این آفت که از حشرات مکنده محسوب می‌شود با نام علمی (idiocerus stali) به آفت شیره تر پسته نیز معروف است زیرا هنگام تغذیه از شیره گیاهی، عسلک فراوان ترشح می‌کند. ترشح عسلک باعث خیس شدن شاخ و برگ و حتی سطح زمین زیر تاج درخت می‌شود. بر اثر خسارت این آفت میوه‌های جوان ریزش می‌کنند و گاهی علائم فوماژین (دوده) در سطح میوه‌ها دیده می‌شود.
در این مقاله به بررسی شکل ظاهری این حشره و میزان خسارت آن خواهیم پرداخت و در انتها به روش‌های کنترل آن اشاره خواهیم کرد به همین خاطر از شما دعوت میکنیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
| خلاصه‌ای از این مقاله زنجره پسته با تغذیه از شیره درختان پسته، موجب ریزش میوه‌های جوان، سوختگی خوشه‌ها و ایجاد فوماژین (دوده) می‌شود. این آفت با تولید عسلک، محیطی برای رشد قارچ‌های ساپروفیت فراهم کرده و باعث کاهش کیفیت محصول می‌گردد. زنجره‌ها زمستان را به‌صورت حشرات بالغ در شکاف درختان می‌گذرانند و یک نسل در سال تولید می‌کنند. کنترل این آفت با روش‌های شیمیایی (مانند سموم فوزالون و استامی‌پراید) و غیرشیمیایی (نصب تله چسب زرد، آبیاری مناسب و تغذیه متعادل) امکان‌پذیر است. |
ریخت‌شناسی آفت زنجره پسته
حشرات بالغ این آفت حشرات کوچکی به طول سه میلی‌متر هستند که به رنگ زرد مایل به سبز روشن تا قهوه‌ای دیده می‌شوند. در حشرات بالغ سر این حشره نسبت به بدن عریض‌تر است و به یک خرطوم چهار مفصلی ختم می‌شود (تصویر 1). شکل کلی این آفت از پشت مثلثی شکل بوده و پاها دارای خار می‌باشند. پوره‌های این آفت به رنگ خاکستری متمایل به قهوه‌ای می‌باشند.
خسارت زنجره پسته
حشرات بالغ و پوره‌ها با کمک نیش خود از برگ‌ها و بافت سبز جوانه‌های درختان، خوشه‌های گل و پسته تغذیه می‌کنند. بافت اطراف محل نیش‌زدگی به مرور دچار لهیدگی شده و از بین می‌رود. به این عارضه به زبان محلی در کرمان داغو می‌گویند. از علائم اولیه خسارت زنجره، خروج شیره از خوشه‌ها می‌باشد که پس از مدتی خوشه‌ها سیاه می‌شود و دانه‌های پسته می‌ریزند.
در محل نیش‌زدگی شیره نباتی خارج شده و به‌همراه فضولات و ترشحات زنجره‌ها بر روی برگ و خوشه‌ها می‌ریزد. این ترشحات باعث سوختگی برگ‌ها و خوشه‌ها شده و همچنین محل مناسبی برای رشد قارچ‌های ساپروفیت هستند. نتیجه فعالیت این قارچ‌ها باعث ایجاد فوماژین (دوده) بر روی پسته و چروکیده شدن و ریزش آن‌ها می‌شود. در شرایط شدید این بیماری هیچ پسته سالمی روی درخت باقی نمی‌ماند (تصویر 2).
چرخه زندگی آفت زنجره پسته
زمستان‌گذرانی این آفت به شکل حشره کامل در شکاف‌های تنه درختان انجام می‌شود. حشرات کامل در اواخر زمستان با گرم‌شدن تدریجی هوا شروع به فعالیت کرده و از جوانه‌های متورم شده تغذیه می‌کنند. حشرات کامل زنجره پسته تحرک زیادی داشته و بسیار فعال هستند. این حشرات به سرعت روی شاخه‌ها حرکت می‌کنند و از درختی به درخت دیگر در حال جابجایی هستند.
حشرات ماده همزمان با باز شدن برگ‌ها شروع به تخم‌ریزی می‌کنند، به این منظور، دمبرگ، ساقه خوشه‌های گل دهنده و دمگل‌ها را با تخمریز خود سوراخ می‌کنند و در هر سوراخ دو عدد تخم بطور مورب و نزدیک به هم قرار می‌دهند. تعداد تخم گذاشته شده توسط هر حشره ماده گاهی به صد عدد می‌رسد.
