یونجه یکی از مهمترین گیاهان علوفهای است که به دلیل ارزش غذایی بالا و تأثیر مثبت بر خاک، در سراسر جهان کشت میشود. این گیاه به بهبود کیفیت خاک، کنترل علفهای هرز و تغذیه حیوانات کمک میکند.
در این مقاله، به تمامی جنبههای کشت یونجه از جمله انتخاب زمین مناسب، زمان ایدهآل برای کاشت، نحوه کاشت یونجه و نکات کلیدی در کود دهی و مراقبت از این گیاه خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا با آموزش مراحل کاشت یونجه، به بهترین نتایج در کشت این گیاه ارزشمند برسید.
خلاصهای از آنچه در این مطلب خواهیم گفت یونجه یک گیاه علوفهای با ارزش غذایی بالا و تأثیر مثبت بر خاک است. این گیاه به بهبود کیفیت خاک، کنترل علفهای هرز و تغذیه حیوانات کمک میکند. یونجه میتواند در انواع مختلف خاک رشد کند، اما در خاکهای عمیق و خوب زهکشیشده بهترین عملکرد را دارد. خاک با pH بین 6.5 تا 7.0 برای کشت یونجه مناسب است. بهترین زمان برای کاشت یونجه معمولاً اوایل بهار است. استفاده از کودهای حاوی فسفر، نیتروژن و پتاسیم باعث افزایش عملکرد یونجه میشود. |
یونجه چیست؟
یونجه با نام علمی Medicago sativa یک گیاه چندساله از خانواده بقولات است که به نام «لوسرن» نیز شناخته میشود. این گیاه بومی جنوب غربی آسیا است اما اکنون در سراسر جهان برای علوفه، بهبود خاک و تغذیه گردهافشانها کشت میشود. یونجه به عنوان گیاه پوششی و افزودنی به کمپوست بسیار مغذی است و به خاک مواد مفیدی اضافه میکند.
کاشت چمنهای یکساله همراه با یونجه در مزرعه به کنترل علفهای هرز و جلوگیری از فرسایش خاک کمک میکند و در چرای چرخشی، فیبر قابل هضمتری برای حیوانات فراهم میکند.

تمام بخشهای این گیاه خوراکی هستند، هرچند که برگها با بزرگ شدن گیاه ممکن است تلخ شوند و جوانههای یونجه برای مصرف انسانی بسیار محبوب هستند.
ریشه عمودی یونجه تا 600 سانتیمتر عمق رشد میکند و مواد مغذیای را که دیگر گیاهان نمیتوانند به آن دسترسی پیدا کنند، جذب میکند. این گیاه تا ارتفاع 60 تا 90 سانتیمتر رشد میکند و بزرگ میشود.
برگهای آن سهبرگی، بیضیشکل با نوکهای دندانهدار هستند و سطح آنها صاف است. شکوفههای بنفش، سفید یا زرد این گیاه در خوشهها هستند و دانههای آن در پوستههای مارپیچی نگهداری میشوند.
ویژگیهای زمین مناسب کاشت یونجه
یونجه میتواند در انواع مختلف خاک رشد کند، اما در خاکهای عمیق، خوب زهکشیشده و با بافت متوسط مانند لوم شنی، لوم سیلتی و لوم رسی بهترین عملکرد را دارد.
این خاکها دارای نفوذپذیری آب خوب، تهویه مناسب و ظرفیت نگهداری آب بالا هستند. یونجه همچنین ترجیح میدهد خاکی با pH بین 6.5 تا 7.0 داشته باشد که میتوان با افزودن آهک به خاک اسیدی به دست آورد. در انتخاب زمین مناسب برای کاشت یونجه، موارد زیر را در نظر بگیرید:
- زهکشی
یونجه به خاکهای خوب زهکشیشده نیاز دارد تا از شرایط مرطوب که میتواند منجر به بیماری، کاهش محصول و مرگ گیاه شود، جلوگیری کند. یونجه در خاکهای ضعیف زهکشیشده یا مناطقی که سیلابی میشوند خوب رشد نمیکند.
