شانکر باکتریایی گوجه فرنگی یکی از بیماریهای خطرناک مزارع و گلخانههای گوجه فرنگی بوده که میتواند تا 70 درصد باعث کاهش عملکرد این محصول شود. اگرچه گوجه فرنگی میزبان اصلی این باکتری است اما محصولاتی همچون فلفل شیرین، بادمجان و علفهایهرز هم خانواده با آن قابلیت میزبانی این باکتری را نیز دارند.
پس از ابتلا مزرعه به این بیماری راه درمان قطعی برای آن وجود ندارد و روشهای پیشگیری مهمترین روشهای کنترل این بیماری میباشند. در این مقاله قصد داریم شما خوانندگان محترم را با علائم این بیماری در اندامهای مختلف گوجه فرنگی و روشهای پیشگیری از ورود این بیماری به مزرعه آشنا کنیم پس از شما دعوت میکنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
عامل بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی و شرایط رشد آن
عامل این بیماری باکتری با نام علمی (Clavibacter michiganensis) بوده و دمای مناسب برای ایجاد آلودگی و گسترش آن بین 24 الی 34 درجه سانتیگراد میباشد. به همین خاطر علائم آلودگی در بوتههای مزرعه با افزایش دما و در تابستان صورت میگیرد.
علائم بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی
علائم این بیماری پس از انتقال نشاء ها به مزرعه یا گلخانه در اندامهای درونی و سطحی بوتهها به مرور ظاهر میشوند و در بوتههای بالغ شدت علائم بیشتر میشود.
علائم در ابتدا به صورت جمع شدن برگها مانند تنش خشکی و کم آبی ظاهر میشود و بعد به مرور به صورت لکههای زرد و قهوهای روی برگها و ساقههای گیاه پیشروی میکند بهطوری که لبههای برگهای مسن دچار علائمی مانند آتش سوختگی میشوند.
از آنجایی که این باکتری به آوندهای چوبی گیاه حمله میکند، باعث ایجاد رگهها و بافتهای سوخته و قهوهای رنگ در ساقههای بوتهها میشود. همچنین این علائم بر روی میوهها به صورت لکههای تیره رنگ با هالهای سفید ظاهر شده که به “چشم پرندگان” معروف است این لکهها به تدریج زرد و قهوهای شده و خشک میشوند و بازارپسندی میوهها را کاهش میدهد.
چرخه زندگی و طول عمر بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی
عامل بیماری میتواند تا پنج سال در میوههای آلوده گوجه فرنگی و بذور آنها زنده بماند. همچنین این باکتری در صورت عدم حضور میزبانها از جمله گیاهان زراعی و علفهایهرز خانواده سیبزمینی میتواند در بقایای گیاهی درون خاک تا دو سال زنده بماند.
شرایط مرطوب و خنک به زندهمانی این باکتری کمک میکند. برخی علفهایهرز همخانواده گوجه فرنگی مانند داتوره و تاجریزی میتوانند در تکثیر و بقای این بیماری در خاک موثر باشند. ذرات و بقایای آلوده با کمک باد، حشرات و ابزارآلات آلوده میتوانند منتقل شوند و باعث آلودگی مزرعه یا گلخانه شوند.
روشهای مدیریت شانکر باکتریایی گوجه فرنگی
مهمترین روش در کنترل این بیماری پیشگیری از ورود آن به مزرعه است زیرا پس از استقرار آن در مزرعه امکان کنترل کامل آن بسیار مشکل میشود لذا توصیه میشود روشهای پیشگیری با دقت اجرا شوند.
پیشگیری از ابتلای مزرعه به بیماری
این بیماری توسط بذر و نشاءهای آلوده به مزرعه منتقل میشود و پس از آن به سرعت درون گیاه نفوذ کرده و بوته را آلوده میکند پس در قدم اول استفاده از بذور سالم و عاری از بیماری که دارای استانداردهای لازم هستند توصیه میشود. در صورت خرید نشاء از گلخانهها، بازدید از مراحل تولید و بررسی بذر استفاده شده در فرایند تولید بسیار مهم میباشد.
درصورتی که قصد کاشت نشا گوجه فرنگی و پرورش آن را در گلخانه دارید بهتر است طبق توصیههای مقاله «کاشت نشا گوجه» پیش بروید تا از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری کنید.
بهترین شیوه مدیریت این بیماری پیشگیری از ورود این بیماری به خاک مزرعه میباشد زیرا پس از ورود عامل بیماری به مزرعه کنترل آن بسیار مشکل شده و سایر گیاهان خانواده سولاناسه (خانواده سیبزمینی) میزبان آن هستند و به استقرار آن کمک میکنند.
اما در برخی مواقع به هر دلیلی عامل وارد مزرعه شده و علائم بیماری در بوتهها مشاهده میشود در این صورت باید در مراحل ابتدایی با بیماری مقابله کرد که روشها و نکات آن در ادامه شرح داده شده است.
کنترل بیماری در صورت ابتلای مزرعه به شانکر
در صورت مشاهده علائم بیماری در بوتهها اقدامات زیر بلافاصله توصیه میشود:
- سریعا اقدام به حذف بوته کرده و عامل را از محل خارج و بسوزانید همچنین دستها را بشویید و ابزارآلات آلوده را با الکل اتیلیک یا وایتکس ضدعفونی کنید. همچنین محل بوته آلوده که خارج کردید را ضدعفونی کنید.
- کنترل علفهایهرز خانواده سولاناسه مانند تاجریزی و داتوره حتما صورت گیرد زیرا میزبان این باکتری هستند.
- آبیاری را در صبح انجام دهید تا رطوبت کمتری در مزرعه باقی بماند. همچنین از بهترین روش آبیاری استفاده کنید که ما قبلا در مقاله «ابیاری گوجه فرنگی» به بررسی آن پرداختهایم.
- پرهیز از کاشت گیاهان زراعی خانواده سولاناسه مانند فلفل، سیب زمینی و گوجه فرنگی و سایر محصولات این خانواده
- محلول پاشی ترکیبات مسدار مانند اکسی کلرور مس در طول فصل رشد یا پس از برداشت محصول
جمع بندی نهایی
بیماری شانکر باکتریایی گوجهفرنگی جزو خسارتزاترین بیماریهای گوجه فرنگی میباشد و از طرفی کنترل آن در صورت ورود به مزرعه بسیار مشکل است. تهیه بذر یا نشاء گوجه فرنگی از مراکز معتبر بهترین راه مقابله با این بیماری میباشد. پس از انتقال نشاء باید مزرعه مدام بررسی شود تا در صورت مشاهده اولین علائم بیماری اقدام به مبارزه با آن کرد.
مطالب مرتبط
| کود فسفیت پتاسیم به عنوان یک محرک سیستم دفاعی گیاه شناخته میشود و برای پیشگیری از بروز بسیاری از بیماریهای قارچی موثر است. برای آشنایی بیشتر با این کود و فواید آن به مقاله «بهترین قارچ کش گوجه فرنگی» مراجعه نمایید. کود پتاس به منظور درشت شدن گوجه فرنگی، طعم بهتر و داشتن ظاهر سالم استفاده میشود. اما در چه زمانی باید از این کود استفاده کرد؟ مقدار مصرف چقدر است؟ برای رسیدن به پاسخ این سوالات به مقاله «کود پتاس بالا برای گوجه فرنگی» مراجعه کنید. |
