل برداشت خرما مختلف است که در این محتوا به آن‌ها پرداختیم.
مطالب مرتبط
| هدف تمام باغداران برداشت خرماهایی درشت و باکیفیت است که این امر تنها با استفاده از کودهای مخصوص امکان پذیر است. ما در مقاله «بهترین کود درشتی خرما» به بررسی کامل آن پرداخته‌ایم. هیومیک اسید ازجمله کودهای بسیار موثر در اصلاح ساختار خاک و افزایش نگهداری آب در خاک است که مصرف آن مخصوصا برای باغات نخل که در آب و هوای گرم رشد می‌کنند بسیار ضروری می‌باشد. با مراجعه به صفحه «خرید کود هیومیک اسید» با سایر ویژگی‌های آن آشنا شوید. |
