بهترین زمان کشت گندم پاییزه و زمستانه بدون خطر سرمازدگی

کاشت گندم پاییزه به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین محصولات در سبد غذایی ما ایرانیان از اهمیت زیادی برخوردار است. از آنجایی‌که گندم پاییزه در اب و هوای سرد رشد می‌کند و یک دوره به خواب می‌رود و مجدداً بیدار می‌شود، دقت در انتخاب بهترین زمان کاشت گندم پاییزه ضروری است.

در این مقاله ما قصد داریم تا به بررسی بهترین زمان کاشت گندم پاییزه، بپردازیم و همچنین به سوالاتی که برای کشاورزان عزیز در این زمینه پیش می‌آید، پاسخ دهیم. دعوت می‌کنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

بهترین زمان کشت گندم پاییزه

کاشت گندم پاییزه در فصل پاییز شروع می‌شود و در فصل زمستان به رشد خود ادامه می‌دهد. در حالت ايده آل، بعد از کاشت گندم پاییزه تا زمان شروع فصل سرما، گندم بايد به مرحله پنجه زنی رسيده باشد.

رشد خوب پنجه نشان از این دارد که گندم به اندازه کافی قوی است و می‌تواند زمستان را به سلامت پشت سر بگذارد و دچار سرما زدگی نشود. در جدول زیر می‌توانید اطلاعات دقیق‌تر درباره کاشت این محصول را مشاهده کنید.

در کشت گندم پاییزه به دلیل رشد طولانی‌مدتی که دارد، نیاز به آب کمتر است و در مناطقی با آب‌وهوای خشک هم می‌تواند به‌خوبی رشد کند.

چنانچه این بازه زمانی را از دست دهید بهتر است چند ماه بعد اقدام به کاشت گندم بهاره کنید. برای کسب اطلاعات کامل راجع به «زمان کاشت گندم بهاره» به مقالۀ ذکر شده مراجعه کنید.

زمان برداشت گندم پاییزه

زمان برداشت گندم پاییزه در ایران بر اساس آب و هوای منطقه، از جمله سردسیری یا گرمسیری و نوع کشت دیم یا آبی متفاوت است. در جدول زیر اطلاعات دقیق زمان برداشت را می‌توانید مطالعه کنید.

ما در مقاله «بهترین برنامه غذایی و کوددهی گندم و جو» به تمام کودهایی که گندم پاییزه و بهاره برای رشد به آنها نیاز دارند اشاره کرده‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را مطالعه کنید.

بهترین بذر گندم پاییزه

در هنگام انتخاب بذر، این خصوصیات واریته باید در نظر گرفته شود مانند: قوه نامیه، زمان بلوغ مناسب، تحمل خشکسالی، استحکام، خوابیدن و خردشدن، اندازه بذر، ظرفیت پنجه زنی خوب، مقاومت در برابر بیماری و آفات، تحمل علف‌کش، کیفیت دانه.

مهم است توجه کنید که عملکرد بذرهای گندم می‌تواند سال به سال متفاوت باشد و به آخرین تحقیقات و پیشرفت‌های کشاورزی بستگی دارد. در ادامه بهترین بذرهای گندم پاییزه را معرفی می‌کنیم.

بهترین بذر گندم پاییزه سردسیری در کشت دیم: در این نوع کشت باید به دنبال واریته‌هایی باشید که در برابر زمستان و هوای سرد مقاومت خوبی دارند. بذر گندم «سرداری» به دلیل سازگاری با آب و هوای سردتر شناخته شده است و اغلب برای کشت دیم در مناطق سردتر توصیه می‌شود.

بهترین بذر گندم پاییزه سردسیری در کشت آبی: نوعی از بذرها را انتخاب کنید که با آبیاری می‌توانند بهترین عملکرد را داشته باشند. بذر گندم «آذر 2» می‌تواند برای این نوع کشت مناسب باشد.

بهترین بذر گندم پاییزه گرمسیری در کشت دیم: بذرهایی که می‌توانند تحمل خوبی در برابر گرما داشته باشند را بکارید. بذر گندم «چمران» به دلیل عملکردش در آب و هوای گرم‌تر شناخته شده است.

بهترین بذر گندم پاییزه گرمسیری در کشت آبی: بذر گندم «بهار» گونه‌ای است که در شرایط آبی در مناطق گرم عملکرد خوبی دارد و در برابر بیماری‌ها مقاومت نشان می‌دهد.

ضروری است از قویترین کود مایع گندم جهت افزایش تناژ گندم استفاده کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا تفاوت گندم پاییزه و بهاره را با یکدیگر بررسی کنیم.