- عمق خاک
یونجه به خاک عمیق با حداقل عمق ریشهزنی 90 تا 120 سانتیمتر نیاز دارد تا سیستم ریشهی عمودی آن بتواند به آب و مواد مغذی از حجم زیادی از خاک دسترسی پیدا کند. لایههای سخت یا سنگ بستر میتواند عمق ریشهزنی را محدود کند و بهرهوری یونجه را کاهش دهد.
- سطح اکسیژن خاک
ریشههای یونجه به سطوح پایین اکسیژن حساس هستند و اگر خاک برای مدت طولانی اشباع شود، میتوانند بمیرند.
پیش از کاشت، میتوانید بستر بذر را با حذف محصول قبلی و افزودن کود آماده کنید. میتوانید از تجهیزات کشاورزی مانند گاوآهن، چالهزن یا دیسک عمیق برای شخم اولیه استفاده کنید و سپس خاک را دیسک زده، تراز کرده و صاف کنید.

هنگامی که آماده کاشت هستید، میتوانید از دستگاه کاشت بدون شخم با جعبه بذر کوچک استفاده کنید یا بذرها را پخش کرده و سپس از غلتک برای وارد کردن آنها به خاک استفاده کنید.
زمان مناسب برای کاشت یونجه
زمان مناسب برای کاشت یونجه به چندین عامل از جمله دما، رطوبت خاک، طول روز و فشار علفهای هرز بستگی دارد:
- دما
بذرهای یونجه در دماهای بالاتر از 3 درجه سانتیگراد جوانه میزنند، اما محدوده ایدهآل بین 18 تا 25 درجه سانتیگراد است. دماهای بالاتر خاک باعث تسریع جوانهزنی میشوند، زیرا انتقال آب به بذر و فعالیت متابولیکی گیاه افزایش مییابد.
- رطوبت خاک
کاشت دیرهنگام در فصل میتواند باعث شود که بذرهای یونجه به دلیل کمبود رطوبت در لایه بالایی خاک به سختی جوانه بزنند.
- طول روز
رشد ریشه زمانی تحریک میشود که طول روز کمتر از 12 ساعت نور باشد.
- فشار علفهای هرز
کاشت یونجه در تابستان ممکن است باعث افزایش علفهای هرز شود. اما اگر در اوایل بهار بکارید، گیاهان قبل از حمله آفات مانند سرخرطومی یونجه و کرمهای ارتشی به رشد کافی میرسند.
با در نظر گرفتن این عوامل، بهترین زمان برای کاشت یونجه معمولاً اوایل بهار است که دماها مناسب، رطوبت خاک کافی و طول روزها کوتاهتر است. همچنین، کاشت در این زمان میتواند به کاهش فشار علفهای هرز و آفات کمک کند.
بهترین کود برای کاشت یونجه
برای کوددهی یونجه، در زمان کاشت اولیه، نیتروژن اضافی یا مواد آلی به خاک اضافه کنید، بهویژه اگر خاک بافت درشتی دارد. افزودن پتاسیم و فسفر در طول فصل رشد باعث افزایش محصول میشود که این موضوع برای کشت یونجه بسیار مهم است.
استفاده از کودهای حاوی فسفر (P) و پتاسیم (K) مانند کود ده ایکس شوک برای یونجه میتواند عملکرد و طول عمر مزرعه یونجه را بهبود بخشد. برای اطمینان از بهترین نتیجه، میزان کودها را بر اساس نیازهای تغذیهای خاص گیاهان تنظیم کنید.
همچنین، بهصورت دورهای آزمایش خاک انجام دهید تا سطح مواد مغذی را بررسی کنید. ممکن است خاک شما از قبل دارای مقادیر بالایی از پتاسیم یا فسفر باشد و نیازی به افزودن مجدد آنها نباشد. با این روشها میتوانید برنامه کوددهی خود را بهینه کرده و بهترین نتیجه را از روش کشت یونجه به دست آورید. به طور کلی توصیه میشود برای کود دهی اصولی و منظم حتما از برنامه تغذیه یونجه استفاده کنید.
