سال‌آوری یا تناوب باردهی یکی از مسائلی است که در این مقاله به طور مفصل به آن خواهیم پرداخت. بسیاری از باغداران با پدیده سال‌آوری مواجه بوده‌اند، پدیده‌ای که ریشه‌های فیزیولوژیکی دارد و در اکثر درختان ممکن است رخ دهد. اما در درختانی که میوه‌های دانه‌دار دارند، تناوب باردهی یا سال‌آوری بیشتر مشاهده می‌شود.
دلیل این امر این است که فاصله بین تشکیل جوانه‌های زایشی و رشد میوه‌ها بسیار کم است و این دو فرآیند به طور همزمان انجام می‌شود. در حالی که در درختان هسته‌دار (سیب، گلابی، به و…)، فاصله زمانی خوبی بین تشکیل جوانه‌های گل و رشد میوه‌ها وجود دارد و این فاصله باعث کاهش احتمال بروز سال‌آوری می‌شود. در ادامه مقاله، به طور کامل روش‌های درمان و پیشگیری از سال‌آوری را بررسی خواهیم کرد.
| خلاصه‌ای از این مقاله سال‌آوری به نوسانات تولید محصول درختان میوه اشاره دارد که در یک سال تولید زیاد و در سال بعد تولید کم یا حتی عدم تولید مشاهده می‌شود. این پدیده می‌تواند به دلایل مختلفی مانند آبیاری نامنظم، شرایط محیطی، گرده‌افشانی ناکافی و عدم تغذیه مناسب ایجاد شود. برای جلوگیری از سال‌آوری، استفاده از روش‌های مانند آبیاری منظم، تنک کردن میوه‌ها، تغذیه صحیح و انتخاب نهال‌های مناسب ضروری است. |
سال آوری چیست؟
یکی از ساده‌ترین و در عین حال کاربردی‌ترین تعاریف از اصطلاح سال آوری بدین شرح است: در یکسال شاهد تولید محصول به شدت زیاد و در عین حال بیشتر از میزان طبیعی آن هستیم که به آن سال پرمحصول یا (on-year) می‌گویند و در سال بعد شاهد کاهش چشم‌گیر تولید و در مواقعی نیز عدم تولید محصول هستیم که به آن سال کم محصول یا (off-year) می‌گویند.
هنگامی که میزان باردهی درختان دچار اینگونه از نوسانات شدید می‌شود، به اصطلاح می‌گوییم درختان میوه دچار سال آوری و یا تناوب تولید شده است. که در اصطلاح انگلیسی به آن Biennial bearing یا alternate bearing می‌گویند. سال آوری یا تناوب تولید، تقریبا در همۀ انواع گونه‌های درختان مشاهده شده است. اما در بعضی از درختان مانند گلابی، سیب، زردآلو، پسته، گردو، رایج‌تر بوده و بیشتر اتفاق افتاده است.
مشکلات بوجود آمده توسط سال آوری چیست؟
پدیده سال‌آوری درختان میوه به‌طور کلی یک پدیده خوشایند نیست و می‌تواند مشکلات متعددی را برای درختان و محصولات تولیدی آن‌ها به همراه داشته باشد. در سال‌های پربار که درختان محصول زیادی تولید می‌کنند، مشکلاتی از قبیل کوچک شدن سایز میوه‌ها، کاهش کیفیت محصولات و آسیب فیزیکی به درخت به علت بار زیاد و شکستن شاخه‌ها به وجود می‌آید. این وضعیت، در حالی که محصول زیادی تولید می‌شود، می‌تواند به سلامت درختان آسیب وارد کند.
در سال‌های کم‌بار که درختان تولید محصول کمتری دارند، نیز مشکلات خاص خود را به دنبال دارد. از جمله این مشکلات می‌توان به کاهش شدید گلدهی، کاهش قابل توجه تعداد محصولات و افزایش سایز میوه‌ها اشاره کرد. اگرچه میوه‌ها در سال‌های کم‌بار بزرگ‌تر می‌شوند، اما به طور کلی عملکرد کلی درختان در تولید محصول کاهش می‌یابد.
با توجه به مشکلات ذکر شده، وجود یک برنامه مشخص برای جلوگیری و درمان پدیده سال‌آوری امری ضروری برای باغداران است. در ادامه، به بررسی کامل روش‌های درمان و پیشگیری از این پدیده خواهیم پرداخت.
دلایل بوجود آمدن سال آوری درختان میوه
سال‌آوری درختان میوه به دلیل عوامل داخلی و خارجی مختلف ایجاد می‌شود. عواملی چون افزایش هورمون جیبرلین، تخلیه مواد غذایی در سال‌های پربار، گرده‌افشانی ناکافی، هرس بیش از حد و عدم برداشت به موقع محصول می‌تواند منجر به سال‌آوری شود.
