به طور کلی علف‌های هرز مزارع گندم به دو دسته باریک برگ و پهن برگ تقسیم بندی می‌شوند. علف‌های هرز سالانه خسارت قابل توجهی به مزارع گندم کشور وارد می‌کنند و در صورت کنترل نکردن آنها سود کشاورزان به شدت کاهش پیدا خواهد کرد. در این مقاله به بررسی مهم‌ترین علف‌های هرز مزارع گندم و روش‌های کنترل آنها خواهیم پرداخت. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
| خلاصه‌ای از این مقاله علف‌های هرز مزارع گندم شامل گونه‌های باریک برگ مانند یولاف وحشی و چچم و گونه‌های پهن برگ مثل خردل وحشی هستند که تا ۷۰ درصد خسارت می‌زنند. مدیریت آنها با روش‌های زراعی (مانند استفاده از بذور گواهی‌شده و رعایت تناوب) و علف‌کش‌ها امکان‌پذیر است، که به کاهش هزینه‌ها و سود بیشتر کشاورزان کمک میکند. |
انواع علف هرز مزارع گندم و خسارت آنها
از جمله مهم‌ترین علف‌های هرز باریک برگ مزارع گندم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یولاف وحشی
- خونی واش (فالاریس)
- چچم
- جودره
همچنین مهم‌ترین علف‌های هرز پهن برگ عبارت‌اند از:
- خردل وحشی
- خاکشیر
- ازمک
- پیچک صحرایی
- بی تیراخ
در ایران متوسط خسارت علف‌های هرز گندم سالانه بین 20 تا 30 درصد است و در صورتی که اقدامی جهت کنترل علف‌های هرز صورت نگیرد این خسارت می‌تواند تا 70 درصد افزایش پیدا کند.
خطرناک‌ترین علف هرز گندم
در بین علف‌های هرز باریک برگ، یولاف وحشی و چچم خطرناک‌ترین علف‌های هرز باریک برگ هستند زیرا توسعه مقاومت (مقاومت تدریجی علف‌های هرز به علف‌کش‌ها) در این دو علف‌هرز بسیار بالاست و همچنین توانایی رقابت بالایی با گندم دارند.
در بین علف‌های هرز پهن برگ، خردل وحشی از مهم‌ترین و خطرناک‌ترین علف‌های هرز گندم به شمار می‌رود. خردل وحشی هم توسعه مقاومت بالایی نسبت به علف‌کش‌ها دارد هم توانایی خسارت بالایی به مزارع گندم دارد. در سال‌های اخیر علف‌های هرز پهن برگ دیگری مانند سیزاب و ارشته خطایی نیز در مزارع گندم مشکل ساز شده‌اند و کنترل آنها مشکل شده است. جهت آشنایی با روش‌های کنترل این گونه‌ها بخش بعدی مقاله را مطالعه کنید.
کنترل علف های هرز گندم چگونه انجام می‌شود؟
علف‌های هرز گندم را به دو روش می‌توان کنترل و مدیریت کرد. روش‌های زراعی مانند رعایت تاریخ و تراکم کاشت، استفاده از بذور گواهی شده و همچنین روش‌های شیمیایی شامل استفاده از علف‌کش‌های مزارع گندم از جمله روش‌های کنترل و مدیریت علف‌های هرز گندم هستند که در ادامه به تشریح آنها خواهیم پرداخت.
روش‌های زراعی مدیریت علف های هرز مزارع گندم
لیست مواردی که به عنوان روش‌های زراعی مدیریت علف‌های هرز گندم مورد توصیه می‌باشند در ادامه اشاره شده است:
- استفاده از «بذرهای گندم مقاوم» گواهی شده عاری از بذر علف‌هرز.
- عدم استفاده از کودهای دامی نپوسیده در سطح مزرعه.
- رعایت تاریخ کشت گندم و تراکم کاشت بهینه با توجه به منطقه و نوع مدیریت مزرعه.
- رعایت تناوب زراعی با ورود گیاهان پهن برگ و صیفی جات وجینی در تناوب با گندم.
روش‌هایی که در بالا ذکر شد تاثیر چشمگیری در کاهش هزینه‌های کنترل علف‌های هرز گندم دارند و رعایت آنها به خصوص مورد اول و دوم ضروری است. در صورتی که روش‌های زراعی رعایت نشوند می‌تواند هزینه‌های کنترل شیمیایی را افزایش داده و سود کشاورز کمتر شود.
