سه عنصر درشت مغذی که گیاهان نیاز زیادی به آنها دارند، نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند. عنصر فسفر از ابتدا تا انتهای دوره رشد گیاهان نیاز است و کاربردهای فراوانی دارد که در این مقاله به آنها میپردازیم. دعوت میکنیم تا پایان همراه ما باشید.
خلاصهای از این مقاله دومین عنصری که گیاهان برای رشد و بقا به آن نیاز دارند عنصر فسفر (P) است. اگر میخواهید گیاهان شما ریشهای بزرگ و مستحکم داشته باشد و گلدهی و میوهدهی عالی داشته باشند باید از عنصر فسفر استفاده کنید. همچنین این عنصر در پیشگیری از بیماریها و افزایش مقاومت گیاهان موثر است. کودهای سوپر فسفات، آمونیوم فسفات، دی آمونیوم فسفات و فسفر نانو مایع از پر مصرفترین کودهای فسفر در کشاورزی هستند. |
معرفی عنصر فسفر در کشاورزی
عنصر فسفر که با نماد (P) آن را میشناسیم، پس از نیتروژن دومین عنصر پرمصرف در گیاهان است. مهمترین منبع فسفر در طبیعت، سنگهای فسفاته هستند که از آنها کود فسفر را استخراج میکنند. البته این عنصر در کودهای آلی مانند کودهای حیوانی و کمپوست هم به مقدار بسیار کمی وجود دارد.
کودهای فسفر رنگهای مختلفی دارند که بسته به نوع و فرآیند تولید آنها متفاوت است. معمولاً رنگهای رایج این کودها در بازار شامل سفید، خاکستری، و قهوهای است.
نقش موثر فسفر در گیاهان
فسفر در فرایندهای مختلف رشد گیاه مشارکت دارد و میتواند با حضور خود بهبود موثری در عملکرد گیاه داشته باشد. اهمیت فسفر به این دلایل است:
- توسعه ریشه گیاه
فسفر باعث افزایش طول ریشهها و تراکم آنها میشود. ریشههای بلندتر و گستردهتر در دل خاک میتوانند منابع بیشتری از آب و مواد مغذی را جذب کنند و آنها را به برگها و ساقه منتقل میکنند. با افزایش تقسیمات سلولی در ریشه توسط فسفر، سلولهای جدید در نوک ریشه به وجود میآیند.
ریشههای جانبی و مویین هم که تماس گیاه با خاک را افزایش میدهند، بزرگتر میشوند. در نتیجه داشتن ریشههای قوی به گیاه کمک میکند که در برابر تنشهای محیطی مانند خشکی، شوری و کمبود مواد مغذی مقاومت بیشتری داشته باشد. فسفر برای گیاهانی که از طریق غدهزایی تکثیر میشوند مانند سیب زمینی، زعفران، چغندر، سیر و … بسیار تاثیرگذار است.
- فتوسنتز و انتقال انرژی
فتوسنتز فرآیندی است که در آن گیاهان نور خورشید را به انرژی شیمیایی تبدیل میکنند. این فرآیند در کلروپلاستهای سلولهای گیاهی و بهخصوص در برگها انجام میشود. خود فرایند فتوسنتز از گیاه انرژی مصرف میکند؛ عنصر فسفر انرژی لازم برای واکنشهای متابولیک گیاه را فراهم میکند. همچنین فسفر در ساخت اسیدهای نوکلئیک نقش دارد، این مولکولها برای تقسیم سلولی و سنتز پروتئینهای ضروری در فرآیند فتوسنتز مورد نیاز هستند.
- فعالیت آنزیمها
بسیاری از آنزیمهای مرتبط با متابولیسم کربوهیدراتها، لیپیدها و پروتئینها به فسفر نیاز دارند. این آنزیمها در رشد و توسعه سلولهای ریشه نقش دارند.
- گلدهی و میوه دهی
فسفر در اوایل فصل رشد گیاه، در ایجاد ریشهها و شاخ و برگها، نقش دارد. این ویژگی به گیاه کمک میکند تا گلهای بیشتری تولید کند. فسفر همچنین با تولید انرژی به حفظ گلها کمک کرده و آنها را تبدیل به میوه میکند.
فسفر به بهبود کیفیت میوهها از نظر اندازه، طعم و تشکیل مواد مغذی مختلف از جمله قندها و ویتامینها در میوه، نقش دارد. گیاهانی که دچار کمبود فسفر هستند، معمولاً میوههای کوچکتر و با کیفیت پایینتر و بیمزه دارند.