همچنین، شرایط محیطی مانند هوای سرد در زمان تشکیل میوه، گرمای بیش از حد در گلدهی، آبیاری نامنظم و تنش‌های محیطی نیز بر بروز این پدیده تاثیر دارند. در نهایت، سال‌آوری ناشی از عدم تعادل در شرایط رشد درختان است و برای جلوگیری از آن باید به بهبود شرایط تغذیه‌ای، آبیاری و مدیریت صحیح درختان پرداخت که در بخش بعدی آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
راهکارهای کنترل و جلوگیری از وقوع سال آوری
در ادامۀ مطالب قصد داریم روش‌هایی را مطرح کنیم که با رعایت آن می‌توان احتمال به وقوع پیوستن پدیدۀ (سال در این بخش، روش‌هایی برای کنترل و جلوگیری از پدیدۀ سال‌آوری در درختان میوه مطرح می‌کنیم که رعایت آن‌ها می‌تواند به کاهش احتمال وقوع این پدیده کمک کند. این روش‌ها نیاز به ممارست دارند و در برخی مواقع باید چندین اقدام به‌طور همزمان انجام شود تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
آبیاری صحیح و منظم
تنش‌های آبیاری می‌تواند باعث ضعف در جوانه‌های زایشی شود و زمینه‌ساز سال‌آوری در سال آینده گردد. بنابراین، آبیاری منظم و دقیق در فصول حساس، به ویژه هنگام رشد جوانه‌های زایشی در بهار، از اهمیت بالایی برخوردار است.
فراهم کردن شرایط گرده‌افشانی مناسب
اگرچه گرده‌افشانی ممکن است تاثیر مستقیم زیادی بر سال‌آوری نداشته باشد، اما به شکل غیرمستقیم می‌تواند در کاهش این پدیده موثر باشد. استفاده از حشرات گرده‌افشان مانند زنبور عسل در باغ‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد.
تنک کردن میوه‌ها
تنک کردن میوه‌ها در سال‌های پربار باعث جلوگیری از بروز سال‌آوری می‌شود. در سال‌های با تولید زیاد محصول، درختان نیاز به مواد غذایی بیشتری دارند. اگر این نیاز تأمین نشود، درخت از مواد غذایی جوانه‌های سال آینده استفاده می‌کند. تنک کردن به دو صورت دستی و شیمیایی انجام می‌شود، که باید با دقت انجام شود تا به محصول سال جاری آسیب نرسد.
تغذیه درختان و استفاده از برنامه کودی
تغذیه مناسب و به موقع درختان از طریق برنامه‌های کودی صحیح، می‌تواند از سال‌آوری جلوگیری کند. به ویژه در سال‌های پربار، با استفاده از کودهای مناسب مانند فروت ست که حاوی نیتروژن، بور و روی است به روش محلول پاشی می‌توان مواد غذایی درخت را تأمین کرده و از آسیب به جوانه‌های سال آینده جلوگیری کرد.
اگر میخواهید بدانید کود فروت ست چیست و چه فوایدی برای درختان دارد حتماً مقاله ذکر شده را مطالعه کنید.
سایر روش‌های جلوگیری از سال‌آوری
روش‌های دیگری نیز هستند که به پیشگیری از سال آوری کمک می‌کنند، این روش‌ها عبارتند از:
- آزمایش خاک باغات
انجام آزمایش خاک به صورت سالیانه می‌تواند به شناسایی کمبودهای تغذیه‌ای خاک کمک کند و باعث تنظیم مناسب برنامه‌های کودی برای جلوگیری از سال‌آوری شود.
- برداشت زودهنگام در سال پرمحصول
در سال‌های پرمحصول، توصیه می‌شود برداشت محصول زودتر از موعد مقرر انجام شود تا فشار روی درخت کاهش یابد و از آسیب به جوانه‌های سال آینده جلوگیری شود.
- برداشت دیرهنگام در سال کم‌محصول
در سال‌های کم‌محصول، می‌توان برداشت محصول را تا زمان بلوغ کامل به تأخیر انداخت تا درخت انرژی و مواد غذایی بیشتری برای تولید جوانه‌های زایشی سال آینده ذخیره کند.
- استفاده از نهال‌های مناسب
در زمان کاشت نهال‌ها، انتخاب ارقام مناسب و با کیفیت بالا که به شرایط منطقه سازگاری دارند، می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش وقوع سال‌آوری داشته باشد.
- هرس درختان
هرس درختان به طور منظم و هر ساله به بهبود شکل درخت و کنترل تولید محصول کمک می‌کند و از سال‌آوری جلوگیری می‌کند.
با اجرای این روش‌ها و توجه به نیازهای درختان، می‌توان از بروز سال‌آوری جلوگیری کرده و عملکرد بهتری در سال‌های آینده داشت.
سخن آخر
ما سعی کردیم با معرفی تمام عوامل دخیل در در بوجود آمدن سال‌آوری، اطلاعاتی کافی را در جهت جلوگیری و درمان در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. چناچه نکته‌ای از قلم افتاده است، خوشحال می‌شویم که آن را در بخش نظرات به ما اطلاع داده، تا در ویرایش های بعدی به مقاله اضافه کنیم.
همچنین می‌توانید نظرات و تجربیات ارزشمند خود را با ما و سایر علاقمندان به کشاورزی در میان بگذارید و چنانچه سوالی در زمینۀ سال آوری دارید، در بخش نظرات مطرح کرده تا در اسرع وقت توسط کارشناسان نیاز گیاهان پاسخ داده شود. برای دریافت مشاوره تلفنی هم می‌توانید با شماره تلفن‌هایی که در سایت قرار دارند تماس بگیرید تا کارشناسان ما، شما را در این زمینه راهنمایی کنند.
مطالب مرتبط
| برای اینکه درختان باغتان محصولاتی درشت داشته باشند پیشنهاد می‌کنیم از «کود درشتی میوه» استفاده کنید. این کود می‌تواند با افزایش تقسیمات سلولی به افزایش سایز میوه کمک می‌کند. یکی از کودهای تقویتی که به حفظ سلامت و تقویت و سبزینگی درختان کمک می‌کند، «کود جلبک دریایی برای درختان» است. پیشنهاد می‌کنیم حتماً با فواید این کود آشنا شوید. |
