سن‌ها از جمله آفات مهم باغات پسته هستند که در صورت عدم کنترل به موقع آنها می‌توانند خسارت قابل توجهی به باغات پسته وارد کنند. این آفت از نظر اهمیت بعد از پسیل پسته در درجه دوم قرار می‌گیرد. در این مقاله قصد داریم نحوه زندگی و خسارت این آفت را بررسی کنیم و در نهایت راه‌های کنترل آن را برای شما خوانندگان شرح دهیم. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
| خلاصه‌ای از این مقاله سن‌ها از آفات مهم باغات پسته هستند که انواع مختلفی دارند، مانند سن سبز، قرمز، بدبو و قهوه‌ای که همگی از شیره گیاهی برگ‌ها و میوه‌ها تغذیه می‌کنند. خسارت این آفات شامل خشک شدن، ریزش و ماستی شدن مغز پسته‌ها است. برای مبارزه با سن‌ها می‌توان از سموم شیمیایی مانند فنیتروتیون و افوریا همراه با مدیریت علف‌های‌هرز و مشورت با کارشناسان استفاده کرد. کنترل به موقع این آفات تاثیر زیادی در حفظ عملکرد درختان پسته دارد. |
تفاوت سنک پسته و سن پسته چیست؟
سن‌های باغات پسته دارای انواع متعددی هستند و از نظر شکل ظاهری با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. به گونه‌هایی که معمولا جثه کوچکتری دارند و معمولا در ابتدای فصل رشد به درختان خسارت می‌زنند «سنک» گفته می‌شود و به گونه‌هایی که جثه بزرگتری دارند و معمولا در نیمه یا انتهای فصل رشد به میوه‌ها خسارت می‌زنند «سن» می‌گویند.
شناخت انواع سن پسته
به منظور مبارزه به هنگام و موثر با سن‌های پسته در قدم اول باید آنها را شناسایی کرد. در ادامه به چند گونه مهم و خسارت‌زای سن پسته می‌پردازیم.
سن سبز پسته (Acrosternum heegeri)
این آفت زمستان را به صورت حشره کامل در زیر و لابه‌لای بقایای گیاهی کف و اطراف باغ می‌گذراند و با مساعد شدن هوا شروع به تغذیه از شیره گیاهی برگ‌ها و جفت‌گیری می‌کند. پوره‌ها چند روز تا چند هفته بعد از تخم‌ها خارج می‌شوند و شروع به تغذیه از شیره گیاهی و میوه‌های نارس خوشه‌ها می‌کنند. حشرات بالغ سبز هستند و معمولا جثه بزرگی دارند و به راحتی با چشم قابل مشاهده‌اند.
سن قرمز پسته (Spilostethus pandurus)
معمولا سنک پسته به رنگ قرمز تا قهوه‌ای است و این آفت نیز زمستان را در لابه‌لای بقایای گیاهی کف و اطراف باغ می‌گذراند. با شروع بهار آفت شروع به تغذیه از شیره گیاهی یا علف‌های‌هرز کف باغ می‌کند. حشرات بالغ پس از جفت‌گیری تخم‌های خود را روی جوانه‌ها و برگ‌های درختان می‌گذارند. سپس پوره‌ها پس از چند روز از تخم‌ها خارج شده و شروع به تغذیه از برگ‌ها و جوانه‌های درختان پسته می‌کنند.
سن بدبو پسته (Brachynema spp.)
سن‌های بدبو دارای جنس‌های مختلفی هستند و از نظر ظاهری به سن سبز پسته شبیه هستند. سن سبز به طور یکدست سبز رنگ بوده اما سن بدبو روی بدنش لکه‌های سفید و سیاه دارد. این آفت زمستان را به صورت حشره کامل در زیر بقایای گیاهی و علف‌های‌هرز یا درختچه‌ها می‌گذراند و در نیمه فروردین شروع به فعالیت و تخم‌ریزی می‌کند. پوره‌های آن پس از خروج از تخم، شروع به تغذیه از جوانه‌ها و برگ‌ها می‌کنند.
سن قهوه‌ای پسته (Apodiphus spp.)
این آفت همانطور که از اسمش پیداست به رنگ قهوه‌ای بوده و دارای جمعیت زیادی می‌باشد. این آفت معمولا از میوه‌ها تغذیه می‌کند و باعث چروکیده شدن مغز پسته و همچنین انتقال بیماری ماسوی پسته نیز می‌شود. نحوه زمستان‌گذرانی این آفت نیز در لابه‌لای بقایای گیاهی و زیر درختچه‌ها می‌باشد. این آفت در بهار و با گرم شدن هوا شروع به تولید مثل و تخم‌گذاری می‌کند.
نحوه و علائم خسارت سن پسته
سن‌ها از دسته آفات مکنده هستند و با کمک خرطوم بلندی که دارند از شیره گیاهی برگ‌ها و میوه‌ها تغذیه می‌کنند. معمولا بیشترین خسارت سن‌ها در مرحله‌ای که هنوز پوست پسته‌ها استخوانی نشده است صورت می‌گیرد. هرچه به انتهای فصل نزدیک می‌شویم امکان خسارت سن‌ها به دلیل سخت شدن پوست پسته کمتر می‌شود. در ادامه به علائم خسارت سن پسته می‌پردازیم.
