آیا میدانید کشت و کار شلغم چه نکات مهمی دارد؟ آیا با زمانبندی دقیق کاشت شلغم، روشهای صحیح آبیاری و مراقبت و همچنین شیوه مناسب برداشت و نگهداری شلغم آشنا هستید؟ در این مقاله به بررسی نکات کلیدی در کشت و کار موفق شلغم خواهیم پرداخت تا بتوانید بهترین بازده را از این گیاه ارزشمند بگیرید. دعوت میکنیم تا پایان مقاله همراه نیاز گیاهان باشید.
مقدمهای بر کشت و کار شلغم
شلغم، گیاه ریشهای بسیار محبوب در ایران است که هم ریشه و هم برگهای آن به صورت تازه و یا پخته مصرف میشود. این گیاه خواص درمانی زیادی دارد و حاوی ویتامینها، مواد معدنی و آنتیاکسیدانهای فراوانی است.
کشت و کار شلغم در ایران سابقهای طولانی دارد و امروزه نیز یکی از محصولات مهم باغی و زراعی به شمار میرود. شلغم به عنوان یک گیاه یکساله در فصول مختلف سال قابل کشت است و با توجه به زمان کاشت میتواند به عنوان محصول بهاره، تابستانه، پاییزه و یا حتی زمستانه محسوب شود.
کشاورزان باید نکاتی همچون انتخاب بذر مناسب، آمادهسازی زمین، تعیین زمان مناسب کاشت، روش کاشت، مراقبتهای لازم، کنترل آفات و بیماریها و نحوه برداشت را در کشت و پرورش شلغم رعایت کنند. در این مقاله به بررسی جزئیات کاشت و کار شلغم خواهیم پرداخت.
زمان مناسب برای کاشت شلغم
کاشت شلغم نیازمند توجه به زمان مناسب و شرایط آب و هوایی است. این گیاه یکساله، دمای خنک را ترجیح میدهد و نسبت به گرما و سرمای شدید حساس است. برای تولید شلغم بهاره، باید بذرها را چند هفته قبل از آخرین یخبندان در فصل بهار کاشت تا بتوان محصول را در تابستان برداشت کرد. شلغم تابستانه نیز از طریق کاشت بذر در میانه تا اواخر تابستان بدست میآید.
در مناطق سردسیر، کاشت شلغم پاییزه در اوایل تا میانه پاییز انجام میشود تا محصول در زمستان برداشت شود. در نهایت شلغم زمستانه نیز وجود دارد که بذر آن در اواخر پاییز کاشته شده و در سرمای زمستان نگهداری میشود.
با توجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه، میتوان زمان مناسبی را برای کاشت این گیاه ارزشمند انتخاب کرد تا بهترین محصول را بدست آورد. البته پرهیز از کاشت شلغم در گرمای شدید تابستان نیز توصیه میشود.
نکات مهم در کاشت شلغم
در مورد نکات مهم در کاشت شلغم میتوانیم به ده مورد زیر اشاره کنیم:
• انتخاب بذر مناسب و استاندارد: استفاده از بذرهای سالم، غیر آلوده و دارای قدرت رویشی بالا ضروری است.
• آمادهسازی زمین: شخم، عملیات خاکورزی، افزودن کود دامی پوسیده و تسطیح زمین قبل از کاشت انجام شود.
• توجه به زهکشی زمین: زمین باید زهکشی مناسبی داشته باشد تا از انباشته شدن آب جلوگیری شود.
• تنظیم pH خاک: pH بهینه برای شلغم 6.5 تا 7 است. در صورت نیاز اقدامات اصلاحی انجام شود.
• تعیین زمان مناسب کاشت: بسته به نوع شلغم (بهاره، تابستانه، پاییزه و غیره) زمان کاشت متفاوت خواهد بود.
• رعایت فواصل کاشت: فاصله بوتهها روی ردیف و فاصله ردیفها از یکدیگر رعایت شود.
• توجه به عمق کاشت: بسته به نوع خاک عمق مناسب بذر بین 1 تا 2 سانتیمتر متغیر است.
• آبیاری منظم: پس از کاشت نیاز است آبیاری مرتب انجام شود تا خاک همیشه مرطوب بماند.
• وجین و تنک کردن: در مراحل اولیه رشد برای تُنک کردن بوتهها اقدام شود.
• کود دهی: مصرف کودهای حاوی پتاسیم و فسفر توصیه میشود.
با رعایت نکات ذکر شده، میتوانید کشت شلغم را به روش اصولی انجام دهید.
روشهای کاشت شلغم (دست پاش و ردیفی)
دو روش اصلی برای کاشت شلغم وجود دارد که شامل کاشت دست پاش یا کرتی و کاشت ردیفی است. در ادامه این دو روش را بررسی میکنیم.
کاشت دست پاش یا کُرتی شلغم
شلغم یکی از محصولاتی است که کاشت آن به روش دست پاش انجام میشود. این روش برای گیاهانی که نیاز به فاصله زیاد بین بوتهها ندارند، مناسب است. در این روش، بذرها به طور یکنواخت و با فشار هوا روی سطح زمین پاشیده میشوند.
مراحل انجام کاشت دست پاش شامل آمادهسازی زمین با عملیات شخم، دیسک و هموار سازی سطح زمین است. سپس بذرها را با ماشینهای کاشت دست پاش یا دستی در زمین کشاورزی پخش میکنیم. پس از آن بذرها با خاک به ضخامت ۱ تا ۲ سانتیمتر پوشانده شده و با غلتک خاک فشرده میشود تا تماس بهتری بین بذر و خاک ایجاد شود. در نهایت نیز آبیاری ملایم انجام میگیرد.