البته اگر میخواهید گلدهی و میوه دهی درختان افزایش یابد باید حتما از کود فروت ست استفاده کنید. برای اینکه بدانید کود فروت ست چیست به مقالۀ ذکر شده مراجعه کنید.
- مقاومت در برابر بیماریها
این عنصر از طریق مکانیسمهای مختلف فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی به گیاهان کمک میکند تا در برابر بیماریها مقاومتر شوند. فسفر پروتئینها و آنزیمهای مختلفی را سنتز میکند که در دفاع گیاه در برابر عوامل بیماریزا و مهار آنها نقش دارند. حتی اگر پس از بیماری از کود فسفر استفاده کنید، این عنصر میتواند سلولهای آسیب دیده را ترمیم کند.
فسفر نقش مهمی در تشکیل دیوارههای سلولی قوی و مستحکم دارد. دیوارههای سلولی قویتر میتوانند به عنوان یک سد فیزیکی در برابر ورود عوامل بیماریزا مانند باکتریها، قارچها و ویروسها عمل کنند و اجازه ندهند عامل بیماری به گیاه حمله کند.
فسفر میتواند فعالیت میکروارگانیسمهای مفید خاک، مانند باکتریهای ریزوبیوم و قارچهای مایکوریزا، را افزایش دهد. این میکروارگانیسمها میتوانند با عوامل بیماریزا رقابت کنند و از رشد آنها جلوگیری کنند.
علاوه بر فسفر، بهترین کودی که میتواند خطر تنشهای محیطی و بیماریها را کاهش دهد، کود اسید آمینه است که پیشنهاد میکنیم با آن حتماً آشنا شوید.
در بخش بعدی به شما به صورت کاملاً کاربردی توضیح میدهیم که کمبود این عنصر چه نشانههایی دارد.
علائم کمبود کود فسفر در گیاه را جدی بگیرید!
کمبود فسفر نیز مانند سایر مواد مغذی مورد نیاز گیاه با علائمی همراه است که میتواند به تشخیص درست بیماری و درمان نیز کمک کند. البته با توجه به مشابه بودن خیلی از علائم در کمبود عناصر مختلف، تشخیص دقیق کمبود فسفر در گیاه بسیار سخت میشود؛ با این اوصاف اگر با علائم زیر مواجه شدید، آن را دست کم نگیرید!
- برگها سریعترین علائم را نسبت به بیماری و کمبود عناصر دارند. اگر متوجه تغییر رنگ در برگهای مسن گیاه شدید، به احتمال زیاد گیاه شما از کمبود برخی عناصر رنج میبرد؛ اگر برگ متمایل به رنگ آبی، بنفش و قرمز شده باید به کمبود فسفر شک کنید. کوچک بودن برگهای جدید و باریک بودن آنها نیز بسیار علامت مهمی است.
- هر زمان که متوجه شدید رشد گیاه بسیار کُند یا کلاً متوقف شده، احتمال کمبود فسفر وجود دارد. کوتاه ماندن و ضعیف شدن ساقهها، رنگ پریدگی ساقهها و در یک کلام رشد کم گیاه، احتمالاً از علائم کمبود فسفر در گیاه است و نیاز به بررسی دقیقتر دارد.
- در درختان بارده توقف رشد و عدم باردهی مناسب، تاخیر در گلدهی و حتی کوچک ماندن میوهها از علائم کمبود فسفر است.
- چه در مزارع محصولات زراعی، چه در گلخانهها و چه در گیاهان آپارتمانی، هر زمان مشاهده کردید که ریشه گیاه در خاک ثابت نشده و به اصطلاح گیاه لَق میزند، همچنین پس از آبیاری پژمرده میشود به کمبود فسفر اطیمنان کنید.
علائم کمبود عنصر فسفر را در محصولات خود جدی بگیرید و در جهت رفع آن هر چه سریعتر اقدامات لازم را انجام دهید تا از بروز خسارتهای احتمالی در آینده جلوگیری کنید.
چه کودهایی فسفر بالایی دارند؟
کودهای فسفر بالای مختلفی در بازار وجود دارند که میتوانید بر اساس نیاز گیاهان خود، بهترین گزینه را انتخاب کنید. توجه کنید در لیست کودهایی که به شما معرفی میشوند باید عنصر P در میان ترکیبات محصول وجود داشته باشد.
- کود سوپر فسفات سهگانه یا کود فسفات تریپل (TSP): این نوع معمولاً از مونو کلسیم فسفات تشکیل شده و حاوی 22-20 درصد فسفر واقعی است. این کود میزان کلسیم بالایی دارد که میتواند به اصلاح خاکهای اسیدی کمک کند.
