کاشت گندم پاییزه به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین محصولات در سبد غذایی ما ایرانیان از اهمیت زیادی برخوردار است. از آنجایی‌که گندم پاییزه در اب و هوای سرد رشد می‌کند و یک دوره به خواب می‌رود و مجدداً بیدار می‌شود، دقت در انتخاب بهترین زمان کاشت گندم پاییزه ضروری است.
از طرفی دیگر، کاشت گندم در اقتصاد و صنعت کشاورزی کشورمان نیز نقش پررنگی دارد. در این مقاله ما قصد داریم تا به بررسی بهترین زمان کاشت گندم پاییزه، بپردازیم و همچنین به سوالاتی که برای کشاورزان عزیز در این زمینه پیش می‌آید، پاسخ دهیم. دعوت می‌کنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
| خلاصه‌ای از این مقاله بهترین زمان کاشت گندم به طور کلی در فصل بهار از اواخر بهمن تا اوایل فروردین، در فصل پاییز از اواخر مهر تا اوایل آذر و در فصل زمستان از اواخر آبان تا اوایل آذر است. زمان کشت گندم پاییزه می‌تواند وابسته به منطقه و نوع کشت از اواخر شهریور تا اوایل آذر متغیر باشد. |
بهترین زمان کشت گندم
می‌دانیم که در کشورمان ایران، اقلیم‌های متفاوتی برای کشاورزی وجود دارند و گندم در اکثر استان‌ها کشت می‌شود. بهترین زمان کشت گندم می‌تواند بر اساس فصل کشت یعنی گندم بهاره، گندم پاییزه و گندم زمستانه و اقلیم‌های آب و هوایی متفاوت باشد. در جدول زیر به طور کلی بهترین فصل کشت گندم در ایران را بررسی کرده‌ایم.
| کشت بهاره | کشت پاییزه | کشت زمستانه |
| اواخر بهمن تا اوایل فروردین | اواخر مهر تا اوایل آذر | اواخر آبان تا اواخر آذر |
اگر می‌خواهید بدانید تاریخ کشت گندم بهاره در مناطق گرمسیر و سردسیر به طور دقیق، چه وقتی است، حتما مقالۀ ذکر شده را مطالعه کنید. در بخش بعدی با جزئیات، به تاریخ دقیق کشت گندم پاییزه می‌پردازیم.
بهترین زمان کشت گندم پاییزه
کاشت گندم پاییزه در فصل پاییز شروع می‌شود و در فصل زمستان به رشد خود ادامه می‌دهد. در حالت ايده آل، بعد از کاشت گندم پاییزه تا زمان شروع فصل سرما، گندم بايد به مرحله پنجه زنی رسيده باشد.
رشد خوب پنجه نشان از این دارد که گندم به اندازه کافی قوی است و می‌تواند زمستان را به سلامت پشت سر بگذارد و دچار سرما زدگی نشود. در جدول زیر می‌توانید اطلاعات دقیق‌تر درباره کاشت این محصول را مشاهده کنید.
| زمان کشت گندم پاییزه در مناطق سردسیر (گندم دیم) | اواخر شهریور تا اواخر مهر |
| زمان کشت گندم پاییزه در مناطق سردسیر (گندم آبی) | اواخر مهر تا اواسط آبان |
| زمان کشت گندم پاییزه در مناطق گرمسیر (گندم دیم) | اواخر مهر تا اوایل آذر ماه |
| زمان کشت گندم پاییزه در مناطق گرمسیر (گندم آبی) | اوایل آبان تا اوایل آذر |
در کشت گندم پاییزه به دلیل رشد طولانی‌مدتی که دارد، نیاز به آب کمتر است و در مناطقی با آب‌وهوای خشک هم می‌تواند به‌خوبی رشد کند.
زمان برداشت گندم پاییزه
زمان برداشت گندم پاییزه در ایران بر اساس آب و هوای منطقه، از جمله سردسیری یا گرمسیری و نوع کشت دیم یا آبی متفاوت است. در جدول زیر اطلاعات دقیق زمان برداشت را می‌توانید مطالعه کنید.
| زمان برداشت گندم پاییزه در مناطق سردسیر (گندم دیم) | اواخر خرداد تا اواسط تیر |
| زمان برداشت گندم پاییزه در مناطق سردسیر (گندم آبی) | اوایل خرداد تا اواخر خرداد |
| زمان برداشت گندم پاییزه در مناطق گرمسیر (گندم دیم) | اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد |
| زمان برداشت گندم پاییزه در مناطق گرمسیر (گندم آبی) | اواخر اردیبهشت تا اواخر خرداد |
ما در مقاله “بهترین برنامه غذایی و کوددهی گندم و جو برای افزایش تناژ” به تمام کودهایی که گندم پاییزه و بهاره برای رشد به آنها نیاز دارند اشاره کرده‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را مطالعه کنید.