علف‌کش‌های مناسب برای کنترل علف های هرز گندم
کاربرد علف‌کش‌ها جهت کنترل علف‌های هرز گندم امری اجتناب ناپذیر است و هر ساله گندمکاران اقدام به مصرف علف‌کش‌ها در مزارع خود می‌کنند. علف‌کش‌های گندم از نظر نحوه کاربرد به دو دسته باریک برگ کش‌ها و پهن برگ کش‌ها تقسیم بندی می‌شوند. در ادامه جدولی جهت آشنایی با انواع علف‌کش‌های گندم به همراه مقدار و زمان کاربرد آنها ارائه شده است.
| علف‌کش‌های توصیه شده برای کنترل علف‌های هرز پهن برگ | |||
| نام علف‌کش | زمان کاربرد | مقدار کاربرد (در هکتار) | توضیحات |
| توفوردی | پنجه زنی تا قبل ساقه دهی | 1.5 لیتر | دماهای پایین کارایی علف‌کش را کم میکند. |
| گرانستار | پنجه‌زنی | 20 گرم | قابلیت اختلاط با باریک برگ‌کش‌ها را دارد. |
| بازاگران دی پی | سه برگی تا انتهای پنجه‌زنی | 2 لیتر | جهت کنترل پهن برگان سمج مانند ارشته خطایی و پنیرک کارایی خوبی دارد. |
| علف‌کش‌های توصیه شده برای کنترل علف‌های هرز باریک برگ | |||
| نام علف‌کش | زمان کاربرد | مقدار کاربرد (در هکتار) | توضیحات |
| آکسیال وان | ابتدا تا انتهای پنجه‌زنی | 1.5 لیتر | در مزارعی که مقاومت علف‌های هرز وجود دارد این علف‌کش بهتر است. |
| ایلوکسان | 2.5 لیتر | چچم را به خوبی کنترل میکند. | |
| پوماسوپر | 1 لیتر | کنترل مناسب روی دم روباهی و یولاف وحشی دارد. | |
| تاپیک | 1 لیتر | یولاف وحشی را به خوبی کنترل میکند اما به دلیل سابقه مصرف طولانی احتمال مقاومت وجود دارد. | |
| علف کش‌های دو منظوره (مناسب هردو نوع پهن برگ و باریک برگ) | |||
| نام علف‌کش | زمان کاربرد | مقدار کاربرد (در هکتار) | توضیحات |
| آتلانتیس | ابتدا تا انتهای پنجه‌زنی | 1.5 لیتر | اگرچه دومنظوره است اما خاصیت باریک برگ‌کشی بیشتری دارد. |
| توتال | 50 گرم | علف‌های هرز باریک برگ و پهن برگ را کنترل میکند. | |
سخن پایانی
علف هرز گندم به عنوان یکی از عوامل خسارت‌زا در مزارع گندم هر ساله حضور دارند و در صورتی که کنترل نشوند می‌توانند کشاورزان را دچار زیان اقتصادی قابل توجهی کنند. استفاده از روش‌های زراعی به همراه کاربرد صحیح و به موقع علف‌کش‌ها می‌تواند در افزایش تناژ گندم بسیار موثر باشد. در صورتی که سوالی در رابطه با مطالب اشاره شده دارید می‌توانید در قسمت کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
| مطالب مرتبط استفاده از کود حیوانی باید به روشی انجام شود که باعث ایجاد علف هرز در مزرعه گندم نشود، در مقالۀ «کود حیوانی برای گندم» به این نکات پرداخته‌ایم که پیشنهاد می‌کنیم آن را مطالعه کنید. از معضلاتی که باعث می‌شوند میزان محصول نهایی گندم کاهش یابد،«آفات و بیماری‌های گندم» هستند که باید پیش از وقوع از آنها پیشگیری کنید. به همین منظور پیشنهاد می‌‌کینم مقالۀ ذکر شده را مطالعه کنید. |
سوالات متداول
در بین علف کش‌های پهن برگ، گرانستار قابلیت اختلاط با علف کش‌های باریک برگ را دارد.
علف کش آکسیال وان گزینه خوبی است ولی نباید از یک علف‌کش به طور دائمی استفاده کرد.
این کار باعث خسارت و کاهش عملکرد گندم می‌شود، همچنین ممکن است اثرات کنترلی علف‌کش روی علف‌های هرز کم شود.