شروع فعالیت زنجره‌های زمستان گذران از اوایل فروردین ماه شروع شده و تخم ریزی از نیمه فروردین ماه به بعد شروع می‌شود. پوره‌ها از اوایل اردیبهشت ظاهر شده و نسل جدید زنجره‌های بالغ از اوایل خرداد ماه ظاهر می‌شوند. زمستان‌گذرانی به شکل حشره بالغ از اوایل مهرماه آغاز می‌شود. به این ترتیب زنجره پسته فقط یک نسل در سال دارد و حشرات بالغ پس از پایان دوره تغذیه در ابتدای فصل پاییز به پناهگاه‌های زمستانه خود پناه می‌برند (تصویر 2).
کنترل آفت زنجره پسته
در ابتدا باید بررسی کرد و از حضور آفت در باغ اطمینان پیدا کرد. به این منظور بهترین روش استفاده از تله کارت‌های چسبناک زرد است این تله‌ها به دلیل رنگ زردی که دارند باعث جلب حشرات به سمت خود شده و به دلیل چسبی که در سطح خود دارند باعث به دام افتادن حشرات می‌شوند.
روش‌های غیرشیمیایی
به منظور مبارزه با این آفت با روش‌های غیرشیمیایی موارد زیر پیشنهاد می‌شود:
- رعایت رژیم آبیاری و جلوگیری از تنش خشکی
- تقویت درختان با مصرف متعادل کودهای دامی و شیمیایی
- در صورتی که باغ خیلی وسیع نباشد نصب تله‌های چسب زرد حشرات در ابتدای ظهور جوانه‌ها و پس از ریزش گلبرگ‌ها توصیه می‌شود.
روش‌های شیمیایی
مبارزه شیمیایی می‌تواند بر علیه حشره بالغ این آفت انجام شود تا از تخم‌گذاری آن جلوگیری کرد. برای این منظور باید سم‌پاشی را از زمان ظهور جوانه‌ها آغاز و تا ابتدای شروع گلدهی درختان ادامه دهید و باید دقت کنید که بلافاصله با شروع گلدهی حتما سم‌پاشی را متوقف کنید.
در صورتی که به هر دلیلی سم‌پاشی در قبل از گلدهی صورت نگیرد باید بر علیه پوره‌هایی که از تخم خارج می‌شوند سم‌پاشی صورت گیرد که بهترین مرحله مبارزه با این آفت همین مرحله می‌باشد.
سموم قابل توصیه جهت مبارزه با حشرات بالغ و پوره‌های زنجره پسته طبق جدول زیر می‌باشد:
| نام سم | مقدار مصرف | زمان مصرف |
| فوزالون (زولون) | دو در هزار | بر علیه حشرات بالغ و یا پوره‌ها طبق توضیحات بالا |
| استامی پراید | یک در هزار |
*جهت مبارزه با حشرات بالغ حتما از روغن ولک به مقدار دو تا سه درصد استفاده شود.
*دقت شود که مصرف سموم باید در زمان غروب آفتاب یا در صبح زود انجام شود.
سخن پایانی
زنجره پسته از آن دسته آفات باغات پسته می‌باشد که می‌تواند به صورت مستقیم و غیرمستقیم به باغات پسته خسارت وارد کند. این آفت تک نسلی است و حشرات کامل و پوره‌های آن می‌توانند با تغذیه از شیره گیاهی باعث کاهش عملکرد درختان پسته شوند. مبارزه شیمیایی با این آفت بر علیه حشرات کامل و پوره‌های آن انجام می‌شود.
مطالب مرتبط
| مقاله‌ای کامل درباره «مدیریت آفات و بیماری‌ها در باغات پسته» تهیه کرده‌ایم که مطالعه آن را برای پیشگیری از خسارات سنگین توصیه میکنیم. اگر به دنبال یک راهنمای جامع برای تغذیه بهینه درختان پسته و افزایش کیفیت و عملکرد محصول خود هستید، پیشنهاد میکنیم به «برنامه کامل کوددهی پسته» مراجعه کنید و اطلاعات مفیدی کسب کنید. |
سوالات پر تکرار
بهترین مرحله مبارزه با آفت زنجره پسته، زمانی است که پوره‌های آن از تخم‌ها خارج می‌شوند.
پوره های زنجره که از تخم خارج می‌شوند امکان بیشترین خسارت‌زایی در باغ پسته را دارند.
اول از همه زمان مبارزه اهمیت بسیاری دارد به‌طوری که بهترین سم اگر در مرحله نامناسب مانند حشرات بالغ استفاده شود کارایی کمی دارد ولی در مجموع بهترین سم برای مبارزه با این آفت فوزالون با نام تجاری زولون است.