بهترین بذر گندم پاییزه
در هنگام انتخاب بذر، این خصوصیات واریته باید در نظر گرفته شود مانند: قوه نامیه، زمان بلوغ مناسب، تحمل خشکسالی، استحکام، خوابیدن و خردشدن، اندازه بذر، ظرفیت پنجه زنی خوب، مقاومت در برابر بیماری و آفات، تحمل علف‌کش، کیفیت دانه.
مهم است توجه کنید که عملکرد بذرهای گندم می‌تواند سال به سال متفاوت باشد و به آخرین تحقیقات و پیشرفت‌های کشاورزی بستگی دارد. در ادامه بهترین بذرهای گندم پاییزه را معرفی می‌کنیم.
بهترین بذر گندم پاییزه سردسیری در کشت دیم: در این نوع کشت باید به دنبال واریته‌هایی باشید که در برابر زمستان و هوای سرد مقاومت خوبی دارند. بذر گندم «سرداری» به دلیل سازگاری با آب و هوای سردتر شناخته شده است و اغلب برای کشت دیم در مناطق سردتر توصیه می‌شود.
بهترین بذر گندم پاییزه سردسیری در کشت آبی: نوعی از بذرها را انتخاب کنید که با آبیاری می‌توانند بهترین عملکرد را داشته باشند. بذر گندم «آذر 2» می‌تواند برای این نوع کشت مناسب باشد.
بهترین بذر گندم پاییزه گرمسیری در کشت دیم: بذرهایی که می‌توانند تحمل خوبی در برابر گرما داشته باشند را بکارید. بذر گندم «چمران» به دلیل عملکردش در آب و هوای گرمتر شناخته شده است.
بهترین بذر گندم پاییزه گرمسیری در کشت آبی: بذر گندم «بهار» گونه‌ای است که در شرایط آبی در مناطق گرم عملکرد خوبی دارد و در برابر بیماریها مقاومت نشان می‌دهد.
ضروری است از قویترین کود مایع گندم جهت افزایش تناژ گندم استفاده کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا تفاوت گندم پاییزه و بهاره را با یکدیگر بررسی کنیم.
کاشت گندم پاییزه بهتر است یا گندم بهاره؟
همیشه از ما می‌پرسید که تفاوت گندم بهاره و پاییزه چیست؟ گندم پاییزه برای زنده‌ماندن در آب و هوای سرد با دمای زیر انجماد، باید در اوایل مرحله رشد در معرض دماهای سردتر قرار گیرد که به آن «سازگاری سرد» می‌گویند.
سازگاری سرد، به دلیل کاهش تدریجی دمای روزانه در پاییز پس از بیرون آمدن گندم به وجود می‌آید. گندم پاییزه با کاهش رطوبت تاج (نقطه رشد در پایه شاخه)، کاهش تجمع کربوهیدرات‌ها و کند کردن روند رشد کلی، با کاهش سریع دما در اواخر پاییز یا زمستان سازگار می‌شوند.
عوامل ذکر شده به مقاومت در برابر یخ‌بندان و سایر شرایط زمستان که در زمان کشت گندم پاییزه باید وجود داشته باشد، کمک زیادی می‌کند. عادت به سرما معمولاً زمانی شروع می‌شود که دما به زیر 10 درجه سانتی‌گراد می‌رسد.
گندم پاییزه می‌تواند در طول مرحله اولیه رویش خود برای مدت طولانی در دمای انجماد مقاومت کند و برای شروع مرحله رشد نیاز به‌قرار گرفتن در معرض دمای انجماد یا نزدیک به انجماد دارد. به‌عبارت‌دیگر، اگر گندم پاییزه دوره‌ای از دمای سرد را طی نکند، بذر تولید نمی‌کند.
بنابراین بهترین زمان کاشت گندم پاییزه در فصل پاییز می‌باشد درصورتی که کاشت گندم بهاره با آغاز فصل بهار شروع می‌شود. در مورد اینکه کدام نوع گندم بهتر است، باید بگوییم جواب این سوال بستگی به شرایط زمین و آب‌وهوای منطقه دارد.
معمولاً کاشت گندم پاییزه در مناطق خشک و سردسیر می‌تواند بهتر باشد، درحالی‌که در مناطق مرطوب و معتدل، گندم بهاره مناسب‌تر است. اگر می‌خواهید بدانید چگونه گندم بیشتری برداشت کنیم بهتر است به مقاله پیوست شده مراجعه کنید و راه‌های افزایش تناژ گندم پاییزه و بهاره را مطالعه کنید.
روش کاشت گندم پاییزه چگونه است؟
به‌طورکلی، کشت گندم در سراسر دنیا شامل مراحلی مانند آماده‌سازی زمین، بذر مال گندم، کاشت بذر، آبیاری، کاهش علف‌های هرز، پرورش و مراقبت از خوشه‌ها و در نهایت برداشت محصول می‌شود. کاشت گندم پاییزه در ایران بسیار رایج است و بخش قابل‌توجهی از تولید گندم در کشور ما به‌صورت کشت پاییزه انجام می‌شود.
