صنعت کشاورزی در ایران نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی دارد. این بخش علاوه بر تامین نیازهای غذایی جامعه، بخشی از صادرات کشور را تشکیل میدهد. یکی از مناطق کشور که دارای هوایی معتدل و برای کشت گندم دیم بسیار مناسب است، استانهای شمالی کشور هستند.
یکی از نکات بسیار ضروری برای افزایش تناژ گندم انتخاب بهترین روش کاشت گندم در شمال است که میتواند کشاورزان را به سود زیادی برساند. به همین دلیل ما قصد داریم تا صفر تا صد کشت گندم در شمال را برایتان شرح دهیم. پس با ما همراه باشید.
| خلاصهای از این مقاله بهترین زمان کاشت گندم در شمال کشور (گلستان، مازندران، گیلان) به طور کلی در کشت گندم بهاره، اواخر بهمن تا اوایل اسفند و در کشت گندم پاییزه، اواسط مهر است. با توجه به شرایط اقلیمی و خاک، بهترین روش کشت گندم در استانهای شمالی ایران که کارایی بالایی دارد و منابع را حفط میکند، روش کشت خطی (ردیفی) است. |
بهترین زمان کاشت گندم در شمال
کشت گندم در ایران بسته به نژادهای مختلف آن (گندم زمستانه، گندم بهاره) معمولا در 2 فصل بهار و پاییز انجام میگیرد.
در استانهای شمالی ایران یعنی گلستان، مازندران و گیلان بهترین زمان برای کاشت گندم (اعم از رقم بهاره و پاییزه) بر اساس عوامل مختلفی از جمله آب و هوای هر سال، الگوی بارندگی و دیم یا آبی بودن کشت متفاوت است. در ادامه زمان کشت در هر استان را به تفکیک بررسی میکنیم.
- جدول زمان کشت گندم در استان گلستان
| گندم بهاره دیم | اواخر بهمن تا اواسط اسفند |
| گندم بهاره آبی | اواخر بهمن تا اواسط اسفند با انعطاف بیشتر (به دلیل وجود آب) |
| گندم پاییزه دیم | اواخر شهریور تا اواخر مهر |
| گندم پاییزه آبی | اواخر شهریور تا اوایل آبان |
- جدول زمان کشت گندم در مازندران
| گندم بهاره دیم | اواخر بهمن تا اوایل اسفند |
| گندم بهاره آبی | اواخر بهمن تا اوایل اسفند با انعطاف بیشتر |
| گندم پاییزه دیم | اواسط شهریور تا اواخر مهر |
| گندم پاییزه آبی | اواسط شهریور تا اواسط آبان |
- جدول زمان کشت گندم در استان گیلان
| گندم بهاره دیم | از اواخر بهمن تا اوایل اسفند |
| گندم بهاره آبی | از اواخر بهمن تا اوایل اسفند با انعطاف بیشتر |
| گندم پاییزه دیم | از اواخر شهریور تا اوایل آبان |
| گندم پاییزه آبی | از اواخر شهریور تا اوایل آبان |
این استانها دارای آب و هوای نیمه گرمسیری با زمستانهای نسبتاً معتدل و تابستانهای رطوبتی هستند. بنابراین امادگی خاک از نظر دما و رطوبت بسیار مهم است.
در مقاله “بهترین زمان کاشت گندم پاییزه” به این موضوع پرداختهایم که اقلیمهای سرد سیر و گرمسیر کشور بهتر است در چه زمانی اقدام به کشت کنند و بذر پاییزه مناسب برای کاشت گندم را معرفی کردهایم.
روش کاشت گندم در شمال چگونه است؟
برای کشت گندم در شمال روشهای متعددی وجود دارد که هرکدام مزایا و معایبی دارند و تا حد زیادی به فصل کشت (بهاره یا پاییزه)، شرایط اقلیمی، نوع خاک، میزان بارندگی و… وابسته است.
به طور کلی میتوانیم بگوییم که بهترین روش کشت گندم دیم در استانهای شمالی کشور، کشت نواری و خطی (ردیفی) است.
همچنین بهترین روش در کشت گندم آبی استانهای شمالی نیز روش خطی است و علاوه بر آن اگر منطقهای زهکشی آب ضعیفی داشته باشد، یا خاک آن منطقه سنگین باشد، کشت روی پشتههای بلند روش مناسبی است.
ما در مقاله “معرفی انواع روشهای کشت گندم” به معرفی روشهای کشت خطی، کشت کرتی، کشت نواری، کشت روی پشتههای بلند و… پرداختهایم که با مطالعه آن میتوانید بهترین روش کاشت گندم در شمال را انتخاب کنید.
کشت گندم در شمال کشور و تناوب زراعی
در اقلیمهای معتدل مانند استان مازندران و گیلان، به دلیل نقش مهمی که گیاهان لگوم (گیاهانی که منظور کاهش خطر فرسایش خاک و حفظ رطوبت خاک در کشاورزی استفاده میشوند. این گیاهان شامل گونههای مختلفی از جمله یونجه، گندم، ذرت، سورگوم، برنج و… میشوند) در تثبیت ازت در خاك دارند، تناوب غالبِ گندم – نخود به کار میرود.
تناوب غالبِ گندم – نخود به معنای کشت گندم و نخود بهصورت یک الگوی تناوبی است که برای بهبود خاک و کنترل علفهای هرز و بیماریها در کشت گندم استفاده میشود.
در این الگو، در سال اول گندم کشت میشود و سپس در سال بعدی نخود میکارند. این روش کشت باعث میشود که خاک حاوی ازت و سایر عناصر مغذی شود و همچنین علفهای هرز و بیماریها بهراحتی کنترل میشوند.
