ورس به معنای خوابیدگی ساقه بوته‌های غلات روی زمین است و یکی از معضلات و موانع تولید در مزارع گندم ایران است. هرساله کشاورزانی که اقدام به کشت گندم می‌کنند با ورس گندم روبرو می‌شوند. در این مقاله قصد داریم تا شما را با عواملی که باعث ورس گندم می‌شوند آشنا کنیم و در انتهای مقاله راهکارهای پیشگیری از این معضل را مطرح کنیم پس پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
| خلاصه‌ای از این مقاله ورس گندم به دلایلی مانند کاشت ارقام نامناسب، کوددهی بیش از حد به‌ویژه نیتروژن، کمبود عناصر کلسیم و پتاسیم، و عوامل جوی مانند باد و باران سنگین رخ می‌دهد. همچنین، تراکم زیاد بوته‌ها و روزهای ابری طولانی در زمان رشد رویشی می‌تواند باعث افزایش حساسیت به ورس شود. برای جلوگیری از این مشکل، کاشت ارقام مقاوم به ورس، کنترل مصرف نیتروژن، و استفاده از کودهای حاوی سیلیکات پتاسیم و کلسیم توصیه می‌شود. |
چه عواملی باعث ورس گندم می‌شود؟
عوامل مختلفی می‌توانند باعث ورس گندم شوند که از جمله آنها می‌توان به کاشت ارقام نامناسب منطقه، عوامل اقلیمی مانند بادها و طوفان‌های شدید، عوامل مربوط به داشت مزرعه مانند کوددهی و آبیاری اشاره کرد. در ادامه مقاله علت خوابیدگی گندم را بطور کامل برای شما شرح خواهیم داد.
بالا بودن ازت خاک
استفاده بیش‌ازحد از کودهای نیتروژنی مانند ازت و اوره یا خاک‌های غنی از نیتروژن باعث تحریک رشد رویشی گیاه شده و باعث افزایش طول میانگره‌های ساقه در غلات می‌شود. این افزایش طول ساقه و کاهش ضخامت آن، گیاه را مستعد ورس می‌کند. در این حالت، ساقه‌های بلندتر و نازک‌تر به‌راحتی تحت تأثیر بادهای شدید یا طوفان خم می‌شوند. این شرایط می‌تواند منجر به ورس گیاهان شود، که عملکرد و کیفیت محصول را کاهش می‌دهد.
کمبود کلسیم و پتاسیم
کلسیم یکی از عناصر مهم در ساختمان گیاه است و باعث استحکام بیشتر آن می‌شود. پتاسیم نیز باعث رشد ساقه و دسته‌جات آوندی گیاه می‌شود و در افزایش قطر ساقه‌ها موثر است. معمولا مزارعی که دچار کمبود پتاسیم هستند گیاهانی با ظاهر نامناسب تولید می‌کنند. گیاهانی که دچار کمبود کلسیم هستند رشد ریشه کمتر و استحکام کافی اندام هوایی ندارند و نسبت به عوامل محیطی شکننده هستند.
رویدادهای جوی
بارش‌ها و بادهای سنگین و گاهی تگرگ‌ها در مراحل انتهایی رشد که خوشه‌ها پر و سنگین شده‌اند مهم‌ترین عوامل جوی موثر در خوابیدگی گندم هستند. این گونه حوادث جوی در فصل بهار بخصوص در انتهای بهار که جو، پایداری کمی دارد بیشتر اتفاق می‌افتد.
تراکم نامناسب بوته
تراکم بیش از حد گندم در مزارع باعث افزایش ارتفاع ساقه‌ها جهت رقابت بر سر نور می‌شود و این موضوع باعث افزایش حساسیت بیشتر بوته‌ها نسبت به رویدادهای جوی می‌شود.
روزهای ابری طولانی در زمان رشد رویشی
کمبود نور در روزهای ابری باعث تحریک رشد رویشی و افزایش ارتفاع ساقه‌ها می‌شود. در این شرایط امکان ورس گندم افزایش پیدا می‌کند.
حساس بودن رقم به خوابیدگی
به دلیل حساس بودن غلات به ورس، ارقام جدیدی که اصلاح شدند به سمت صفت پاکوتاهی رفتند و این مشکل در ارقام جدید کمتر مشاهده می‌شود. اما ورس در رقم‌های گندم پابلند به وفور دیده می‌شد.
روش‌های مدیریتی جهت جلوگیری از خوابیدگی گندم
ورس گندم مانند همه موانع تولید در بخش کشاورزی بدون راه حل نیست اما درمان ورس گندم وجود ندارد زیرا گندم پس ازخوابیدگی به حالت اولیه خود باز نمی‌گردد.
