همه گیاهان برای رشد و باردهی، نیاز به نور آفتاب، آب کافی و مواد مغذی دارند. منبع تأمین این مواد مغذی خاک است. خاکی که به عنوان بستر کشت استفاده می‌شود، حاوی عناصر مختلف مورد نیاز گیاه است. کمبود هر یک از این عناصر میتواند منجر به اختلال در فرایند رشد گیاه شود. از جمله این عناصر بسیار مهم و حیاتی برای گیاهان، عنصر آهن است. آهن فواید بسیاری برای گیاه داشته و کمبود آن در گیاه، منجر به زردی گیاه شده و در صورتی که این کمبود تشدید شود، میتواند منجر به مرگ گیاه شود. از جمله منابع تأمین کننده آهن گیاهان، کود آهن است که انواع و اقسام آن برای گیاهان مختلف تولید می‌شود. از جمله آنها می‌توان به کود آهن برای صیفی‌جات اشاره کرد.در ادامه می‌خواهیم به کود آهن مخصوص صیفی‌جات و سبزیجات پرداخته و در مورد زمان، میزان و نحوه مصرف آن صحبت کنیم.
کود آهن برای صیفی جات
صیفی‌جات و سبزیجات به گیاهانی گفته می‌شود که بتوان از تمام اجزای آن به عنوان ماده غذایی استفاده کرد. از جمله برگ، ساقه، ریشه، دانه، پیازچه و… این گیاهان بر اساس نوع مواد غذایی به دسته‌های مختلفی از جمله:
- سبز تیره
- نشاسته‌ای
- نخود و لوبیا
- صیفی‌جات قرمز و نارنجی و… تقسیم می‌شوند.
خاکی که به عنوان بستر کشت صیفی‌جات استفاده می‌شود، باید قادر به تأمین عناصر ضروری و حیاتی گیاه باشد. آهن هم جزء این عناصر است که متأسفانه اکثر خاک‌های کشاورزی در کشور ما نمی‌توانند آهن مورد نیاز گیاهان و از جمله صیفی‌جات و سبزیجات را در دسترس آنان قرار دهند. آهن جزء ریزمغذی‌های کم مصرف بوده و کمبود آن در گیاه به منزله کمبود آهن در خاک کشت نیست؛ چرا که تمام آهن مورد نیاز گیاه در خاک موجود است، اما عوامل مختلفی مانع از این می‌شوند که این عنصر توسط گیاه جذب شود.آهن مورد نیاز صیفی‌جات و سبزیجات و در کل همه گیاهان، باید به صورت FE2+ باشد، این آهن چون حلال است، خیلی راحت میتواند به FE3+ تبدیل شده و رسوب کند و به این ترتیب از دسترس گیاه خارج شود. بنابراین باید برای جبران فقدان آهن در گیاه از روش‌هایی استفاده شود که جذب آن در گیاه میسر شود.خوشبختانه کشاورزی نوین انواع کودهای آهن و از جمله ” کودهای نانو ” را برای کشاورزان و باغداران به ارمغان آورده است.به منظور محافظت از آهن و پیشگیری از رسوب آن، کودهای آهن به شکل‌های مختلفی موجود است از جمله:
- سولفات آهن
- کلات آهن
- نانو کود آهن
استفاده از کود آهن برای صیفی‌جات و سبزیجات، میتواند کمبود یا فقدان آهن در گیاهان را برطرف کند.
چه عواملی مانع جذب کود آهن در گیاه می شود؟
گفتیم که آهن مورد نیاز گیاه در خاک وجود دارد؛ اما این آهن طوری است که قابل جذب برای گیاه باشد؛ یعنی عواملی باعث شده‌اند که این آهن در دسترس گیاه قرار نگیرد. از جمله موانع جذب آهن در گیاه عبارتند از:
- اکثر خاک‌های قابل کشت در ایران، حاوی بی‌کربنات هستند. این ماده به دنبال فشردگی خاک، آبیاری سنگین صیفی‌جات و سبزیجات و… ایجاد می‌شود. یعنی این عوامل منجر به تولید دی‌اکسید‌کرین در خاک می‌شوند. دی اکسید کربن نیز با آهک موجود در خاک وارد واکنش شده و تولید بی‌کربنات می‌کند. البته در آب آبیاری نیز ممکن است مقداری بی‌کربنات وجود داشته باشد.