- کوچک ماندن و خشک شدن پسته‌ها و در نهایت ریزش آنها
- تنک شدن خوشه‌ها
- مشاهده شیره گیاهی روی پسته‌ها
- سیاه شدن پسته‌ها در خوشه
- ماستی شدن مغز پسته‌ها
چنانچه این علائم را مشاهده کردید سریعاً باید در جهت درمان درخت اقدامات لازم را که در بخش بعدی توضیح می‌دهیم انجام دهید.
اقدامات مثبت برای پیشگیری از بروز سن در باغات پسته
پیشگیری از آفت سن در باغات پسته یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ سلامت درختان و افزایش بهره‌وری محصول است، زیرا پیشگیری صحیح می‌تواند از بروز خسارت‌های جدی جلوگیری کند.
جمع‌آوری و معدوم‌سازی بقایای گیاهی
بقایای گیاهی کف باغ و اطراف آن شامل برگ‌های خشک، شاخه‌های شکسته، علف‌های هرز خشک‌شده از فصل گذشته محل زمستان‌گذرانی آفت سن پسته است. بقایای گیاهی کف باغ و اطراف آن را به‌صورت منظم جمع‌آوری کنید تا محل زمستان‌گذرانی آفت کاهش یابد.
تقویت درختان
با استفاده از کودهای مناسب و برنامه تغذیه‌ای منظم، مقاومت درختان را در برابر خسارت آفات افزایش دهید. البته توجه کنید که مصرف بیش از حد کودهای نیتروژنی می‌تواند گیاه را ضعیف‌تر کرده و حساسیت آن به آفات را افزایش دهد. پیشنهاد می‌کنیم مطابق توصیه کارشناسان کشاورزی «کود دهی درخت پسته» را انجام دهید و مقالۀ ذکر شده را مطالعه کنید.
انجام هرس مناسب
شاخه‌های اضافی و انبوه را هرس کنید تا گردش هوا و نور در باغ بهتر شود، زیرا محیط تاریک و مرطوب مکان مناسبی برای آفات است. بریا انجام هرس اصولی و پیشگیری از آسیب حین هرس کردن، پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ «هرس درخت پسته» را مطالعه کنید.
مبارزه با آفت سن در باغات پسته
برای تشخیص زمان شروع مبارزه با آفت سن پسته باید ابتدا خوشه‌ها را تکان داد و در صورتی که آفت مشاهده شد شروع به مبارزه کرد. برای مبارزه با این آفت باید از سموم شیمیایی استفاده کرد. همچنین تعدادی از روش‌های تکمیلی وجود دارد که در تلفیق با کاربرد سموم شیمیایی در کنترل این آفت موثر است.
سموم شیمیایی توصیه شده به شرح زیر می‌باشد:
| نام سم | مقدار کاربرد | زمان مصرف |
| فنیتروتیون | 1.5 لیتر در هزار لیتر آب | به محض مشاهده اولین سن در باغ |
| افوریا | 300 سی‌سی در هزار لیتر آب | |
| لامبدا سای هالوترین | 300 سی‌سی در هزار لیتر آب |
نکته: در زمان سم‌پاشی علف‌های‌هرز نیز سم‌پاشی شوند.
نکات تکمیلی مبارزه با سن پسته
- از حذف علف‌های‌هرز میزبان این آفت مانند علف‌شور (Salsola spp.) خودداری کنید.
- از سم‌پاشی سموم توصیه شده در روز خودداری شود و در زمان غروب سم‌پاشی انجام شود زیرا اوج فعالیت این آفت در شب می‌باشد.
- از سم‌پاشی بی مورد و بدون مشورت با کارشناسان جدا خودداری شود زیرا باعث از بین بردن دشمنان طبیعی مانند زنبورهای پارازیتوئید می‌شود.
- از آنجایی که برخی گیاهان مرتعی میزبان سن هستند از کندن و از بین بردن آنها خودداری کنید.
کلام پایانی
سن‌ها از آفات بسیار مهم باغات پسته می‌باشند و می‌توانند علاوه بر خسارت مستقیم به درختان پسته و کاهش باردهی آنها، واسط انتقال بیماری‌هایی مانند ماسوی پسته نیز باشند. کنترل به موقع این آفت نقش پررنگی در مقابله با کاهش عملکرد درختان پسته دارد. اگر سوالی در رابطه با مطالب گفته شده در مقاله دارید می‌توانید در قسمت کامنت‌ها با ما درمیان بگذارید.
مطالب مرتبط
| مقاله‌ای جامع درباره اقدامات کلی پیشگیرانه برای «مدیریت آفات و بیماری‌ها در باغات پسته» آماده کرده‌ایم، پیشنهاد می‌کنیم جهت پیشگیری از خسارت‌های سنگین مقالۀ ذکر شده را مطالعه کنید. یکی از کودهایی که می‌تواند زندگی آفات را مختل کند «کود گوگرد مایع برای پسته» است. پیشنهاد می‌کنیم با این کود آشنا شوید. |
پرسش‌های پرتکرار
حشره‌کش فنیتروتیون به عنوان یک حشره‌کش غیرسیستمیک بهترین سم برای مبارزه با سن باغات پسته است.
سن قرمز در سال‌های اخیر بسیار گسترش یافته و به عنوان یکی از خطرناک‌ترین آفات باغات پسته است.
اول باید وضعیت جمعیت آفت را در باغ بررسی کنید و در صورت مشاهده اولین سن در خوشه‌ها یا برگ‌ها شروع به سم‌پاشی کنید.
