چغندر قند یکی از محصولات مهم کشاورزی است که از آن برای تولید قند و شکر استفاده میشود. امروزه با رواج روش کاشت مکانیزه بهجای روش سنتی و خرید تضمینی آن توسط دولت، کشاورزان زیادی را بر آن داشته که در زمینه کاشت این محصول فعالیت کنند.
عوامل متعددی در پرورش چغندر قند دخیل هستند که یکی از مهمترین آنها روش آبیاری است. ما در این مقاله قصد داریم روش آبیاری چغندر قند را خدمت شما معرفی کنیم تا ضمن صرفه جویی در مصرف آب، در افزایش کمی و کیفی محصول مؤثر باشد. اگر به موضوع امروز علاقهمند هستید با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.
چکیده روش آبیاری چغندر قند به دو شکل کلی سنتی و نوین دسته بندی میشود. معایب روش سنتی اتلاف آب و نیاز به نیروی انسانی بیشتر است. روش نوین به دو صورت بارانی و قطرهای انجام میشود که به دلیل مکانیزه بودن نیاز به نیروی انسانی زیادی ندارد و اتلاف آب کمتری دارد. آبیاری چغندر قند در روزهای گرم سال هر ۶ تا روز یک بار و در فصول خنک سال هر ۲۰ تا ۳۰ سال یک بار انجام میشود. مقدار آب مورد نیاز چغندر قند به عواملی مانند آب و هوا، سن گیاه و وضعیت خاک بستگی دارد. |
بهترین روش آبیاری چغندر
اگرچه چغندر قند گیاهی است که در مقابل کمآبی مقاومت دارد اما باید برای تأمین رطوبت مورد نیاز آن از روش خاصی استفاده کرد. در تمام مراحل کاشت چغندر قند و برداشت آن، آبیاری نقشی اساسی در تعیین کیفیت و بازدهی بیشتر آن ایفا می کند.
این گیاه در مرحله اولیه رشد به آب کمتری نیاز دارد اما هر چقدر که گیاه بیشتر رشد میکند و ریشه آن در خاک نفوذ میکند به آب بیشتری نیازمند است. برای آبیاری چغندر قند از روشهای مختلفی بهره میبرند که عبارتاند از:
آبیاری سنتی
این روش آبیاری به دو صورت انجام میگیرد که به قرار زیر هستند:
- آبیاری کرتی
در روش کشت سنتی چغندر قند که از گذشتههای دور رواج دارد بذر گیاه را با دست در کرتها میریزند و بهصورت کرتی آبیاری میکنند. طول و عرض کرتها با توجه به جنس خاک، شیب زمین و مقدار آب در دسترس تعیین میشود.
در این روش، میزان زیادی از آب هدر میرود و برای آبیاری لازم است از نیروی انسانی بیشتری کمک گرفته شود. همچنین چون خاک اطراف بوتهها در این روش سفت میشود، ریشه گیاه بهکندی رشد میکند و به این ترتیب مقاومت گیاه در مقابل بیماریها کاهش پیدا میکند.
- آبیاری نشتی یا شیاری
در این روش در هنگام کاشت گیاه چغندر قند، شیارها و گویچههایی ایجاد میشوند و آب در این شیارها جریان یافته و به پشتهها نفوذ پیدا میکند. شیارها بین 15-25 سانتیمتر عمق دارند و طول آنها بستگی به جنس خاک و شیب زمین دارد.
در این روش آب روی تمام سطح خاک را پوشش نمیدهد و جوانه بهراحتی از خاک بیرون میآید. به علت اینکه آب مستقیم با ساقه و برگ گیاه تماس پیدا نمیکند بیماری قارچی کاهش مییابد.
از مزایای دیگر این روش میتوان به تشکیل نشدن سله در اطراف محل رویش گیاه اشاره کرد. همچنین در روش آبیاری نشتی به کارگر کمتری نیاز است و در مصرف آب، صرفهجویی میشود.

آبیاری نوین
امروزه این نوع آبیاری از طرفداران بیشتری برخوردار است و به دو دسته تقسیم میشود که عبارت است از:
- آبیاری بارانی چغندر قند
در این روش آبیاری چغندر قند از سیستمهای آبیاری دوار مرکزی و کلاسیک بهره میبرند. این روش، برای مناطق باد خیز و مناطقی که خاک آن سفت و رسی است با مشکلاتی همراه است؛ چرا که آب بهصورت روان جریان مییابد و سبب کاهش عملکرد آن میشود. ضمن اینکه با این روش امکان دارد سدیم و کلر روی برگهای چغندر تجمع پیدا کند.
برای اینکه مشکل باد رفع شود میتوان از آبپاشهایی با ارتفاع کم استفاده کرد. برای اینکه از ایجاد روان آب جلوگیری شود میتوان از آبپاش مناسب بهره برد و سرعت حرکت دستگاه آبیاری را افزایش داد و گیاه را روی منحنیهای تراز و کرتبندی شده کاشت. این بارشها کمک میکند برگ چغندر از کلر و املاح دیگر پاک شود.