فرقی نمی‌کند کدام نوع گندم را برای کشت انتخاب کنید در هر صورت در مرحله خوشه دهی نیاز به استفاده از بهترین کود تقویتی خوشه گندم دارید تا برداشت خود را به حداکثر برسانید.
در سا‌ل‌های اخیر کشت گندم پاییزه به دلیل مزایایی مانند استفاده کمتر از آب و مقاومت بالا در برابر شرایط نامساعد آب‌وهوایی در بسیاری از مناطق ایران، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. همچنین کاشت گندم پاییزه می‌تواند در بهبود کیفیت خاک نیز تأثیر بسزایی داشته باشد.
دو روش کشت آبی گندم و کشت گندم دیم هر دو در فصل پاییز توسط کشاورزان مناطق مختلف استفاده می‌شود. کاشت گندم دیم نیازمند انجام مراحلی دقیق است تا به بهترین نتیجه دست پیدا کنید. اطلاعات بیشتر راجع به زمان کاشت گندم دیم را در مقالۀ ذکر شده مطالعه کنید.
بیماریها و آفاتی که گندم پاییزه را تهدید می‌کند
بیماری‌هایی که کشت گندم پاییزه را تهدید می‌کند معمولا به چندین نوع دسته بندی می‌شوند. به طور کلی این بیماریها عبارتند از:
- بیماری‌های قارچی
- بیماری‌های باکتریایی
- بیماری‌های ویروسی
- آلودگی نماتد
- آلودگی علف‌های هرز انگلی
باید دقت کنید که دو عامل مهم در بروز بیماری‌های گندم تاثیر بالایی دارند. این دو عامل کشت زودرس و کاشت دیر رس هستند که باعث بروز این بیماریها می‌شوند.
- کاشت زود رس گندم پاییزه: اگر گندم را زودتر از موعد بکارید، منجر به افزایش خطر بیماری‌های قارچی مانند سفیدک پودری و زنگ برگ شود، به دلیل اینکه شرایط گرمتر و مرطوب در اوایل پاییز برای رشد آنها مساعد است. همچنین ممکن است محصول را در معرض عفونت بالقوه توسط عوامل بیماری‌زا مانند سپتوریای برگ گندم و بلایت فوزاریومی سنبله گندم قرار دهد.
- کاشت دیر رس گندم پاییزه: چنانچه از زمان کشت گندم پاییزه بگذرد و دیر اقدام کنید، خطر برخی بیماری‌های قارچی را که در شرایط گرم تر رشد می‌کنند کاهش می‌دهید، اما گندم‌ها ضعیف‌تر می‌شوند و مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف می‌شوند.
برای درمان بیماری‌های قارچی گندم و پیشگیری از آن، می‌توانید از یک کود فسفیت پتاسیم مایع استفاده کنید که به سرعت عامل بیماری را از بین ببرد.
شرایط اقلیمی مناسب کشت گندم پاییزه
انتخاب نژاد قبل از انتخاب اقلیم یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که کشاورزان در کاشت گندم پاییزه باید اتخاذ کنند. تصمیم درست یا نادرست می‌تواند تمام عوامل دیگر در کشاورزی این گندم سودآور را تحت شعاع قرار دهد.
از استان‌های مستعد برای کاشت گندم پاییزه در ایران می‌توان به استان‌های خوزستان، فارس، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، اصفهان، آذربایجان شرقی و زنجان اشاره کرد.
استان خوزستان با داشتن منابع آبی و خاک حاصلخیز، بیشترین سطح کشت گندم پاییزه را در بین دیگر استان‌های ایران دارد. شهرستان‌های اهواز، اندیمشک، شوش، مسجدسلیمان، رامهرمز و شادگان در استان خوزستان به قطب تولید گندم معروف هستند.
یکی از نکات بسیار ضروری در کشت گندم پاییزه استفاده از بهترین کود افزایش تناژ گندم است که می‌تواند در برداشت محصولی با کیفیت بسیار تاثیر گذار باشد.
نتیجه‌گیری
کاشت گندم پاییزه در ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های بخش کشاورزی شناخته می‌شود. به همین دلیل دقت در کشت آن، به‌منظور بهره‌وری بالاتر از خاک و منابع آبی بسیار حائز اهمیت است.
بهترین زمان کشت گندم پاییزه در فصل پاییز است و در این زمان باید با عوامل مختلفی مانند باد، خشکسالی، سرما و بیماریها مقابله کرد تا بتوان از بروز خسارت و محصول‌های بی‌کیفیت جلوگیری کرد.
گندم پاییزه یکی از محصولاتی است که با شرایط آب‌وهوایی کشورمان سازگاری دارد و همچنین با صرفه جویی در مصرف کم آب می‌تواند منجر به کشاورزی پایدار شود. کشاورزان می‌توانند با کاشت گندم پاییزه در بهمن‌ماه به افزایش تولید و بهره‌وری بیشتر از این محصول دست یابند.