طریقه کاشت یونجه و نکات مهم آن
کشت یونجه یکی از مراحل مهم در کشاورزی است که به دقت و برنامهریزی نیاز دارد. در این قسمت با مراحل کشت یونجه آشنا خواهید شد و نکات مهم برای دستیابی به بهترین نتایج را خواهید آموخت.

برای کاشت یونجه، ابتدا باید زمانی مناسب برای کاشت را انتخاب کنید. یونجه هوای خنک را ترجیح میدهد، بنابراین بهترین زمان برای کاشت بذرها در بهار است.
اگر در منطقهای با آب و هوای گرم زندگی میکنید، کاشت در پاییز میتواند مناسبتر باشد. نکته مهم در آموزش کاشت یونجه این است که یک ناحیه آفتابگیر را انتخاب و آماده کنید.
پس از آخرین سرما در بهار، زبالهها و بقایای گیاهی را پاک کنید و خاک را شخم بزنید. یونجه خاکی با زهکشی خوب و pH خنثی را ترجیح میدهد. بهترین روش کاشت یونجه در خاکی با این ویژگیها است.
اگر قصد دارید یونجه را به عنوان کود سبز بکارید، میتوانید آن را در بسترهای بلند کاشت کنید. با این حال، برای کاشت یونجه در باغ به مقیاس بزرگتر زمین نیاز دارید.
پس از آمادهسازی زمین، بذرها را به صورت یکنواخت روی خاک پخش کنید و با یک چنگک به آرامی آنها را بپوشانید؛ بذرها در عرض ۷ روز جوانه خواهند زد.
همچنین، میتوانید یونجه را با قلمهزنی از یک مزرعه موجود تکثیر کنید. برای نگهداری یونجه، نیازهای نور، دما، آب و کوددهی را باید مدنظر قرار دهید.
- یونجه به نور کامل آفتاب نیاز دارد.
- یونجه هوای خنک را ترجیح میدهد، اما در شرایط مختلف آب و هوایی مقاوم است.
- آبیاری منظم برای یونجه ضروری است، اما باید از آبگرفتگی خاک جلوگیری شود.
- کودهای حاوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم برای افزایش عملکرد و سلامت گیاهان مفید هستند.
با رعایت این نکات در طرز کاشت یونجه، میتوانید یونجهای سالم و پرمحصول داشته باشید.
حرف آخر
یونجه با توجه به ارزش غذایی بالا و تأثیر مثبت بر خاک، یک گیاه بسیار مفید و پرکاربرد است. برای کاشت موفق یونجه، انتخاب زمین مناسب با زهکشی خوب، آمادهسازی صحیح بستر بذر و زمان مناسب کاشت بسیار اهمیت دارد.
همچنین، توجه به نیازهای تغذیهای یونجه و استفاده از کودهای حاوی فسفر، نیتروژن و پتاسیم برای افزایش عملکرد گیاه ضروری است. برای تهیه بهترین کود و برنامه کوددهی یونجه، میتوانید از فروشگاه نیاز گیاهان خرید کنید.
این فروشگاه بهترین کودهای NPK شامل فسفر، نیتروژن و پتاسیم را در اندازههای یک، پنج و بیست لیتری برای فروش آماده کرده است. برای خرید بهترین کود برای یونجه به صفحه «فروشگاه نیاز گیاهان» مراجعه کنید.
مطالب مرتبط
کود 10x شوک یکی از مهمترین کودهای کامل است که حاوی ده عنصر و ترکیب مغذی میباشد و افزایش تناژ یونجه را به همراه دارد. برای اطلاع از درصد عناصر تشکیل دهنده، مقدار مصرف و قیمت آن به صفحه «کود ده ایکس شوک» مراجعه کنید. یکی از مهمترین کودهای طبیعی و ضروری، کود اسید هیومیک است که به قویترین کود اصلاح کننده خاک نیز شهرت دارد. کود هیومیک اسید مایع شوک با خلوص 95 درصد میتواند کیفیت محصول را در مدت کوتاهی افزایش دهد. برای آشنایی بیشتر به صفحه «کود هیومیک اسید شوک» مراجعه کنید. |