- موانع دیگر در جذب آهن خاک شامل: شوری، دمای پایین و میزان بالای آهک موجود در خاک است. عناصری مانند فسفر، ازت، روی و مس نیز باعث برهم‌زدن تعادل غذایی در گیاه می‌شوند که نتیجه آن، عدم جذب آهن در گیاه است.
- زمانی که صیفی جات و یا هر محصول دیگر در خانه‌ها و در گلدان کاشته می‌شوند، به علت محدود بودن فضا، ممکن است ریشه‌های آنها نتوانند مواد غذایی مورد نیاز و از جمله آهن را از خاک بگیرند.
فواید کود آهن برای صیفی جات و سبزیجات
آهن عنصری حیاتی در صیفی‌جات و سبزیجات است و حضور آن منجر به رشد و باروری آنان می‌شود. در ادامه به برخی از فواید کود آهن برای صیفی‌جات و سبزیجات می‌پردازیم:
- کلروفیل و کلروپلاست، به عنوان نوعی کارخانه در گیاه عمل کرده و سلول‌های گیاه رو تولید می‌کنند. برای اینکه این اتفاق بیفتد، وجود آهن در گیاه ضروری است. آهن در بدنه کلروفیل و کلروپلاست وجود ندارد، اما نقش اساسی در عملکرد آنها ایفا می‌کند. آهن در فرایند فتوسنتز نیز دخیل بوده و باعث سبزینگی گیاه می‌شود.
- وجود کود آهن در صیفی‌جات و سبزیجات موجب مقاومت آنان در برابر انواع آفات و بیماری‌ها و همچنین تنش‌های محیطی کرده و استرس آنها را کاهش می‌دهد.
- زمانی که غلظت آهن موجود در خاک به کمتر از ۴.۵ درصد برسد، نشانه‌های کمبود آهن در گیاه بروز پیدا می‌کند. در این صورت استفاده از کودهای مختلف آهن و از جمله کود کلات شده آهن، باعث حفظ آهن شده و در زمان حل شدن کود در آب، مانع از رسوب آهن شده و آن در دسترس گیاه قرار می‌دهند.
- استفاده از کود آهن برای صیفی‌جات و سبزیجات بسیار کمک‌کننده است و تأثیر زیادی بر رشد بوته‌ها خواهد گذاشت.
درجه بندی گیاهان از لحاظ حساسیت به کمبود آهن
صیفی جات، سبزیجات و سایر گیاهان را از لحاظ حساسیت آنها نسبت به کمبود عنصر آهن، می‌توان به ۲ دسته گیاهان حساس به کمبود آهن و مقاوم به کمبود آهن تقسیم کرد. نوع اول برای جبران کمبود آهن نیاز به کود آهن دارند، اما نوع دوم با عمل دفع H+، باعث اسیدی شدن خاک اطراف ریشه یا همان کاهش خاصیت قلیایی خاک شده و به این ترتیب آهن خاک را جذب می‌کند.
علائم کمبود آهن در صیفی جات و سبزیجات
از جمله علائم کمبود آهن در صیفی جات و سبزیجات، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم تولید کلروفیل مورد نیاز گیاه
- اختلال در عملکرد صحیح فتوسنتز
- کاهش سبزینگی
و همچنین در برگ‌های جوان این علائم کمبود آهن بصورت زردی و رگبرگ‌های سبز روی برگ های جوان‌تر ظاهر می‌شود. چون آهن در خاک ثابت بوده و به اصطلاح پویا نیست، حرکت بسیار کندی داشته و همچنان در برگ‌های قدیمی‌تر باقی می‌ماند؛ به همین دلیل برگ‌های قدیمی‌تر همچنان سبز باقی می‌مانند. زردی از قسمت حاشیه برگ شروع شده و کم‌کم تمام برگ را در برمی گیرد. این برگ‌ها اگر در معرض تابش آفتاب قرار گیرند، خشک می‌شوند. در صورتی که کمبود آهن در گیاه تشدید شود، به مرور منجر به مرگ گیاه خواهد شد.