کاشت گندم پاییزه بهتر است یا گندم بهاره؟

همیشه از ما می‌پرسید که تفاوت گندم بهاره و پاییزه چیست؟ گندم پاییزه برای زنده‌ماندن در آب و هوای سرد با دمای زیر انجماد، باید پس از جوانه زنی در معرض دماهای سردتر (معمولاً 0 تا 10 درجه سانتی‌گراد) قرار گیرد که به آن «سازگاری سرد» می‌گویند. 

سازگاری سرد، به دلیل کاهش تدریجی دمای روزانه در پاییز پس از بیرون آمدن گندم به وجود می‌آید. گندم پاییزه با کاهش رطوبت تاج (نقطه رشد در پایه شاخه)، کاهش تجمع کربوهیدرات‌ها و کند کردن روند رشد کلی، با کاهش سریع دما در اواخر پاییز یا زمستان سازگار می‌شوند.

با این وجود اگر باز هم نگران هستید که ممکن است گندم در طول دورۀ رشد دچار سرمازدگی شود پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ «جلوگیری از سرمازدگی گندم» را مطالعه کنید.

• سازگاری سرد کمک می‌کند تا رشد رویشی گندم متوقف شده و انرژی گیاه به توسعه سیستم ریشه‌ای منتقل شود.
• این سرما همچنین به مقاومت در برابر یخ‌بندان و کم آبی احتمالی کمک زیادی می‌کند.
•  وجود هوای سرد برای رشد و وجود آفات و بیماری مطلوب نیست. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های گندم پاییزه ابتلای کمتر به آفات و بیماری می‌باشد.
•  با شروع رشد گندم در پاییز، گیاه فرصت بیشتری برای رقابت با علف‌های هرز دارد و به کنترل آن‌ها کمک می‌کند.
•   گندم پاییزه از باران پاییزی و برف در زمستان، برای تامین نیازهای آبی خود  استفاده قابل توجهی می‌کند؛ بنابراین نیاز به آبیاری در این کشت کاهش می‌یابد. 

بنابراین بهترین زمان کاشت گندم پاییزه در فصل پاییز می‌باشد درصورتی که کاشت گندم بهاره با آغاز فصل بهار شروع می‌شود. در مورد اینکه کدام نوع گندم بهتر است، باید بگوییم جواب این سوال بستگی به شرایط زمین و آب‌وهوای منطقه دارد.

معمولاً کاشت گندم پاییزه در مناطق خشک و سردسیر می‌تواند بهتر باشد، درحالی‌که در مناطق مرطوب و معتدل، گندم بهاره مناسب‌تر است.

زمان کاشت گندم زمستانه

دو اصطلاح گندم زمستانه و گندم پاییزه گاهی به جای یکدیگر استفاده می‌شوند اما در واقع از نظر زمان کاشت مشابه هستند و معمولاً به گندمی اشاره دارند که در فصل پاییز کاشته می‌شود و دوره رشد آن در طول زمستان ادامه دارد.

به عنوان مثال در هیچ کجای ایران، گندم در ماه‌های دی و بهمن ماه کشت نمی‌شود که دلایل زیادی دارد، دلایل اصلی عبارتند از:

زمان محدود برای رشد گندم

کاشت در زمستان می‌تواند منجر به کاهش عملکرد نهایی شود، زیرا دوره رشد کوتاه‌تر و فصل گرما زودتر از موعد فرا می‌رسد. گندم معمولاً به یک دوره رشد طولانی نیاز دارد تا به محصول‌دهی بهینه برسد. کاشت در دی و بهمن باعث می‌شود گندم زمان کافی برای رشد در مرحله سبزینگی و خوشه‌دهی نداشته باشد.

 مدیریت منابع آبی

کاشت گندم در دی و بهمن به منابع آبی کافی نیاز دارد، اما در برخی ممکن است بارندگی کافی رخ ندهد. همچنین اگر منابع آب در اختیار داشته باشید باز هم آبیاری مزرعه در زمستان معمولاً دشوارتر است، به‌ویژه اگر دسترسی به سیستم‌های آبیاری مدرن محدود باشد.

بنابراین کاشت گندم در زمستان ممکن است از نظر آب و هوا ممکن باشد، اما محدودیت‌های دیگری هستند که باعث می‌شود کشاورزان این کار را انجام ندهند.

روش کاشت گندم پاییزه چگونه است؟

به‌طورکلی، کشت گندم در سراسر دنیا شامل مراحلی مانند آماده‌سازی زمین، بذر مال گندم، کاشت بذر، آبیاری، کاهش علف‌های هرز، پرورش و مراقبت از خوشه‌ها و در نهایت برداشت محصول می‌شود. کاشت گندم پاییزه در ایران بسیار رایج است و بخش قابل‌توجهی از تولید گندم در کشور ما به‌صورت کشت پاییزه انجام می‌شود.