- آبیاری قطرهای چغندر قند
آبیاری قطرهای از دو طریق سطحی و زیرسطحی قابل انجام است. در این روش نسبت به روش آبیاری بارانی، آب کمتری هدر میرود و بازدهی بیشتری دارد. از جمله مزایای این روش علاوه بر کاهش مصرف آب و انرژی و نیروی انسانی میتوان به کاهش رشد علف هرز اشاره کرد.
با این روش، کیفیت محصول بهبود یافته و میزان تولید آن افزایش مییابد؛ همچنین به درصد قند چغندر قند افزوده میشود. یکی دیگر از مزایای روش آبیاری قطرهای، کاهش فرسایش خاک است.
بنابراین بهترین شیوه آبیاری چغندر قند روش آبیاری قطرهای است. این روش در خشکسالی هم کاربرد دارد و میتوان در این ایام نیز، محصول ثابتی را برداشت کرد.
بهترین زمان آبیاری چغندر قند
فواصل و تعداد دفعات آبیاری چغندر قند به عوامل زیادی مربوط میشود. میزان مصرف آب، بسته به شرایط جوی و مقدار بارش باران، درجه حرارت، میزان رطوبت محیط و … متغیر است.
همچنین مقدار آبی که برای آبیاری مصرف میشود به بافت خاک، شیب زمین، رقم چغندر، سن گیاه و مرحله رشد بستگی دارد. اما به طور کلی معمولاً آبیاری چغندر در روزهای گرم سال که آب زودتر تبخیر میشود در هر ۱۰ روز یک بار انجام میگیرد. آبیاری در فصول خنک که خاک دیرتر خشک میشود، هر ۲۰ تا ۳۰ روز یک بار کافی است.
میزان آبیاری چغندر
همانگونه که اشاره کردیم میزان و روش آبیاری چغندر قند بسته به شرایط جوی و شرایط خاک و گیاه متفاوت است. بر طبق یک قانون کلی برای آبیاری چغندر به ۲.۵ سانتی متر آب در هفته نیاز است. این آبیاری میتواند ترکیبی از آب باران و آبیاری نوین یا سنتی باشد.

به این ترتیب چنانچه ۱.۵ سانتیمتر آب باران موجود باشد، این میزان آب برای گیاه ۱.۵ سانتیمتری کافی است. اما گاهی که باران شدید میبارد، ممکن است ۵ سانتیمتر آب در زمین وجود داشته باشد ولی به آن نفوذ نکند؛ در این صورت باید مقدار دقیق آبی که در زمین نفوذ کرده است را اندازهگیری کنید.
بنابراین برای رشد این گیاه ابتدا باید شرایط مناسبی فراهم کرده و براساس آن به تأمین رطوبت مورد نیاز خاک و میزان آبیاری توجه کرد. البته در این زمینه میتوانید از متخصصان هم مشورت بطلبید.
سخن نهایی
انتخاب بهترین روش آبیاری چغندر قند میتواند در کاهش مصرف آب و تولید محصول باکیفیت نقش بسزایی داشته باشد. ما در مطلب امروز، روشهای رایج آبیاری این محصول را ذکر کردیم.
روشهای نوینی که امروزه به کار گرفته میشوند میتواند به شما کمک کند که بهترین نتیجه را بگیرید. بهعنوان بهترین روش میتوان به آبیاری قطرهای اشاره کرد که مزایای زیادی دارد. اگر به اطلاعات بیشتری نیازمند هستید با کارشناسان ارتباط بگیرید تا پاسخگوی سؤالات و ابهامات شما باشند.
مطالب مرتبط هدف تمام کشاورزان از کشت چغندر، برداشت محصولی درشت و بازار پسند است. در همین راستا مطالعه مقاله «بهترین کود برای درشت شدن چغندر قند» را به شما پیشنهاد میکنیم. افزایش تناژ چغندر با رعایت اصول و استفاده از کودهای افزایش رشد گیاه به راحتی امکان پذیر است. به همین منظور مطالعه مقاله «بهترین کود برای افزایش رشد چغندر قند» را به شما توصیه میکنیم. |
نیاز چغندر قند بستگی به سیکل رشد گیاه، نوع خاک و شرایط آب و هوایی دارد. به طور کلی در مراحل اولیه رشد به آب بیشتری نیاز دارد.
زمان آبیاری چغندرقند بستگی به شرایط آب و هوایی گیاه دارد. آبیاری در فاز رشد فعال گیاه مانند بهار و یا مرحله تشکیل قند اهمیت زیادی دارد.
با استفاده از تکنولوژی بهینه آبیاری، مدیریت صحیح منابع و توجه به نیازهای گیاه در طول دوره رشد میتوان از این آسیبها پیشگیری کرد.