زمان مصرف کود آهن برای صیفی‌جات و سبزیجات
سبزیجات فقط برگ هستند و چون ما به عنوان خوراک از آنها مصرف می کنیم، بنابراین برگ‌های سبز را از آنها توقع داریم. زمان مصرف کود آهن برای آنان، اگر در همان مراحل آغازین رشد باشد بهتر است. اما ترجیحاً در زمان جوانه‌زنی نباشد؛ چون ممکن است آن را بسوزاند.برای سبزیجاتی مثل ریحان، گشنیز و ترخون که چندبرگی هستند، باید اجازه دهیم تا از ۴-۵ برگی بگذرند.در صیفی‌جاتی مثل هندوانه، طالبی، خربزه و موارد این‌چنینی که به صورت خام مصرف می‌شوند، بهتر است کوددهی بعد از انتقال نشاء به زمین و بعد اینکه بوته به ۶-۷ برگی رسید انجام شود.برای صیفی‌جاتی مثل کدو، بادمجان و… که به صورت خام مصرف نمی‌شوند، بهتر است کوددهی فقط یک بار و زمانی که گیاه ۸ برگی را رد کرد انجام شود.
میزان مصرف کود آهن مخصوص صیفی جات و سبزیجات
در آهن نانو که قابل محلول‌پاشی است، به ازای 1000 لیتر آب، یک یا دو لیتر نانوی مایع استفاده می‌شود.در کودهای آهن پودری هم بر اساس کلاته بودن یا نه نبودن و درصد ارتو-ارتو، میزان مصرف متفاوت است. درصد ارتو و میزان مصرف آنها به قرار زیر است:
- درصد 5.5: به ازای هر 3 هکتار 5 کیلو
- درصد 5: به ازای هر 2 هکتار یک کییلو
- درصد 4.8: به ازای هر هکتار یک کیلو
- درصد 3.8: به ازاری هر هکتار 3 کیلو
- 3.2: به ازای هر هکتار 3 الی 4 کیلو
اگر هم قرار به استفاده از سولفات آهن باشد، میزان مصرف کاملاً متفاوت خواهد بود.
نحوه مصرف کود آهن برای صیفی جات و سبزیجات
استفاده از کود آهن برای صیفی جات و سبزیجات، به دو روش زیر صورت می‌گیرد:
- آبیاری
- محلول‌پاشی
وقتی که کود آهن همراه با آب آبیاری استفاده می‌شود، کوددهی از ابتدای فصل شروع می‌شود و اگر کیفیت کود آهن بالا باشد، تنها یک بار کوددهی در آغاز فصل کافی است؛ در غیر اینصورت ممکن است چند بار دیگر نیاز به کود آهن باشد. مزیت کوددهی با روش آبیاری در این است که آهن مدت بیشتری در گیاه ماندگاری دارد.اما زمانی که به صورت محلول‌پاشی استفاده می‌شود، چون مقدار آهن کمی جذب گیاه می‌شود، پایداری کمی دارد؛ ولی در عوض اثرگذاری آن سریع‌تر است. روش کوددهی به حالت آب پاشی فقط برای مواقع ضروری پیشنهاد می‌شود. البته این در صورتی است که از کودهایی به غیر از نانوکود استفاده شود. نانوکودها در عین حال که سریع جذب می‌شوند، پایداری بیشتری هم در گیاه دارند.
خرید آنلاین کود آهن
با مواردی که در مورد تأثیر عنصر آهن بر گیاهان گفتیم، متوجه شدیم که وجود کود آهن برای صیفی‌جات و سبزیجات بسیار مهم است. اما تمام مزایای این کود زمانی متوجه گیاه می‌شود که از کیفیت بالایی برخوردار باشد. بنابراین به هنگام خرید، حتماً کیفیت آن را در اولویت قرار دهید. برای تهیه نوع باکیفیت هم حتماً از جاهایی خرید کنید که به کیفیت کودهای آن اطمینان دارید. فروشگاه اینترنتی نیاز گیاهان جایی است که می‌توانید با اطمینان خاطر، کود مورد نظر خود را سفارش دهید. بدین منظور می‌توانید از طریق شماره تلفن ( ۰۹۱۵۶۵۷۸۰۷۰ )، با کارشناسان مجموعه در تماس باشید.