از جمله مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از آن کاشت ارقام جدید و مقاوم به ورس است. سایر موارد مدیریتی از جمله کوددهی و آبیاری نیز می‌تواند در مقابله با این مشکل کارساز باشد که در ادامه به تشریح این موارد خواهیم پرداخت.
کاشت ارقام جدید مقاوم به ورس
ارقام جدیدی که صفت پاکوتاهی در آنها تقویت شده است مقاومت بالایی به ورس دارند. کاشت این ارقام جهت مقابله با ورس گندم توصیه می‌شود. در مقاله معرفی «انواع بذر گندم»، بهترین بذرهای گندم را معرفی کرده‌ایم که پیشنهاد می‌کنیم آن را مطالعه کنید.
کنترل مصرف ازت
از آنجایی که ازت باعث افزایش رشد رویشی و ارتفاع گیاه می‌شود باید به اندازه مصرف شود و در صورت امکان با توجه به آزمایش خاک و کمبودهای گیاه این کود مصرف شود.
مصرف کودهای سیلیکات پتاسیم و کلسیم بالا
عناصر پتاسیم و کلسیم باعث افزایش قطر و استحکام ساقه غلات می‌شوند و این موضوع تاثیر مستقیمی بر مقاومت گیاه نسبت به ورس کردن می‌شود. مصرف کودهای حاوی این عناصر مانند سیلیکات پتاسیم و کلسیم می‌تواند در کاهش ورس گندم موثر باشد. البته در برابر ورس گندم، کود سیلیکات پتاسیم معمولاً تأثیر قوی‌تری نسبت به کلسیم دارد.
-
محصول تخفیف خورده
کود پتاسیم سیلیکات 70% مایع شوک384.000 تومان–3.560.000 تومان
کود سیلیکات پتاسیم از برند شوک دارای 30% درصد پتاسیم و 40% سیلیکات است که نقش موثری در پیشگیری از ورس دارد. این کود با تکنولوژی نانو تولید شده است، به این معنی که دارای ذرات بسیار ریزی است که سریعاً جذب گندم می‌شوند.
شما میتوانید جهت تهیه این کود کاربردی، بر روی تصویر بالا کلیک کرده و از بین سه حجم متفاوت یک لیتری، پنج لیتری و بیست لیتری حجم دلخواهتان را سفارش دهید.
رعایت رژیم آبیاری
آبیاری مزرعه باید با توجه به شرایط اقلیمی و خاکی باشد و از آبیاری بیش از اندازه پرهیز شود. آبیاری‌های سنگین به خصوص پس از به خوشه رفتن مزرعه گندم توصیه نمی‌شود. برای آشنایی با میزان آب مورد نیاز گندم پیشنهاد می‌کنیم مقاله «آبیاری گندم» را مطالعه کنید.
مدیریت تراکم کاشت
تراکم بهینه کاشت یکی از نکات کلیدی در افزایش عملکرد مزارع گندم می‌باشد. رعایت این مهم می‌تواند در کاهش خوابیدگی گندم موثر باشد. تراکم کاشت باید با توجه به عواملی مانند نوع کشت (دیم یا آبی)، کیفیت آب و خاک از 150 تا 400 کیلوگرم بذر در هکتار متغیر باشد.
کلام پایانی
ورس غلات یکی از مشکلات تولید گندم و جو در کشور است این معضل باعث کاهش عملکرد چشمگیری در مزرعه می‌شود. راهکارهای متفاوتی برای مقابله با این مشکل در مزارع وجود دارد که در این مقابله به انواع آنها پرداخته شد. خوشحال می‌شویم تا نظرات خود و تجربیات خود را در رابطه با این مشکل در قسمت کامنت‌ها درمیان بگذارید.
مطالب مرتبط
| از جمله مشکلات شایع در رشد گندم، بروز «قارچ گندم و بیماری‌های گندم» است. چنانچه این بیماری‌ها را بشناسید میتوانید از آنها پیشگیری کنید و در صورت ابتلا، به راحتی روش کنترل بیماری را اجرا کنید. پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ ذکر شده را مطالعه کنید. اگر می‌خواهید خوشه گندمهایتان رشد چند برابری داشته باشند، پیشنهاد می‌کنیم از «کود تقویتی خوشه گندم» استفاده کنید. |
سوالات پرتکرار
هر ساله ارقام جدید با مقاومت به ورس بیشتر و عملکرد دانه بالاتر معرفی می‌شوند.
کاهش مصرف نیتروژن و مصرف کودهای سیلیکات پتاسیم و کلسیم از کودهای مفید جهت افزایش مقاومت گیاه به ورس می‌باشند.
زمانی که ساقه گندم ورس می‌کند امکان بازگشت آن به حالت اولیه بسیار نادر است زیرا عملا ساقه استقامت خود را از دست داده است. به همین منظور این مشکل درمانی ندارد.