میزان بذر مصرفی در این روش بسته به نوع بذر، شرایط خاک و اقلیم ۵ تا ۷ کیلوگرم در هر هکتار توصیه میشود. پاشیدن یکنواخت بذر و رعایت تراکم مناسب بوته برای به دست آوردن عملکرد بهینه، از نکات مهم در کاشت دست پاش شلغم است.
کاشت ردیفی شلغم
در این روش بذرها درون ردیفهایی به فواصل مشخص کشت میشوند. کنترل فواصل بوتهها آسانتر است اما نیاز به زمان بیشتری دارد. مراحل کاشت ردیفی عبارتاند از:
• ایجاد ردیفهایی به عمق 3-5 سانتیمتر
• قرار دادن بذرها درون ردیفها با فاصله مناسب
• پوشاندن بذرها و فشردن خاک روی آنها
• آبیاری ملایم بلافاصله پس از کاشت
در هر دو روش پس از سبز شدن، وجین و تُنک کردن بوتهها ضروری است.
مراقبت از شلغم در دوران رشد بسیار مهم است
در دوران رشد شلغم، توصیه میکنیم مراقبتهای زیر را انجام دهید:
• آبیاری منظم و کافی برای جلوگیری از خشکی خاک
• وجین علفهای هرز به صورت دستی یا ماشینی
• تُنک کردن بوتهها در مرحله 3-4 برگی برای ایجاد فضای کافی رشد
• اعمال کود حاوی فسفر و پتاسیم برای تقویت ریشه
• مبارزه با آفات و بیماریها مثل مگس ریشه، سفیدک و پوسیدگی سیاه
• خاکورزی سطحی و شکستن پوسته سخت شده خاک بعد از آبیاری
• ایجاد شرایط مساعد برای رشد سریع (رطوبت، دما، نور کافی و غیره)
• جلوگیری از رشد بیش از حد ساقههای هوایی با برداشت برگهای بیرونی
• اجتناب از آسیب به ریشهها در عملیات خاکورزی و وجین
• بررسی منظم گیاه برای تشخیص زودهنگام آفات یا بیماریها
انجام این مراقبتها، کمک میکند که در نهایت شلغم باکیفیتی را برداشت کنید.
نحوه برداشت شلغم و زمان مناسب آن
زمان برداشت و نحوه برداشت شلغم بسیار مهم است و باید با دقت انجام شود.
زمان مناسب برداشت شلغم بستگی به نوع کشت آن دارد. بهطورکلی، شلغم بهاره معمولاً 45 تا 60 روز پس از کاشت، آمادۀ برداشت است. شلغم تابستانه در عرض 50 تا 70 روز و شلغم پاییزه 60 تا 90 روز پس از کشت به مرحله برداشت میرسد.
قطر شلغم در زمان برداشت بین 2 تا 5 سانتیمتر متغیر است. همچنین ریشههای گیاه باید سفت شده باشند. توجه کنید که عدم برداشت به موقع، موجب پیر شدن و تلخ شدن شلغم میشود.
روش برداشت شلغم بستگی به مقیاس تولید دارد. در مزارع کوچک میتوان شلغمها را با دست و بیل از خاک خارج کرد. در مزارع بزرگ از ماشینهای برداشت چغندرقند و گوجهفرنگی استفاده میشود. پس از برداشت، برگهای آسیبدیده بریده شده و شلغمها شسته و درجهبندی میشوند.
اگر میخواهید بدانید میزان برداشت شلغم در هکتار چقدر است؟ پیشنهاد میکنیم مقالۀ دکر شده را مطالعه کنید.
نگهداری شلغم برداشت شده
برای نگهداری شلغم برداشت شده باید نکات زیر را رعایت کرد:
• شلغمهای برداشت شده را باید بلافاصله در مکانی خنک و تاریک قرارداد تا از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید و گرما جلوگیری شود.
• دمای ایدهآل برای نگهداری شلغم 0 تا 2 درجه سانتیگراد است. میتوان از انبارهای سرد یا یخچال استفاده کرد.
• رطوبت نسبی محیط نگهداری باید حدود 90 تا 95 درصد باشد.
• شلغمها را میتوان به صورت فلهای یا بستهبندی شده در جعبههای مقوایی نگهداری کرد.
• از قرار گرفتن شلغمهای آسیبدیده یا پوسیده در کنار سایر شلغمها جلوگیری شود.
• شلغمها را نباید بیش از 4-5 ماه انبار کرد زیرا کیفیت آنها کاهش مییابد.
• در طول نگهداری، شلغمها باید بهطور مرتب بازبینی شوند تا از سلامت آنها اطمینان حاصل گردد.
• پس از برداشت از خاک، شستشوی شلغمها توصیه نمیشود زیرا باعث آسیب دیدن و پوسیدگی آنها میشود.
جمعبندی
گیاه شلغم حاوی مواد مغذی و خواص درمانی زیادی است و بهعنوان محصول بهاره، تابستانه، پاییزه و زمستانه قابل کشت است. جهت موفقیت در کشت شلغم، شما کشاورزان عزیز باید به مراحل مختلف از جمله انتخاب بذر، آمادهسازی زمین، زمانبندی کاشت، مراقبتهای لازم، مدیریت آفات و بیماریها، برداشت و نگهداری صحیح توجه کنید.
اگر قصد تهیه بهترین کود برای افزایش برداشت شغلم را دارید، کافیست همین الان از طریق راه های ارتباطی با کارشناسان ما مشورت کرده و خرید خود را به صورت آنلاین انجام دهید.
دعوت میکنیم اگر تجربه کاشت شلغم دارید آن را با ما در میان بگذارید، همچنین اگر سوال یا نظری دارید آن را در بخش دیدگاهها بنویسید تا در اولین فرصت پاسخگوی شما عزیزان باشیم.