البته که رعایت تناوب زراعی یکی از مهمترین نکات کشت گندم در شمال است اما استفاده از قویترین کود مایع برای گندم نیز تاثیر بسزایی در افزایش تناژ محصول دارد.
تناوب زراعی از لحاظ تنوع محصولات و رعایت حاصلخیزي خاك به علت جلوگیری از خستگی زمین در نتیجه کاشت پیدرپی گندم بسیار لازم و ضروری است.
در حالت کلی کشت گیاهان لگومی باعث تثبیت ازت خاک میشوند و کاشت نخود، عدس، گیاهان علوفهای و گلرنگ در تناوب با کشت گندم در شمال توصیه میشود. مهمترین تناوبهای موجود در شمال کشور عبارتاند از:
- گندم – نخود
- گندم – عدس
- گندم – علوفه
- گندم – گلرنگ
- گندم – کلزا
بنابراین، برای پایداری در تولید گندم، بهتر است از این استفاده شود. با ما همراه باشید تا در قسمت بعدی به بررسی ارقام مناسب گندم در شمال بپردازیم.
ارقام مناسب گندم در شمال (اقلیم معتدل)
ارقام مناسب گندم برای کشت در شمال شامل ارقام ریژاو، آذر، هما، اوحدی، باران و سرداري میشوند. همچنین گندم ساجی را نیز میتوان در شهرهای شمالی پرورش داد که از کیفیت خوب سمولینا برخوردار است و نسبت به بسیاری از بیماریها نیز مقاوم است.
اما در مناطق پرباران بهتر است ارقام ریجاب، باران، آذر2، رصد و ساجی کشت شود. برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به انتخاب بهترین بذر به مقاله “بهترین بذر گندم با تناژ بالا” مراجعه نمایید.
کود افزایش تناژ گندم در شمال کشور
اکنون که با روش کاشت گندم در شمال کشور آشنا شدهاید نوبت به کود دهی گندم میرسد. زیرا یکی از اقدامات بسیار ضروری که حتی قبل از کشت بذر گندم در زمین آغاز میشود عملیات کوددهی است.
در این مرحله نیاز است جهت آماده سازی زمین برای کشت گندم در شمال ابتدا زمین کشاورزی را با کمک کودهای مناسب آغشته کنید و سپس کاشت بذر را آغاز کنید. اما استفاده از کودهای کشاورزی به همین مرحله ختم نمیشود.
پیشنهاد ما به شما استفاده از “بهترین کود برای افزایش تناژ گندم” است که میتواند در برداشت محصولی با کیفیت بالا بسیار موثر باشد. بنابراین از کوددهی گندم به خصوص در مناطق شمالی کشور غافل نشوید.
تمام کشاورزان برای کشت گندم دیم و یا گندم آبی نیاز به استفاده از کود برای افزایش تناژ گندم در مراحل مختلف دارند. توصیه میکنیم با مطالعه مقاله “بهترین برنامه غذایی و کودی گندم و جو” با کودهای مورد نیاز در هر مرحله رشد آشنا شوید. در ادامه خطراتی که کشت گندم در شمال را تهدید میکند را معرفی میکنیم.
انواع بیماریها و آفات گندم در شمال
یکی از آفات مهم گندم در ایران و البته شمال کشور، حشره «سن» به شمار میآید و هر ساله اراضی وسیعی از مزارع گندم برای مقابله با این آفت سمپاشی میشود. بزاق دهان سن براي گیاهان سمی است و این حشره با ایجاد تنها یک سوراخ میتواند کل گندم را نابود کند.
براي مبارزه با سن گندم میتوان از دشمنان طبیعی مانند گونههایی از زنبوران استفاده کرد. براي کاهش جمعیت سن و جلوگیری از ورود آن از ارتفاعات به مزارع گندم بهتر است از کاشت اراضی کوهپایهای و بسیار شیبدار (مراتع) اجتناب شود.
ما در مقاله “روشهای مدیریت بیماریها و آفات گندم” به طور کامل به این موضوع پرداختهایم که پیشنهاد میکنیم حتما آن را مطالعه کنید.
بهمنظور جلوگیری از خسارت سن گندم بهتر است سریع محصول گندم را برداشت نمایند. علفهای هرز نیز یکی از آفات مزارع گندم قلمداد میشوند. زیان و خسارت علفهای هرز امروزه به حدی زیاد است که گاهی منجر به ازبینبردن بیش از نیمی از محصول گندم میشود.
علفهای هرز مهمترین رقیب در کشت گندم در اقلیم شمالی کشور محسوب میشوند؛ رقابت بین این دو گیاه به علت جذب رطوبت و جذب مواد غذائی موجود در خاك، بسیار زیاد است. علفهای هرز سبب کاهش کمیت و کیفیت گندم دیم میشود. به همین دلیل لازم است تا برای مقابله با علفهای هرز در مزارع گندم از مبارزه مکانیکی، مبارزه زراعی و مبارزه شیمیائی استفاده نمود.
نتیجهگیری
گندم یکی از مهمترین محصولات کشاورزی در ایران و سراسر جهان است و به همین دلیل دقت در راهکارهایی برای افزایش کمیت و کیفیت آن از اهمیت ویژهای برخوردار است.
یکی از مواردی که باید به آن توجه داشت انتخاب بهترین روش کاشت گندم در شمال است که میتواند عملکرد رشد محصول را بهبود بخشد. همچنین زمان کشت گندم در شمال نیز بسیار مهم است و باید باتوجه به منطقه کشت، اقلیم و شرایط هواشناسی منطقه آن را انتخاب کرد. همچنین مدیریت صحیح آبیاری و استفاده از روشهای بهینه نیز میتواند باعث افزایش کمیت و کیفیت گندم شود.
