موسیر یکی از محصولات ارزشمند کشاورزی است که علیرغم مقاومت بالا در برابر خشکی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. کشت موفق موسیر میتواند منبع درآمد خوبی برای کشاورزان در مناطق خشک باشد. اگر شما هم علاقهمند به کشت و پرورش موسیر هستید، این مقاله تمام جوانب لازم برای موفقیت در این کار را به شما میآموزد. از انتخاب روش مناسب کاشت گرفته تا مراقبتهای لازم در طول دوره رشد، همهی آنچه لازم است بدانید در این نوشته آمده است. پس با ما همراه باشید تا گامبهگام در این مسیر پیش برویم.
فواید کاشت موسیر
موسیر از خانواده سیر و پیاز است و بومی مناطق غرب آسیا است. این گیاه چندساله با برگهای باریک و بلند و گلهای بنفش رنگ است. موسیر از طریق پیازچههایی تکثیر میشود که در خاک رشد میکنند. طعم موسیر نرمتر از پیاز است.
موسیر در مناطق گرم و خشک ایران از جمله استانهای خوزستان، کرمان، سیستان و بلوچستان و استانهای مرکزی مناسب کشت است. این گیاه دماهای بالای 40 درجه سانتیگراد را تحمل میکند. موسیر با میزان بارندگی 300 میلیمتر در سال نیز کشت میشود. کاشت موسیر در زمین کشاورزی برای این مناطق بسیار متداول است.
از مزایای کشت موسیر میتوان به مقاوم بودن آن در برابر خشکی، نیاز کم به آبیاری، تقاضای بالای بازار برای محصول و سازگاری با آبوهوای گرم و خشک اشاره کرد. همچنین کشت موسیر میتواند منبع درآمدزایی برای کشاورزان در مناطق خشک باشد.
موسیر دارای کاربردهای متنوعی است. پیاز و برگهای آن در صنایع غذایی برای تهیه انواع ترشی و ماست به کار میرود. همچنین از خواص دارویی این گیاه میتوان به خاصیت ضدعفونیکنندگی و تقویتکنندگی سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.
طریقه کاشت موسیر در زمین کشاورزی
روشهای مختلفی برای کشت موسیر وجود دارد که شامل کاشت مستقیم با استفاده از پیاز یا بذر، کاشت غیرمستقیم، کاشت موسیر در گلدان و باغچه است. انتخاب روش کاشت بستگی به هدف کاشت، شرایط آبوهوایی منطقه و امکانات موجود دارد.
روش کاشت بذر موسیر
روش کاشت بذر موسیر بسیار ساده است. در این روش، پیازها یا بذرهای موسیر بهطور مستقیم در زمین اصلی کاشته میشوند. کاشت پیاز بیشتر در پاییز و کاشت بذر در بهار انجام میگیرد.
فاصله کاشت بذرها 15-20 سانتیمتر و عمق کاشت 2-3 سانتیمتر است. مزیت روش کاشت موسیر با بذر، کم هزینه و ساده بودن هست که در زمینهای کشاورزی به کار میرود.
نشاکاری موسیر
کاشت غیرمستقیم یا نشاکاری موسیر معمولاً در گلخانه انجام میشود. در این روش، ابتدا بذر موسیر در سینیهای نشا کشته میشود. پس از رسیدن به مرحله گیاهچهای، گیاهچهها به زمین اصلی منتقل میشوند. مزیت این روش کنترل بهتر شرایط رشد اولیه گیاه است.
کاشت موسیر در گلدان
کاشتن موسیر در گلدان یکی از روشهای پرورش خانگی این گیاه ارزشمند و دارویی است. کشت موسیر در گلدان میتواند گزینه مناسبی برای تأمین نیاز خانگی به این محصول با ارزش باشد. مراحل کاشت موسیر در گلدان به این صورت است که ابتدا باید گلدانی مناسب با اندازه کافی تهیه کنید. سپس کف گلدان را با مقداری سنگریزه بپوشانید و روی آن را با خاک غنی و حاصلخیز پر کنید.
زهکشی خاک را به خوبی انجام دهید تا از پوسیدگی ریشهها جلوگیری شود. سپس بذر موسیر را در عمق 2 تا 3 سانتیمتری خاک قرار دهید. مراقب باشید که تمام پیاز زیر خاک نرود و قسمتی از آن بیرون بماند.
پس از کاشت پیاز موسیر، گلدان را بهطور کامل آبیاری کنید. البته مراقب باشید که آبیاری بیشازحد انجام نشود؛ زیرا باعث پوسیدگی ریشهها میشود. آبیاری بعدی زمانی ضروری است که سطح خاک گلدان خشک شود. بعد از گذشت 1 تا 2 هفته، جوانههای موسیر از خاک بیرون میآیند. در این مرحله باید خاک اضافی به اطراف پیاز اضافه کنید تا قسمتهای سفید رنگ پایین پیاز پوشیده شود.