فرقی نمی‌کند کدام نوع گندم را برای کشت انتخاب کنید در هر صورت در مرحله خوشه دهی نیاز به استفاده از بهترین کود تقویتی خوشه گندم دارید تا برداشت خود را به حداکثر برسانید.

در سا‌ل‌های اخیر کشت گندم پاییزه به دلیل مزایایی مانند استفاده کمتر از آب و مقاومت بالا در برابر شرایط نامساعد آب‌وهوایی در بسیاری از مناطق ایران، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. همچنین کاشت گندم پاییزه می‌تواند در بهبود کیفیت خاک نیز تأثیر بسزایی داشته باشد.

دو روش کشت آبی گندم و کشت گندم دیم هر دو در فصل پاییز توسط کشاورزان مناطق مختلف استفاده می‌شود. کاشت گندم دیم نیازمند انجام مراحلی دقیق است تا به بهترین نتیجه دست پیدا کنید. اطلاعات بیشتر راجع به زمان کاشت گندم دیم را در مقالۀ ذکر شده مطالعه کنید.

بیماری‌ها و آفاتی که گندم پاییزه را تهدید می‌کند

بیماری‌هایی که کشت گندم پاییزه را تهدید می‌کند معمولا به چندین نوع دسته بندی می‌شوند. به طور کلی این بیماری‌ها عبارتند از:

• بیماری‌های قارچی
• بیماری‌های باکتریایی
• بیماری‌های ویروسی
• آلودگی نماتد
• آلودگی علف‌های هرز انگلی

باید دقت کنید که دو عامل مهم در بروز بیماری‌های گندم تاثیر بالایی دارند. این دو عامل کشت زودرس و کاشت دیر رس هستند که باعث بروز این بیماری‌‌ها می‌شوند.

• کاشت زود رس گندم پاییزه: اگر گندم را زودتر از موعد بکارید می‌تواند باعث رشد بیش‌از حد رویشی شود و گندم را در برابر سرما آسیب‌پذیر کند. همچنین منجر به افزایش خطر بیماری‌های قارچی مانند سفیدک پودری و زنگ برگ شود، به دلیل اینکه شرایط گرمتر و مرطوب در اوایل پاییز برای رشد آنها مساعد است. همچنین ممکن است محصول را در معرض عفونت بالقوه توسط عوامل بیماری‌زا مانند سپتوریای برگ گندم و بلایت فوزاریومی سنبله گندم قرار دهد.

• کاشت دیر رس گندم پاییزه: چنانچه از زمان کشت گندم پاییزه بگذرد و دیر اقدام کنید، خطر برخی بیماری‌های قارچی را که در شرایط گرم تر رشد می‌کنند کاهش می‌دهید، اما گندم‌ها ضعیف‌تر می‌شوند و مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف می‌شوند.

برای درمان بیماری‌های قارچی گندم و پیشگیری از آن، می‌توانید از یک کود فسفیت پتاسیم مایع استفاده کنید که به سرعت عامل بیماری را از بین ببرد.

شرایط اقلیمی مناسب کشت گندم پاییزه

انتخاب نژاد قبل از انتخاب اقلیم یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که کشاورزان در کاشت گندم پاییزه باید اتخاذ کنند. تصمیم درست یا نادرست می‌تواند تمام عوامل دیگر در کشاورزی این گندم سودآور را تحت شعاع قرار دهد. 

از استان‌های مستعد برای کاشت گندم پاییزه در ایران می‌توان به استان‌های خوزستان، فارس، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، اصفهان، آذربایجان شرقی و زنجان اشاره کرد.

استان خوزستان با داشتن منابع آبی و خاک حاصلخیز، بیشترین سطح کشت گندم پاییزه را در بین دیگر استان‌های ایران دارد. شهرستان‌های اهواز، اندیمشک، شوش، مسجدسلیمان، رامهرمز و شادگان در استان خوزستان به قطب تولید گندم معروف هستند.

مطالب مرتبط

نتیجه‌گیری

کاشت گندم پاییزه در ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های بخش کشاورزی شناخته می‌شود. به همین دلیل دقت در کشت آن، به‌منظور بهره‌وری بالاتر از خاک و منابع آبی بسیار حائز اهمیت است.

بهترین زمان کشت گندم پاییزه در فصل پاییز است و در این زمان باید با عوامل مختلفی مانند باد، خشکسالی، سرما و بیماری‌ها مقابله کرد تا بتوان از بروز خسارت و محصول‌های بی‌کیفیت جلوگیری کرد.

گندم پاییزه یکی از محصولاتی است که با شرایط آب‌وهوایی کشورمان سازگاری دارد و همچنین با صرفه جویی در مصرف کم آب می‌تواند منجر به کشاورزی پایدار شود. کشاورزان می‌توانند با کاشت گندم پاییزه در بهمن‌ماه به افزایش تولید و بهره‌وری بیشتر از این محصول دست یابند.