- مونوآمونیوم فسفات (MAP): این کود حاوی فسفر و نیتروژن است و میتواند به بهبود دسترسی فسفر در خاکهای قلیایی کمک کند. میزان نیتروژن در این کود 12-11 درصد و میزان فسفر واقعی در این کود 27-21 درصد است.
- دی آمونیوم فسفات (DAP): یکی دیگر از کودهای محلول در آب است که حاوی فسفر و نیتروژن است. این کود شبیه MAP است اما در آن نیتروژن بالاتر به میزان 18 درصد و فسفر به میزان 20 درصد وجود دارد.
- کود فسفر نانو مایع: این کودها علاوه بر فسفر دارای عناصر درشت مغذی و ریز مغذی نیز هستند و به دللی خلوص بالا و نانو مایع بودن، جذب عالی دارند.
در بخش بعدی دو مدل کود فسفر بالای باکیفیت را به شما معرفی میکنیم.
خرید باکیفیتترین کود فسفر بالا
کمپانی آمریکایی شوک، دو مدل کود فسفر بالا را به بازار عرضه کرده است:
- کود فسفر بالا 10-52-10 شوک: این کود دارای 52 درصد فسفر، 10 درصد نیتروژن و 10 درصد پتاسیم به همراه دیگر ریزمغذیهای ضروری برای گیاه است. این کود فسفر بالا میتواند نیاز محصولات زراعی، محصولات باغی و گیاهان آپارتمانی را به سه درشت مغذی برطرف کند. نیتروژن در این کود به رشد رویشی بیشترو تولید کلروفیل کمک کرده و پتاسیم به درشت شدن محصول کمک خواهد کرد، بنابراین این کود انتخاب مناسبی است.
- کود فسفر 80 درصد شوک: همان طور که از ترکیبات این کود مشخص است، دارای 80 درصد فسفر و دیگر ریز مغذیها است که به طور خاص کمبود فسفر در گیاهان شما را جبران میکند.
-
کود فسفر بالا 80 درصد شوک540.000 تومان–6.000.000 تومان
-
کود فسفر بالا 10-52-10 مایع شوک550.000 تومان–5.800.000 تومان
این دو کود هر دو مایع هستند و به دو روش محلول پاشی و آبیاری قابل استفاده هستند. همچنین تکنولوژی نانو مایع، بسته بندی باکیفیت، تاریخ انقضای زیاد محصول، تولید شده تحت نظر کارشناسان و ایمن بودن محصول، از صفات کلیدی و قابل توجه این کودها هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به هرکدام، زمان مصرف و مقدار مصرف میتوانید بر روی محصول دلخواهتان کلیک کنید.
کلام آخر با شما عزیزان
همان طور که در این مقاله بررسی کردیم، فسفر یک عنصر ضروری برای رشد ریشههای گیاه، انتقال انرژی و فتوسنتز بهتر، تشکیل گل و تولید میوه و افزایش مقاومت گیاهان به بیماریها میباشد. استفاده صحیح و متعادل از فسفر در برنامههای کودی میتواند به بهبود سلامت گیاهان کمک شایانی کند.
نظر شما راجع به مصرف کود فسفر در کشاورزی چیست؟ اگر سوالی دارید که در این مقاله به آن نپرداختهایم، پیشنهاد میکنیم حتماً آن را در بخش کامنتها با ما در میان بگذارید.
فرقی نمیکند باغدار هستید یا کشاورز، حتی اگر به پرورش گل و گیاه علاقه مندید میتوانید روی مشاوره رایگان کارشناسان ما برای تهیه کود فسفر بالا حساب کنید.
مطالب مرتبط
برای اینکه به طور دقیق بدانید «بهترین زمان مصرف کود فسفر بالا» چه وقتی است پیشنهاد میکنیم مقالۀ ذکر شده را مطالعه کنید تا کود دهی را با دقت انجام دهید. اگر در خانه از گلهای آپارتمانی مراقبت میکنید باید بدانید که «کود فسفر بالا برای گیاهان آپارتمانی» چه فوایدی دارد، بنابراین مطالعۀ مقالۀ ذکر شده به شما کمک خواهد کرد. |
با سلام . از آنجایی که کودهای فسفردار برای آغاز ریشه زنی و در ابتدای کاشت گیاهان مصرف دارند ، آیا استفاده از آنها در زمان قبل از گلدهی برای گیاهان مسن (مثلا تاک انگور سی ساله) اشکالی ایجاد نمیکند ؟ و تا چه حد ضروری است ؟ متشکرم
سلام جناب سخایی عزیز
بهتر هست در دوره گلدهی از کودی استفاده نشه اما قبل از گلدهی استفاده از فسفر در کنار کود های مخصوص گلدهی توصیه میشه