مراقبتهای لازم از جمله آبیاری منظم، وجین علفهای هرز، کود دهی و … را تا زمان برداشت ادامه دهید. معمولاً پس از گذشت 3 تا 4 ماه از کاشت، برگها شروع به زرد شدن کرده که نشانه برداشت است. در این مرحله آبیاری را قطع کنید و پیازها را از گلدان در بیاورید. سپس موسیرها را خشک کنید تا برای استفاده آماده شوند. با رعایت نکات فوق میتوانید موسیر سالم و با کیفیتی را در گلدان پرورش دهید.
مراقبتهای پس از کاشت موسیر
پس از کشت، در طول فصل رشد باید از مزرعه در برابر آفات و علفهای هرز محافظت شود. همچنین داشت مناسب، مانند وجین و آبیاری باید بهدرستی انجام شود. زمان برداشت موسیر زمانی است که برگها خشک شده و گیاه در حالت خواب باشد. پس از برداشت نیز باید پیازها را بهدرستی خشک کرده و ذخیره نمود.
آبیاری موسیر
موسیر نسبت به برخی سبزیهای دیگر نیاز آبی کمتری دارد اما با وجود این برای رسیدن به حداکثر عملکرد باید در طول دوره رشد بهطور منظم آبیاری شود. حداقل 300 میلیمتر بارندگی در سال برای کشت موسیر لازم است.
روش آبیاری سطحی یا غرقابی برای موسیر توصیه نمیشود زیرا باعث پوسیدگی ریشه و پیاز میگردد. بهتر است از روشهایی مانند آبیاری قطرهای یا بارانی استفاده شود تا آب بهطور یکنواخت در اختیار گیاه قرار گیرد.
میزان آب مصرفی موسیر بستگی به شرایط آبوهوایی منطقه دارد. در نواحی گرم و خشک باید آبیاریها تکرار بیشتری داشته باشند. در مجموع 4 تا 5 بار آبیاری در طول فصل رشد کافی است.
سعی کنید خاک کشت موسیر همیشه نمناک باشد و از خشک شدن کامل خاک بین آبیاریها جلوگیری کنید. این کار با اندازهگیری رطوبت خاک با دستگاههای تنشسنج امکانپذیر است. در مجموع با آبیاری به موقع و اصولی میتوان محصول مطلوبی را در زمین کشاورزی به دست آورد.
روش کاشت موسیر دیم
موسیر نیاز آبی کمی دارد و در برابر خشکی مقاوم است، به همین دلیل جایگزین مناسبی برای محصولات پرآببر محسوب میشود. کشت موسیر دیم به این معنی است که بدون اعمال آبیاری مصنوعی، صرفاً از بارندگی طبیعی برای رشد و نمو گیاه استفاده شود.
بهترین زمان برای کاشت موسیر دیم، اواخر پاییز پس از بارندگیهای این فصل است. در این زمان خاک رطوبت کافی برای جوانهزنی و رشد اولیه گیاه را دارد. پس از شخم و آمادهسازی زمین، پیاز موسیر با فاصله ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر میان ردیفهای کاشت، در عمق ۲ تا ۳ سانتیمتری خاک کاشته میشود. پس از کاشت، روی بستر کشت را با کاه و کلش یا برگهای خشک درختان مالچ پاشی میکنند تا از تبخیر آب جلوگیری شود.
در بهار با ذوب برفها، مالچ برداشته میشود و گیاه شروع به رشد میکند. در طول فصل رشد، کنترل علفهای هرز بسیار حائز اهمیت است تا موسیر بتواند بهخوبی رشد کند. همچنین لازم است از گیاه در برابر آفاتی مانند موشها و کرمها محافظت شود. زمان برداشت موسیر دیم، اواخر خرداد تا اوایل تیر است که برگها خشک شده و گیاه به حالت خواب وارد میشود. پیازها پس از برداشت به مدت یک تا دو هفته در معرض نور خورشید قرار داده میشوند تا کاملاً خشک شوند.
سخن پایانی
موسیر گیاهی چندساله از خانواده سیر است که کاربردهای دارویی و خوراکی دارد. کشت موسیر با استفاده از پیاز یا بذر و به روشهای مستقیم و غیرمستقیم امکانپذیر است. موسیر نسبت به خشکی مقاوم است و نیاز آبی کمی دارد. آبیاری باید بهصورت عمقی باشد. کشت موسیر دیم با تکیه بر بارندگی طبیعی هم امکانپذیر است. پس از برداشت، پیازها باید بهدرستی خشک شوند. در مجموع، موسیر گیاهی مقاوم، کمنیاز و سودآور است که میتواند در مناطق خشک و گرم ایران با موفقیت کشت شود.
